İş Yerinde Karanlık Liderlik Algısı Ölçeği

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 70 - 103, 03.02.2020

Ufuk Başar

Öz

Bu çalışmanın amacı özgün bir iş yerinde karanlık liderlik algısı ölçeği geliştirmektir. Ölçek geliştirme sürecinde ulusal ve uluslararası ölçek geliştirme yazınında kabul görmüş kriterlere uyulmuştur. Bu kapsamda üç ayrı uygulama gerçekleştirilmiştir. Çalışmalar 15 Ocak – 15 Mayıs 2018 tarihleri arasında yürütülmüştür. Her bir uygulamaya iştirak eden katılımcılar birbirinden farklıdır. Yapılan uygulamalara Ankara’da faaliyet gösteren sekiz farklı örgütte çalışan, toplam 1.007 katılımcı (birinci uygulamada 310, ikinci uygulamada 342, üçüncü uygulamada ise 355 katılımcı) gönüllü olarak iştirak etmiştir. Araştırmanın sonucunda, on yedi maddeden ve bezdiren davranışlar, samimiyetsiz davranışlar ve zorbaca davranışlar boyutlarından oluşan özgün bir karanlık liderlik algısı ölçeği geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

karanlık liderlik, liderlik, ölçek geliştirme, liderliğin karanlık yüzü

Kaynakça

• Ashforth, B. (1987). Organizations and petty tyrant: An exploratory study. Paper presented at the Annual Meeting of the Academy of Management, New Orleans, Louisiana.
• Asforth, B. (1994). Petty tyranny in organizations. Human Relations, 47(7), 755-778.
• Bamberger, P. A. & Bacharach, S. B. (2006). Abusive supervision and subordinate problem drinking: Taking resistance, stress and subordinate personality into account. Human Relations, 59(6), 723–752.
• Basım, N. & Şeşen, H. (2009). Örgütsel adalet algisi-örgütsel vatandaşlik davranişi ilişkisinde iş tatmininin aracilik rolü. 17’nci Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Eskişehir.
• Bass, B. M. (1985). Leadership and Performance Beyond Expectations. New York: Free Press.
• Başar, U., Sığrı, Ü., & Basım, N. 2016. İş yerinde karanlık liderlik. İş ve İnsan Dergisi, 3(2), 65-76.
• Başar, U. & Basım, N. (2016). A cross-sectional survey on consequences of nurses’ burnout: Moderating role of organizational politics. Journal of Advanced Nursing, 72(8), 1838–1850.
• Başar, U. & Basım, N. (2018). Paradoksal liderlik modeli. Amme İdaresi Dergisi, 51(3), 121-153.
• Bligh, M. C., Kohles, J. C., Pearce, C. L., Justin, J. E., & Stovall, J. F. (2007). When the romance is over: Follower perspectives of aversive leadership. Applied Psychology: An International Review, 56(4), 528–557.
• Brown, M. E., Trevino, L. K., & Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117-134.
• Conger, J. A. (1990). The dark side of leadership. Organizational Dynamics, 19(2), 44-55.
• De Hoogh, A. H. B. & Den Hartog, D. N. (2008). Ethical and despotic leadership, relationships with leader’s social responsibility, top management team effectiveness and subordinates’ optimism: A multi-method study. Leadership Quarterly, 19, 297–311.
• DeVellis, R. F. (2017). Scale Development: Theory and Applications. Los Angeles: Sage.
• Einarsen, S., Aasland, M. S. & Skogstad, A. (2007). Destructive leadership behaviour: A definition and conceptual model. Leadership Quarterly, 18, 207-216.
• Fındıklı, M. A., Afacan, C., & Okan, G. (2018). Karanlık liderlik ölçeği: Çalışanların algısı üzerine bir ölçek geliştirme çalışması. 26’ncı Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 10-12 Mayıs, Trabzon.
• Glad, B. (2002). Why tyrants go too far: Malignant narcissism and absolute power. Political Psychology, 23(1), 1−37.
• Grandey, A. A., Kern, J. & Frone, M. (2007). Verbal abuse from outsiders versus insiders: comparing frequency, impact on emotional exhaustion, and the role of emotional labor. Journal of Occupational Health Psychology, 12, 63-79.
• Hackman, R. & Oldham, G. R. (1975). Development of the job diagnostic survey. Journal of Applied Psychology, 60(2), 159-170.
• Hambleton, R. K., Swaminathan, H., Algina, J., & Coulson, D. B. (1978). Criterion-referenced testing and measurement: A review of technical issues and developments. Review of Educational Research, 48, 1–47.
• Hofstede, G. (1980). Culture’s Consequences: International Differences in Work-Related Values. Beverly Hills, CA: Sage.
• Hogan, R., Curphy, G. & Hogan, J. (1994). What we know about leadership: Effectiveness and personality. American Psychologist, 49, 493–504.
• Hogan, R. & Kaiser, R. (2005). What we know about leadership. Review of General Psychology, 9(2), 169 180.
• Kellerman, B. (2004). Bad leadership: What it is, how it happens, why it matters. Boston: Harvard Business Publishing.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563-575.
• Lipman-Blumen, J. (2005). The Allure of Toxic Leaders: Why We Follow Destructive Bosses and Corrupt Politicians and How We Can Survive Them. New York: Oxford University Press.
• Lipman-Blumen, J. (2011). Toxic leadership: A rejoinder. Representation, 47(3), 331-342.
• Namie, G. (2003). Workplace bullying: Escalated incivility. Ivey Business Journal, 68(2), 1-6.
• Nunnally, J. C. (1978). Psychometric Theory. New York: McGraw-Hill.
• Ok, B. (2007). Correlates of organizational commitment: A Special Emphasis on Organizational Communication (Yayımlanmamış doktora tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Padilla, A., Hogan, R., & Kaiser, R. B. (2007). The toxic triangle: Destructive leaders, susceptible followers, and conducive environments. The Leadership Quarterly, 18, 176-194.
• Pelletier, K. L. (2010). Leader toxicity: An empirical investigation of toxic behavior and rhetoric. Leadership, 6(4), 373–389.
• Reed, G. E. (2004). Toxic leadership. Military Review, July –August, 67-71.
• Rosenthal, S. A. & Pittinsky, T. L. (2006). Narcissistic leadership. The Leadership Quarterly, 17, 617–633.
• Salin, D. (2003). Ways of explaining workplace bullying: A review of enabling, motivating and precipitating structures and processes in the work environment. Human Relations, 56(10), 1213–1232.
• Schyns, B. & Schilling, J. (2013). How bad are the effects of bad leaders? A meta-analysis of destructive leadership and its outcomes. The Leadership Quarterly, 24, 138–158.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tepper, B. J. (2000). Consequences of abusive supervision. Academy of Management Journal, 43(2), 178-190.
• Tepper, B. J. (2007). Abusive supervision in work organizations: Review, synthesis, and research agenda. Journal of Management, 33(3), 261-289.
• Tuna, M., Bircan, H. & Yeşiltaş, M. (2012). Etik liderlik ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalişmasi: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 143-155.
• Ülbeği, İ. D., Özgen, H. M. & Özgen, H. (2014). Türkiye’de istismarci yönetim ölçeğinin uyarlamasi: Güvenirlik ve geçerlik analizi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 1-12.
• Vandekerckhove, W. & Commers, M. S. R. (2003). Downward workplace mobbing: A sign of the times? Journal of Business Ethics, 45, 41-50.
• Walsh, J. P., Ashford, S. J. & Hill, T. E. (1985). Feedback obstruction: The influence of the information environment on employee turnover intentions. Human Relations, 38(1), 23-46.
• Walumbwa, F. O., Avolio, B. J., Gardner, W. L., L., Wernsing, T. S., & Peterson, S. J. (2008). Authentic leadership: Development and validation of a theory-based measure. Journal of Management, 34(1), 89-126.
• Whicker, M. L. (1996). Toxic leaders: When organizations go bad. Westport, VA: Quorum Books.
• Yagil, D. (2005). Employees’ attribution of abusive supervisory behaviors. The International Journal of Organizational Analysis, 13(4), 307-326.
• Yukl, G. A. (1989). Managerial leadership: A review of theory and research. Journal of Management, 15(2), 251-289.