ABDÜLMECÎD-İ SİVASÎ’NİN MANZUM KASÎDE-İ HAMRİYYE TERCÜMESİ

Yıl 2015, Sayı: 25, 151 - 175, 01.12.2016

Yusuf Yıldırım

Öz

Bu makalede İbnü’l-Fârız’ın Hamriyye kasidesine yazılan Türkçe tercüme ve şerhler ele alınarak tanıtıldıktan sonra, kasidenin bilinen tek manzum tercümesi olan Abdülmecîd-i Sivâsî’nin Kasîde-i Hamriyye Tercümesi üzerinde durulmuş, ardından tercümenin metni verilmiştir. Ancak bütün bunlardan önce, çoğu zaman gözden kaçan bir konu olarak Türk edebiyatıyla Arap edebiyatı arasındaki köklü ve sürekli münasebetler hakkında bazı değerlendirmelerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

İbnü’l-Fârız, Hamriyye, Arap Edebiyatı, Türk Edebiyatı, Tasavvuf Edebiyatı

The Translation of Abdulmecid-i Sivasi’s Kaside-i Hamriyye

Öz

In this article, Turkish translations and commentaries written for Ibnu’l- Farız’s Hamriyye qasida (ode) have been examined. Abdülmecid-i Sivasi’s Kaside-i Hamriyye Translation, which is the unique translation written in verse of the ode, has been analyzed and then its text has been presented. However, the essential and continuous relationships which were generally unnoticed between the Arab and Turkish Literatures will be first evaluated

Anahtar Kelimeler

Ibnu’l- Fariz, Hamriyye, Arab Literature, Turkish Literature, Literature of Sufism

Kaynakça

• » Abdel-Maksoud, Belal, İbnü’l-Fârız ve İsmail Ankaravî’nin Kasîde-i Hamriyye Şerhi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2000.
• » Abdullah b. Hayreddin el-Bergamavî, Şerhu Kasîdeti’l-Münferice, Süleymaniye Ktp. , Yazma Bağışlar, nr. 4166/4, vr. 41b-75a.
• » Abdullah Salahaddin bin Abdülaziz, Şerh-i Kaside-i Hamriye, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Yazmaları, nr. 826, vr. 1b-29b.
• » Abdüsselâm b. Numan b. Halil, Kasîde-i Hamriyye Şerhi, Süleymaniye Ktp., Amcazade Hü- seyin, nr. 458, vr. 104b-128b.
• » Ahmed Sâfî, Sefînetü’s-Sâfî, XVIII, Süleymaniye Ktp., Mikrofilm Arşivi, nr. 2096.
• » Arslan, Mehmet, Sâkî-nâmeler, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2012.
• » Ay, Alper, Abdülmecid Sivâsî Divanı, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Ba- sılmamış YL Tezi), Sivas, 2014.
• » Bursalı Mehmed Tâhir, Osmanlı Müellifleri, I, Bizim Büro Yayınevi, Ankara, 2000.
• » Canım, Rıdvan, Türk Edebiyatında Sâkînâmeler ve İşretnâme, Akçağ Yayınları, Ankara, 1998.
• » Deliktaş, Süleyman, Salahaddin-i Uşşaki ve Kaside-i Hamriyye Şerhi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1990.
• » Demirayak, Kenan, “Kasîdetü’l-bürde”, DİA, XXIV, İstanbul, 2001.
• » Derviş Hüseyin Konevî, Şerh-i Kasîde-i Münferice, İBB Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yaz- maları, nr. 623/10, vr. 236b-258b.
• » Durmuş, İsmail, “et-Tantaraniyye”, DİA, XXXIX, İstanbul, 2010.
• » Durmuş, İsmail, “Mevâliyyâ”, DİA, XXIX, İstanbul, 2004.
• » Güllüce, Fatih, Mehmed Nâzım Paşa’nın İbn Fârız Tercümesi ve Şerhi, Marmara Üniversite- si Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2008.
• » Gündoğdu, Cengiz, “Abdülmecîd Sivâsî”, DİA, XXXVII, İstanbul, 2009.
• » Gündoğdu, Cengiz, Bir Türk Mutasavvıfı Abdülmecîd Sivâsî, Kültür Bakanlığı Yayınları, Anka- ra, 2000.
• » Hüseyin Vassâf, Sefîne-i Evliyâ, III, (haz. Mehmet Akkuş, Ali Yılmaz), Kitabevi Yayınları, İs- tanbul, 2011.
• » İbn Fârız, Dîvân, Matbaatü’l-Edebiyye, Beyrut, 1894.
• » İbn Hallikân, Vefeyât, III, Beyrut, 1994.
• » İbn İmâd, Şezerât, VII, Beyrut, t.y.
• » İnan, Abdülkadir, Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe’ye Tercümeleri Üzerinde Bir İnceleme, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1961.
• » İsmail Ankaravî, Kasîde-i Hamriyye Şerhi, Süleymaniye Ktp., Mihrişah Sultan, nr. 225.
• » İsmail Rusuhî Ankaravî, el-Hikemü’l-münderice fî şerhi’l-Münferice, Uhuvvet Matbaası, İs- tanbul, 1327.
• » Kara Mustafa Efendi, Lema’âtü’l-berkiyye fî Şerhi’l-kasîdeti’l-mîmiyye, Matbaa-i Osmaniyye, İstanbul, 1310.
• » Kâtip Çelebi, Keşfü’z-zünûn, II, İstanbul, 1943.
• » Kaya, Mahmut, “Kasîdetü’l-bürde”, DİA, XXIV, İstanbul, 2001.
• » Kelpetin, Hatice, “İlmihal”, DİA, XXII, İstanbul, 2000.
• » Kemaleddîn Harpûtî, Kasîde-i Münferice’nin ahmisiyle Beraber Türkçe Şerhidir, Ma’mûretü’l-Azîz Vilâyeti Matbaası, 1317.
• » Komisyon, “Tercüme” Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, VIII, İstanbul, 1990.
• » Kortantamer, Tunca, “Sâkînâmelerin Ortaya Çıkışı ve Gelişimine Genel Bir Bakış”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, II, Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir, 1983.
• » Köprülü, Mehmet Fuad, Türk Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara, 2003.
• » Mehmed Nâzım, İbn Fârız Tercümesi, Şems Matbaası, İstanbul, 1330.
• » Ni’metî, Ekrem Cûdî, “İbn Fâriz”, Dairetü’l-Ma’ârif-i Bozorg-i İslâmî, IV, Tahran, 1370.
• » Özervarlı, M. Sait, “el-Emâlî”, DİA, XI, İstanbul, 1995.
• » Rüşeyd b. Gâlib, Şerhu Dîvâni İbni’l-Fârız, Matba’atü’l-Âmire, Mısır, 1306.
• » Salahî-i Uşşâkî, Tercüme-i Kasîde-i Münferice, İBB Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yazmaları, nr. 263/1, vr. 1b-2a.
• » Saraç, Yekta, “Tasavvuf Edebiyatına Ait Temel Bir Metin ve Türk Edebiyatına Yansımaları”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, XXX, İstanbul, 2003.
• » Sucu, Nurgül, “Eski Türk Edebiyatında Tercüme Geleneği”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, XIX, Konya, 2006.
• » Şerh-i Kasîde-i Münferice, İBB Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yazmaları, nr. 1648, vr. 1b- 16a.
• » Tarabengîz, Mühendisiyan Matbaası, İstanbul, 1288.
• » Togan, Zeki Velidi, “Londra ve Tahran’daki İslâmî Yazmalardan Bazılarına Dair”, İslâm Tet- kikleri Enstitüsü Dergisi, III, 1959-1960.
• » Topaloğlu, Ahmet, Muhammed bin Hamza XV. Yüzyıl Başlarında Yapılmış Kur’an Tercümesi, C.I, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1976.
• » Tülücü, Süleyman, “Kâ’b b. Züheyr ve Kasîde-i Bürde’si Üzerine Notlar I”, Atatürk Üniversi- tesi İlâhiyât Fakültesi Dergisi, V, Erzurum, 1982.
• » Uludağ, Süleyman, “İbnü’l-Fârız”, DİA, XXI, İstanbul, 2000.
• » Üşenmez, Emek, Türkçe İlk Kur’ân Tercümelerinden- Özbekistan Nüshası, Akademik Kitap- lar Yayınları, İstanbul, 2013.
• » Yıldız, Alim, Geleneğin İzinde, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2013.
• » Yüce, Nuri, “Mukaddimetü’l-edeb”, DİA, XXXI, İstanbul, 2006.
• » Zehebî, A’lâmü’n-Nübelâ, XXII, Beyrut, 1994.