İDARİ İŞLEMİN UNSURLARININ İŞLEVİ

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 38, 74 - 102, 30.09.2020

Güher Ulu

Öz

İdari işlemler yetki, şekil, sebep, konu ve amaç unsurlarından meydana gelir ve iptal davasında idari işlemlerin hukuka uygunluğu bu unsurlar bakımından denetlenir. Fakat gerek menşei Fransız hukuku gerekse Türk hukukunda bu unsurları tanımlayan kanun hükmü, bir pozitif hukuk metni bulunmamaktadır. Bu unsurların tanımı içtihat ve doktrin ışığında yapılmaktadır. Bu unsurların idari işlem teorisindeki anlamı, varlık nedenleri, işlevleri üzerinden de açıklanmalıdır. İdari işlemin unsurları, öncelikle, iptal davası ekseninde doğması nedeniyle bu kapsamda açıklanabilir. Buna göre, unsurlar, idarenin keyfiliğini önler ve hukuk devletinin gereğini gerçekleştirmek amacıyla hukukilik ilkesine hizmet eder. İptal davasında idari yargıç hukukilik denetimi konusundaki görev ve yetkisini bunu unsurlar adı ile yaptığı hukuki sınıflandırmadan yararlanarak yerine getirmektedir. Diğer yandan bu unsurlar özel hukukta görülmeyen şartlardır ve idari işlemin kimliğinin birer parçasıdır.

Anahtar Kelimeler

İdari İşlem, İdari İşlemin Unsurları, İptal Nedenleri, Özel Hukuku Aşan Şartlar, Hukukilik İlkesi

FUNCTION OF THE ELEMENTS OF ADMINISTRATIVE ACT

Öz

Administrative actes consist of competence, form, motive, subject and purpose elements. The compliance of the administrative actes with the law is controlled by considering these elements. However, both the French law of origin of these elements and Turkish law do not have a legal texte defining these elements. The definition of these elements is made in the light of case law and doctrine. The meaning of these elements, their causes of existence and their functions in administrative acte theory should also be explained. The elements of the administrative process is born on the axis of the annulment case, so can be explained primarily it in this context. Accordingly, the elements prevent the arbitrariness of the administration and serve the principle of legalitiy in order to fulfill the requirement of the rule of law. In the annulment case, the administrative judge who is in charge and authorized to control the legality, performs this by making use of the legal classification under the name of the elements. On the other hand, these elements are conditions not seen in private law and are part of the identity of the administrative acte.

Anahtar Kelimeler

Administrative Act, Elements of the Administrative Process, Annulement Reasons, Exorbitant Clauses of Ordinary Law, Principle of Legality

Kaynakça

• Akyılmaz, B., (2000), İdari Usul İlkeleri Işığında İdari İşlemin Yapılış Usulü, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Akyılmaz, B., Sezginer M. Ve Kaya, C., (2018), Türk İdare Hukuku, Ankara, Savaş Yayınevi.
• Auby, J.-M. Ve Drago, R., (1992), Traité des recours en matière administrative, Paris, Litec.
• Auby, J.-M.ve Drago, R., (1975), Traité de contentieux administratif, C. II, 2. B., Paris, LGDJ.
• Bergel, J.-L., (2012), Théorie générale du droit, Paris, Dalloz.
• Bergel, J.-L., (2016), Méthodologie juridique, Paris, PUF, 2016.
• Bioy, X., (2015), Quelles lectures théoriques de la qualification, Nicod, M., (edt.), Les affaires de la qualification juridique, Paris, LGDJ, ss. 11-28.
• Bonnard, R., (1935), Précis de droit administratif: Partie générale, Paris, Sirey.
• Bourjol, M., (1973), Droit administratif: Le contrôle de l’action admnistrative, C. II, Paris, Masson et Cie.
• Burdeau, F., (1995), Histoire du droit administratif (de la Révolution au début des années 1970), Paris, PUF.
• Calogeropoulos, A., (1983), Le contrôle de la légalité externe des actes administratifs unilatéraux, Paris, LGDJ.
• Chapus, R., (2001), Droit administratif général, C. I, Paris, Montchrestien.
• Chifflot N., Chrétien, P. Ve Tourbe M., (2016), Droit adinistratif, Paris, Sirey.
• Corneloup, V., (2000), La notion de compétence des autorités administratives en droit français: Contribution à une théorie générale des aptitudes à agir, Paris, ANRT.
• De Laubadère, A. ve Gaudemet, Y., (2001) Traité de droit administratif, C. I, Paris, LGDJ.
• Debbasch, C. ve Ricci J.-C., (1999), Contentieux administratif, Dalloz.
• Debbasch, C. Ve Ricci, J.-C., (1999), Contentieux administratif, Paris, Dalloz.
• Dufau, V., (2000), Les sujétions exorbitantes du droit commun en droit administratif, Paris, L’Harmattan.
• Dupuis, G., Guédon, M.-J. ve Chrétien, P., (2009), Paris, Sirey.
• Duran, L., (1982), İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, Fakülteler Matbaası.
• Eisenmann, C., Cours de droit administratif, C. I, Paris, LGDJ.
• Eren, F., (2017), Borçlar Hukuku: Genel Hükümler, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Erkut, C., (1988), “İdare Hukukunda Yokluk Teorisi”, İHİD, İstanbul, Yıl 9, S.1-3, ss. 69-91.
• Frier, P. L. ve Petit, J., (2008), Précis de droit administratifParis, Montchrestien.
• Frier, P. L., (2004), Vice de forme, Paris, Répertoire de contentieux administratif, Dalloz.
• Giritli, İ., Bilgen, P., Akgüner, T. Ve Berk, K., (2013), İdare Hukuku, İstanbul, Der Yayınları.
• Gözler, K. (2019), İdare Hukuku, C. I, Bursa, Ekin Kitabevi, 2019.
• Gözübüyük Ş. Ve Tan, T. (2017), İdare Hukuku: İdari Yargılama Hukuku, C. II, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Gözübüyük, Ş., 2015), Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Gros, M., (2014), Droit aadministratif: L’angle jurisprudentiel, Paris, L’Harmattan.
• Guyard, C., (1930), Etude sur les caractères de nullités des actes juridiques pour vice de forme, Paris.
• Günday, M., (2017), İdare Hukuku, Ankara, İmaj Yayınevi.
• https://www.danistay.gov.tr/dergiler.html (Danıştay Dergisi). (02.07.2020, WEB).
• Imbert, L. (1952), L’évolution du recours pour excès de pouvoir: 1872-1900; Paris, Dalloz.
• Işıklar, C., (2011), “İdare Hukukunda Yokluk ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Uygulaması”, İÜHFM, C. LXIX, S. l -2, 2011, ss. 805-880.