Mihrali Bey Konağı

Yıl 2024, Sayı: 44, 391 - 414, 31.12.2024

Salime Bera Kemikli

https://doi.org/10.31591/istem.1536753

Öz

Anadolu şehirlerinden Sivas, tarihi ve kültürel mirasıyla dikkat çeken önemli merkezlerden biridir. Şehir, geçmişten günümüze kadar uzanan köklü bir tarihi ve bu tarihin izlerini taşıyan mimari eserleriyle tanınmaktadır. Bu tarihi dokuyu oluşturan unsurlardan biri de şehrin konaklarıdır. Bu konaklar hem mimari açıdan hem de bölgenin sosyo-kültürel yaşamına dair önemli bilgiler sunmaktadır. Geleneksel konutlarla alakalı yapılacak olan kültürel çalışmalar yapıların tarihi dokusunun korunmasına ve restorasyonuna katkıda bulunarak kültürel mirasın geleceğe taşınmasına imkân sağlamaktadır. Nitekim konaklarla alakalı yapılan çalışmalar toplumsal hafızayı canlı tutmaktadır ve kültürel mirası anlamak isteyenler için de birer kaynak niteliğindedir. Bu bağlamda Sivas’ta yer alan Mihrali Bey Konağı’nın önemi bilhassa vurgulanmalıdır. 93 Harbi’nin önemli isimlerinden birisi olan Mihrali Bey tarafından inşa ettirilen bu konak, Sivas’ın kültürel ve tarihi değerlerini anlatan bir eserdir. Bu itibarla, Mihrali Bey Konağı’nın korunması ve incelenmesi önem arz etmektedir. Mihrali Bey Konağı, Sivas’ın yerel mimarisiyle olan benzerliğiyle dikkat çekmektedir. 1889 yılında inşa edilen konak iki katlı olarak tasarlanmıştır. Konağın mimarisi ve süslemeleri, dönemin estetik anlayışını yansıtan detaylarla bezenmiştir. Özellikle birinci kattaki sofanın ahşap tavanında yer alan süslemeler, Konağın sanat değerini ön plana çıkaran unsurlardan birisidir. Bu kısımda kullanılan motifler, dönemin estetik anlayışını ve sanat zevkini yansıtmaktadır. Mihrali Bey Konağı’nın bu özellikleri, onun korunması ve gelecek nesillere aktarılmasının önemini ortaya koymaktadır. Bu makalede, Mihrali Bey Konağı’nın onarım süreçlerine ve tarihi serüvenine değinilmiştir. Ayrıca, Mihrali Bey Konağı’nın bir yandan mimarisi ve süslemesi de ele alınmıştır. Nihai olarak, Mihrali Bey Konağı’nın tarihi ve sanat değeri ortaya konmaya çalışılırken öte yandan Sivas’ın kültürel mirasındaki yeri vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanat Tarihi, Türk İslam Sanatları Tarihi, Konut Mimarisi, Sivas, Mihrali Bey

Mihrali Bey Mansion

Öz

The city of Sivas, one of the prominent centers in Anatolia, stands out with its historical and cultural heritage. The city is renowned for its deep-rooted history that extends from the past to the present and its architectural structures that trace this history. One of the elements that constitute this historical texture is the city’s mansions. These mansions provide significant insights not only in terms of architecture but also regarding the socio-cultural life of the region. Cultural studies related to traditional houses contribute to the preservation and restoration of these historical structures, thereby enabling the cultural heritage to be preserved for future generations. Indeed, studies on these mansions help to keep social memory alive and serve as resources for those who wish to understand cultural heritage. In this context, the importance of Mihrali Bey Mansion, located in Sivas, must be particularly emphasized. This mansion, constructed by Mihrali Bey, one of the significant figures of the Russo-Turkish War of 1877-78, is a work that conveys the cultural and historical values of Sivas. In this regard, the preservation and study of the Mihrali Bey Mansion are of significant importance. The mansion is notable for its resemblance to Sivas’s local architecture. The mansion, built in 1889, was designed as a ground floor and one upper floor. The architecture and decorations of the mansion are adorned with details reflecting the aesthetic understanding of the period. The decorative elements on the wooden ceiling of the sofa on the first floor, in particular, are among the features that emphasize the artistic value of the mansion. The motifs used in this section reflect the aesthetic understanding and tastes of the period. These features of Mihrali Bey Mansion underscore the importance of its preservation and transmission to future generations. This article discusses the restoration processes and historical journey of Mihrali Bey Mansion. Moreover, the architecture and decoration of the Mihrali Bey mansion have also been examined. Ultimately, while the historical and artistic value of Mihrali Bey Mansion has been highlighted, its place within the cultural heritage of Sivas has also been emphasized. Indeed, this structure is one of the valuable buildings that should be preserved and transmitted to future generations as part of the city's cultural heritage.

Anahtar Kelimeler

Art History, History of Turkish-Islamic Art, Housing Architecture, Sivas, Mihrali Bey

Kaynakça

• Berk, Gülsün Navruz. Tüteklikli Konutun Çözümlenmesine Yönelik Bir Yaklaşım Önerisi Sivas Kırsalı Örneği. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
• Bilget, Burhan. Sivas Evleri. Ankara: Mas Matbaası, 1993.
• Çakaloğlu, Cengiz. Yemen’den Dönemeyen Bir Karapapak: 40. Hamidiye Süvari Alayı Komutanı. İstanbul: Kitabevi, 2011.
• Karabulut Ay, Kübra. Sivas’ta Geleneksel Konut Mimarisi. Kayseri Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Kaya Fatma – Kılıçarslan Hande. “Sivas İli Altınyayla İlçesi Merkez Camii Tavan Süslemeleri”. Folklor Akademi Dergisi 3/4 (2020), 391-420.
• Kaya, Doğan. Acıyurtlu Halk Şairleri. Sivas: Acıyurt Köyü Kalkınma ve Dayanışma Derneği Yayınları, 1999. Kaya, Doğan. Bir Destan Kahramanı Mihrali Bey. Bakü: 2001.
• Kırzıoğlu, Fahrettin. Edebiyatımızda Kars. İstanbul: Işık Matbaası, 1958.
• Kuban, Doğan. Türk Ahşap Konut Mimarisi 17.-19. Yüzyıllar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2021.
• Ölçer, Selma. Mihrali Bey. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1998.
• Rıfkı Yazıcı, “93 Harbinin Ünlü Kahramanlarından: Mihrali”. Türk Yurdu 9 (Eylül 1988), 5-8.
• Sivas İl Özel İdaresi. Mihrali Bey Konağı [Buruciye A.Ş. 2015/30 Sayılı iş başlangıcı ile bilgilendirme Dilekçesi ve Tespit Tutanağı]. Dosya No. 58.12.10.
• Sivas İl Özel İdaresi. Mihrali Bey Konağı [İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğü M.58.0.İÖİ.0.13.00.00/ (58.14.04) Sayılı Dilekçe]. Dosya No. 58.12.10.
• Sivas İl Özel İdaresi. Mihrali Bey Konağı [Mihrali Bey Konağı Restorasyon Autocad Çizimi]. Dosya No. 58.12.10.
• Sivas İl Özel İdaresi. Mihrali Bey Konağı [T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Karar No ve Tarihi 9- 29.09.2004]. Dosya No. 58.12.10.
• Sivas İl Özel İdaresi. Mihrali Bey Konağı [T.C. Sivas Valiliği Karar ve Protokol]. Dosya No. 58.12.10.
• Sivas İl Özel İdaresi. Mihrali Bey Konağı [Tapu Senedi]. Dosya No. 58.12.10.
• Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu. Mihrali Bey Konağı [Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Envanteri 1999]. Dosya No. 58.12.10.
• Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu. Mihrali Bey Konağı [Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Envanteri 1999]. Dosya No. 58.12.10.
• Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu. Mihrali Bey Konağı [Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Envanteri 1999]. Dosya No. 58.12.10.
• Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu. Mihrali Bey Konağı [İnceleme Raporu]. Dosya No. 58.12.10.
• Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu. Mihrali Bey Konağı [T.C. Kültür Bakanlığı Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Kararı, 2450-4.6.1999]. Dosya No. 58.12.10.
• Tuztaşı, Uğur. “Geleneksel Sivas Evlerinin Mekânsal ve Tipolojik Özelliklerinin Değerlendirilmesi”. Mimarlık, Planlama ve Tasarımda Akademik Araştırmalar. ed. Çiğdem Eren. 69-97. Ankara: Gece Kitaplığı, 2018.