LOJİSTİK TÜRLERİNDEN DENİZYOLU TAŞIMACILIĞI ve TÜRKİYE PAZARI ÖZELİNDE BİR DURUM (GZFT) ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 42, 1640 - 1661, 19.12.2021

Evrim İldem Develi

https://doi.org/10.46928/iticusbe.987065

Cited By: 7

Öz

Bu çalışmada, işletmelerin ve ülkelerin uluslararası pazarda rekabet edebilme sürecine katkı sağlayan, müşteri ihtiyaçlarının karşılanması için ürün, servis hizmeti ve bilgi akış işlemlerinin ilk noktadan son noktaya kadar lojistik kapsamında yer aldığı denizyolu taşımacılığı kavramı incelenmiştir. Lojistik, işletmelerin ve ülkelerin dünya pazarında rekabetlerini etkileyen önemli ve stratejik bir alandır. Dış ticaret bakış açısıyla, ticari faaliyetlerin, en düşük riskle, en kısa süre ve en düşük maliyetle taşınması işleminin gerçekleştirilmesi olarak ifade edilmektedir. Amaç: Bir lojistik türü olan denizyolu taşımacılığı ile deniz ticareti kavramlarının benzerlik ve farkları literatür taraması yoluyla desteklenerek açıklanmıştır. Denizyolu taşımacılığının işletmelere ve ülke dış ticaretine etkisi, deniz ticaretinin geliştirilmesine yönelik yapılan sivil toplum kuruluşlarının ve devletin ilgili kurumlarının çalışmaları irdelenerek Türkiye özelinde bir durum tespiti/analizi ortaya konmaya çalışılmıştır. Yöntem: Çalışmanın amacı doğrultusunda yapılan literatür taraması yalnızca denizyolu taşımacılığı ve deniz ticareti kavramlarını tanımlamaya yardımcı olan akademik çalışmaları incelememiş, aynı zamanda denizcilik sektörüne yönelik araştırma raporlarının, devlet kurumlarının yayınlamış olduğu verilerin ışığında sektörel bilgiler, devlet destekleri, denizyolu taşımacılığının geliştirilmesi esasına dayalı ilgili hükümet programı çerçevesinde ele alınmıştır. Türkiye’nin sarf ettiği çabalar doğrultusunda durum tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Bulgular: Denizyolu taşımacılığı maliyeti düşük bir ulaşım ve ticaret kanalı olarak fırsat sunarken taşıma sürecinin varılacak ülke ya da limana olan mesafeye bağlı olarak uzun zaman alması zayıf yön olarak ifade edilebilir. Türkiye’nin deniz ve karayla olan bağlantıları ile komşu ülkeleri çerçevesinde coğrafi konumu Ro-Ro taşımacılık alanının gelişmesine, özellikle intermodal (modlar arası) ulaşım türünün desteklenmesine fırsat sunarak ülkenin güçlü yanına da katkı sağlamaktadır. Tehdit olarak, Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) uyum çalışmaları çerçevesinde beklentinin gerisinde kalınmış olmasının denizyolu taşımacılığı alanındaki rekabet ortamındaki payına olumsuz etki etmesi durumu ortaya çıkmaktadır. Özgünlük: Denizyolu taşımacılığının ülke ticaretine katkı sağlaması amacıyla sivil toplum kuruluşlarının ve devlet kurumlarının yürüttüğü programlar, uygulanan teşvik programları ile ele alınarak ülke özelinde durum tespiti/analizinin ortaya çıkarılmaya çalışılmış olması çalışmayı farklı kılan bir çabadır.

Anahtar Kelimeler

denizyolu taçımacılığı, deniz ticareti, durum analizi

Teşekkür

Emekleriniz için şimdiden çok teşekkür ederim.

Maritime Transportation and a Swot Analysis in Turkish Market

Öz

In this study, maritime transport is examined as a field of logistics including activities that contribute to the process of companies and countries to compete in the international market and to meet customer needs. In foreign trade, logistics refers to transportation process with the minimum risk, the shortest time and the lowest cost, which forms the basis of commercial relationship between the seller and the buyer. Purpose: The effect of maritime transport on business and the foreign trade of the country, the studies of non-governmental organizations and institutions of the state for the development of maritime trade in Turkey have been examined and SWOT analysis results are tried to be put forwarded. Method: The literature review did not only examine the academic studies to define the concepts of maritime transport and trade, but also examined research reports for the maritime sector, government aids, the development of maritime transport data published by government institutions. In line with the efforts of Turkey, it has been tried to determine the situation by means of SWOT analysis. Findings: While maritime transportation offers an opportunity as a low-cost transportation and trade channel, increasing duration of the transportation process depending on the distance to destination country or port can be identified as a weakness. Turkey's connections with sea, land and within neighboring countries, contribute to the strong side especially by ro-ro transportation supporting the intermodal transportation. As a threat, falling behind the expectations within the framework of the European Union (EU) harmonization efforts has a negative impact on competitive environment in the field of maritime transport. Originality: The programs carried out by non-governmental organizations, state institutions and the aid programs applied in order to contribute to the Turkey’s trade in maritime transport are taken into consideration and SWOT analysis results are provided based on this data.

Anahtar Kelimeler

Maritime transport, maritime trade, swot analysis.

Kaynakça

• Anadolu Ajansı. (2015), 64. Hükümet Programı, 03.06.2021 tarihinde https://www.aa.com.tr/uploads/tempuserfiles/64.hukumet_programi.pdf adresinden alındı.
• Arslan, İ., Bozgeyik, Y., Çelik, S. ve Künç, S. (2021). Ab ortak ulaştırma politikası bağlamında Türkiye’nin uyum süreci ve ulaştırma sektörüne genel bir bakış, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(1), 32-56.
• Avrupa Birliği. (2021), Avrupa Komisyonu Tarafından Hazırlanan Türkiye Raporları 2020, 25.08.2021 tarihinde https://www.ab.gov.tr/siteimages/trkiye_raporustrateji_belgesi_2020/turkey_report_30.10.2020.pdf adresinden alındı.
• Aytüre, S. ve Berki, Ö. (2018). Uluslararası tı̇carette denı̇zyolu taşımacılığı ve tı̇caret hukuku bakımından önemı̇. Iv. Internatıonal Caucasus-Central Asia Foreign Trade and Logistics Congress
September, 7-8, Didim/Aydın, 1234-1248.
• Baird, A.J. (2001). Trends in port privatisation in the world’s top-100 container ports. 9th Wctr: Seul, 103.
• Bay, M. ve Erol, F. (2016). Lojistik köylerin önemi ve intermodal taşımacılık faaliyetleriyle desteklenmesi: karaman ilinde bir uygulama. Kmü Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18 (30), 124-134.
• Çoban, B. ve Karakaya, Y. E. (2010). Geleceği planlamada stratejik yönetim ve swot analizi: kavramsal yaklaşımlar. E-Journal of New World Sciences Academy 2010, 5(4), 342-352.
• Deniz Ticaret Odası Yayınları Deniz Ticareti Dergisi. (2021), Covid 19 ve Denizyolu Ticaretine Etkisi, 13.05.2021 tarihinde https://www.denizticaretodasi.org.tr/tr/yayinlarimiz/dergi/ adresinden alındı.
• Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü (2021), Gemi Taşımacılığı Yük Rakamları, 18.08.2021 tarihinde www.atlantis.udhb.gov.tr/istatistik/istatistik_yuk.aspx adresinden alındı.
• Dünya Gazetesi. (2013), Ro-Ro Deniz Taşmacılığı, 18.08.2021 tarihinde https://www.dunya.com/sektorler/lojistik/yollarin-kilidini-acan-ro-ro-yatirimcilarin-yildizi-oldu-haberi-232115 adresinden alındı.
• Elbirlik, G. (2008). Türk loji̇sti̇k sektöründe deni̇zyolu taşımacılığının önemi̇ ve sorunları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 1-190.
• Goss, R.O. (2002). An early history of maritime economics. International Journal Of Maritime Economics, 4, 390-404. Gümrük Rehberi. (2021). Tek Pencere Sistemi Nedir?, 25.08.2021 tarihinde https://gumrukrehberi.gov.tr/sayfa/tek-pencere-sistemi#:~:text=Tek%20Pencere%20sistemi%2C%20g%C3%BCmr%C3%BCk%20i%C5%9Flemleri,ve%20tamamlaman%C4%B1z%C4%B1%20sa%C4%9Flayan%20bir%20sistemdir adresinden alındı.
• İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birlikleri Genel Sekreterliği (İTKİB), Dış Ticaret İhracat Rehberi, 12.05.2021 tarihinde https://www.itkib.org.tr/tr/bilgi-merkezi-dis-ticaret-ihracat-rehberi-dto-anlasmalari.html adresinden alındı.
• Lojiport. (2020), Türkiye’de Faaliyet Gösteren Limanlar, 01.05.2021 tarihinde https://www.lojiport.com/turkiyede-faaliyet-gosteren-limanlar-ve-ozellikleri-107318h.htm adresinden alındı.
• Price Waterhouse Coopers - Pwc. (2017), Öncelikli Yatırım Konuları, 03.06.2021 tarihinde https://www.pwc.com.tr/5-bolge-desteklerinden-faydalanabilecek-oncelikli-yatirim-konulari adresinden alındı.
• Kunaç, S. (2007). Türkiye’de Ro-Ro Deniz Taşımacılığı ve Örnek Bir Hat İncelemesi, 18.08.2021 tarihinde http://acikerisim.deu.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/20.500.12397/11583/205398.pdf?sequence=1, adresinden alındı.
• Resmi Gazete. (2020), T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı 2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, 03.06.2021 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/10/20201027m1.pdf adresinden alındı.
• Saban, M. ve Güğerçin, G. (2009). Deniz taşımacılığı işletmelerinde maliyetleri etkileyen faktörler ve sefer maliyetleri. Deu Denizcilik Dergisi, I(1), 1-16.
• Salzano, C. J. (2003). Marad to push 'short sea' transportation alternative. The Waterways Journal Incorporated, 117(32), 3-12.
• Takım, A. ve Ersungur, S. M. (2015). Taşıma şekillerine göre Türkiye’de dış ticaretin analizi: mevcut durum, sorunlar ve beklentiler, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 357-376.
• Ticaret Bakanlığı. (1995), Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Tedbirler Anlaşması, 20.05.2021 tarihinde https://ticaret.gov.tr/data/5b884a7613b87711604c9356/subvansiyonlar_turkce.pdf adresinden alındı.
• Ticaret Bakanlığı. (2021a), Taşıma Şekillerine Göre Dış Ticaret, 24.08.2021 tarihinde https://ticaret.gov.tr/data/5d63d89d13b8762f7c43a738/16Tasima%20Sekillerine%20Gore%20Dis%20Ticaret.pdf adresinden alındı.
• Ticaret Bakanlığı. (2021b), En Fazla İhracat Yapılan 10 Ülke, 24.08.2021 tarihinde https://ticaret.gov.tr/data/5d63d89d13b8762f7c43a738/5En%20Fazla%20Ihracat%20Yapilan%2010%20Ulke.pdf adresinden alındı.
• Ticaret Bakanlığı. (2021c), 2021 Yılı Mayıs Ayı Dış Ticaret, Ticaret, Esnaf ve Kooperatif Verileri, 3.06.2021 tarihinde https://ticaret.gov.tr/haberler/2021-yili-mayis-ayi-dis-ticaret-ticaret-esnaf-ve-kooperatif-verileri adresinden alındı.
• Ticaret Bakanlığı. (2021d), Dahilde İşleme Rejimi, 03.06.2021 tarihinde https://ticaret.gov.tr/ihracat/mevzuat/dahilde-isleme-rejimi adresinden alındı.
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK). (2021), Vizyon 2023 Ulaştırma ve Turizm Paneli Raporu Temmuz-2003, 01.08.2021 tarihinde https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023/ut/utp_son_surum.pdf adresinden alındı.
• Türk Eximbank. (2021), Eximbank Kredileri, 18.08.2021 tarihinde https://www.eximbank.gov.tr/tr/urun-ve-hizmetlerimiz/krediler/orta-uzun-vadeli-ihracat-kredileri/gemi-insa-ve-ihracati-finansman-programi adresinden alındı.
• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2020), Paris MoU’da Beyaz Listedeyiz, 23.08.2021 tarihinde https://denizcilik.uab.gov.tr/haberler/paris-mou-da-beyaz-listedeyiz adresinden alındı.
• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2019), 2019 Deniz Ticareti İstatistikleri Raporu, 04.05.2021 tarihinde https://denizcilik.uab.gov.tr/uploads/pages/yayinlar/deniz-ticaret-istatistikleri-2019.pdf adresinden alındı.
• Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD). (2021), Lojistik Sektörü Raporu 2020, 18.08.2021 tarihinde https://www.utikad.org.tr/images/hizmetrapor/utikadlojistiksektoruraporu2020-53923.pdf, adresinden alındı.
• WTO - Dünya Ticaret Örgütü. (2021), Marakeş Protokolü, 12.05.2021 tarihinde https://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/what_stand_for_e.htm adresinden alındı.
• Vergide Gündem. (2017), Öncelikli Yatırım Konuları, 03.06.2021 tarihinde https://www.vergidegundem.com/documents/10156/4654557/tesvikbrosur_2017.pdf/8ee425ee-53df-487e-aca7-066b8a36cb92 adresinden alındı.
• Yardımcıoğlu, M., Kocamaz, H ve Özer, Ö. (2012). Lojistik yönetiminde taşıma sistemleri ve maliyetleme yöntemleri, II. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu 1-2 Ekim, 245-259.
• Yıldıztekin, A. (2002). Lojistiğin i̇hracattaki eki. İhracat Dünyası. Dünya Gazetesi Eki. Mayıs.