Mutluluk Metaforları: X, Y ve Z Kuşaklararası Karşılaştırma Çalışması

Yıl 2024, , 644 - 660, 01.07.2024

Hamide Yıldız , Sezen Güleç

https://doi.org/10.15869/itobiad.1387711

Öz

Mutluluk, tarih boyunca bireylerin ulaşmayı istedikleri en önemli yaşam hedeflerinden biri olarak görülmüştür. Bu nedenle mutluluk, akademik çalışmalara konu olma bağlamında her dönemde popülerliğini korumaktadır. Bu araştırma, mutluluk kavramına ilişkin kuşaklar arası metaforik algıları keşfetmeyi ve karşılaştırmayı amaçlayan, olgu bilim (fenomenoloji) deseninde tasarlanan nitel bir çalışmadır. Araştırmaya X kuşağında yer alan 40, Y kuşağında yer alan 39 ve Z kuşağında yer alan 40 olmak üzere toplam 119 birey katılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen, demografik bilgilerin (cinsiyet ve yaş) ve mutluluk kavramına yönelik algının ortaya çıkarılması amacıyla “Mutluluk…………….gibidir, çünkü…………………” cümlesinin yer aldığı bir form kullanılmıştır. Formda ayrıca bilgilendirilmiş onam formu ve ilgili cümlenin nasıl doldurulacağını örnekleyen bir ifade bulunmaktadır. Toplanmasının ardından veriler betimsel analiz ve içerik analizi yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Oluşturulan metaforlar benzerlik ve ortak özelliklerine göre gruplanmış, grubu temsil edecek isimlerle kategoriler oluşturulmuştur. Elde edilen metaforlara göre oluşturulan kategoriler “somut kavram olarak mutluluk”, “soyut kavram olarak mutluluk” ve “eylem olarak mutluluk” şeklindedir. Üç kategori altında, ait oldukları kuşaklar ve cinsiyetler göz önüne alınarak kodlanan katılımcıların hangi metaforları belirttiğine yer verilmiştir. Sık belirtilen başlıca metaforlara ilişkin katılımcıların gerekçeleri sunulmuştur. En fazla metafor üretilen kategoriler sırasıyla somut kavram olarak mutluluk, soyut kavram olarak mutluluk ve eylem olarak mutluluk şeklindedir. Somut kavram olarak mutluluk kategorisinde X, Y ve Z kuşakları sayısal olarak dengeli biçimde metafor üretmiştir; soyut kavram olarak mutluluk kategorisinde Y ve Z kuşakları öne çıkarken, eylem olarak mutluluk kategorisinde Z kuşağının öne çıktığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Mutluluk, Metafor, X-Y-Z kuşağı, Nitel araştırma, Fenomenoloji.

Metaphors of Happiness: X, Y, and Z Intergenerational Comparative Study

Öz

Throughout history, happiness is as one of the most important life goals that individuals want to achieve. For this reason, happiness maintains its popularity in every period in being the subject of academic studies. This research is a qualitative study designed in phenomenology that aims to explore and compare intergenerational metaphorical perceptions of the concept of happiness. 119 individuals, 40 in Generation X, 39 in Generation Y and 40 in Generation Z, took part in the study. As a data collection tool, in order to reveal demographic information (gender and age) and perception of the concept of happiness, "Happiness is like........................., because……………" We use a form with the sentence. The form also includes an informed consent form and a statement that exemplifies how to fill out the relevant sentence. We analyzed the data using descriptive analysis and content analysis methods. We grouped the metaphors we created according to their similarities and common characteristics and created categories with names to represent the group. The categories we created according to the metaphors are “happiness as a concrete concept”, “happiness as an abstract concept” and “happiness as an action”. Under the three categories, we coded the metaphors of the participants, taking into account the generations and genders of the participants. We presented the justifications for the main metaphors that the participants frequently mentioned. The categories with the highest number of metaphors were happiness as a concrete concept, happiness as an abstract concept and happiness as an action. While Generations X, Y and Z produced metaphors in a numerically balanced manner in the category of happiness as a concrete concept, Generations Y and Z came to the fore in the category of happiness as an abstract concept, and Generation Z came to the fore in the category of happiness as an action.

Anahtar Kelimeler

Happiness, Metaphor, X-Y-Z generation, Qualitative study, Phenomenology.

Kaynakça

• Adıgüzel, O., Batur, H. Z., & Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 165-182. (https://dergipark.org.tr/en/pub/sbe/issue/23153/247307)
• Akduman, G. (2020). Mutluluk (öznel iyi oluş) kuşaktan kuşağa azalıyor mu? mutluluğun (öznel iyi oluş) kuşaklar bazında incelenmesine yönelik bir araştırma. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(23): 274-284. http://dx.doi.org/10.31589/JOSHAS.253
• Akyıl, R. Ç., Adıbelli, D., Erdem, N., Kırağ, N., Aktaş, B., & Karadakovan, A. (2018). Huzurevinde ve evde kalan yaşlılarda yalnızlık ve algılanan sosyal destek ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 21(1), 33-41.( https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunihem/issue/36782/369204)
• Alay, B., & Bağdoğan, S. Y. (2023). İş yaşamında kuşaklar ve motivasyon farklılıkları. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 42(2), 129-141. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3713666
• Altun, Ö., & Karataş, İ. (2021). Z kuşağı ve internetten alışveriş ilgilenimleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 289-311. https://doi.org/10.15869/itobiad.795621
• Altunbay, M., & Bıçak, N. (2018). Türkçe eğitimi derslerinde “Z kuşağı” bireylerine uygun teknoloji tabanlı uygulamaların kullanımı. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken/Journal of World of Turks, 10(1), 127-142. (https://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/view/1015)
• Anye, E. T., Gallien, T. L., Bian, H., & Moulton, M. (2013). The relationship between spiritual well-being and health-related quality of life in college students. Journal Of American College Health, 61(7), 414-421. https://doi.org/10.1080/07448481.2013.824454
• Aydın, G. Ç., & Başol, O. (2014). X ve Y kuşağı: Çalışmanın anlamında bir değişme var mı?.Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 4(4), 1-15. https://doi.org/10.17339/ejovoc.41369
• Ayten, A., Göcen, G., Sevinç, K., & Öztürk, E. E. (2012). Dini başa çıkma, şükür ve hayat memnuniyeti ilişkisi: hastalar, hasta yakınları ve hastane çalışanları üzerine amprik bir araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(2), 45-79. https://dergipark.org.tr/en/pub/daad/issue/4489/61848
• Bayarçelik, E. B.,& Hıdır, A. (2020). Kuşaklara göre iş tatmini, tükenmişlik ve iş yaşam dengesi. International Journal of Management and Administration, 4(7), 54-70. https://doi.org/10.29064/ijma.665688
• Bülbül, Ş., & Giray, S. (2011). Sosyodemografik Özellikler ile Mutluluk Algısı Arasındaki İlişki Yapısının Analizi. Ege Academic Review, 11. https://web.s.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=1&sid=7f725a53-e734-4d3d-a336-fd7a6305e455%40redis
• Choi, M. O. and Moon, Y. S. (2011). Analysis of happiness determinants in Busan residents. Local Government Studies Review, 15(1), 277–297.
• Çapar, M. C., & Ceylan, M. (2022). Durum çalışması ve olgubilim desenlerinin karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 295-312. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227359
• Diener, E. (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. The American Psychologist, 55, 34–43. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.34
• Diener E., Scollon C.N., Lucas R.E. (2003). The evolving concept of subjective well-being: The multifaceted nature of happiness. Advances in Cell Aging and Gerontology, 15, 187–219. https://doi.org/10.1016/S1566-3124(03)15007-9
• Eserler, T. (2022). Yetişkinlerde dindarlık, şükür ve mutluluk ilişkisi üzerine nicel bir araştırma= A quantitative study on the relationship between religiosity, gratitude and happiness in adults. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Guerini, M., & Nuvolati, G. (2016). 18. Happiness, subjective and objective indicators. Handbook of research methods and applications in happiness and quality of life, 400-418. Gürbüz, S. (2015). Kuşak farklılıkları: Mit mi, gerçek mi. İş ve İnsan Dergisi, 2(1), 39-57.
• Ha, Y. O., & Park, Y. M. (2017). The effects of perceived stress, sleep quality and subjective happiness on the wellness lifestyle among adults. Journal of the Korea Convergence Society, 8(12), 359-367. https://doi.org/10.15207/JKCS.2017.8.12.359
• Helliwell, J. F. (2006). Well-being, social capital and public policy: what’s new? The Econometrics Journal, 116 (March), C34–C45. https://doi.org/10.1111/j.1468-0297.2006.01074.x
• Karabay, Ş. O., & Aydın, D. G. (2017). Farklı geçmiş yaşantılardan gelen çocukların mutluluk ve gelecek ile ilgili görüşleri. İlköğretim Online, 16(4), 1816-1828. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342995
• Kır, A., Kösem, Ü., Akçakanat, T., & Uzunbacak, H. H. (2020). Öğretmenlerde şükrün işyeri mutluluğuna etkisinde cinsiyetin düzenleyici rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(2), 5-18. https://doi.org/10.29131/uiibd.782182
• Kim, S. K., Jang, Y. S., Cho, H. S., & Cha, M. S. (2008). Happiness Index and Happiness Determinants. Korea health and society research institute report. Seoul: KHSR.
• Lee, T. J., Park, C. M., & Song, K. S. (2005). Analysis of quality of life of local residents. Korean Local Government Review, 12(4), 75–92.
• Lim, H. S. (1996). Conceptual discussions on quality of life. Korean Publ Administration Review, 5(1), 5–18.
• Lyubomirsky, S., & Lepper, H. S. (1999). A measure of subjective happiness: Preliminary reliability and construct validation. Social Indicators Research, 46, 137–155. https://doi.org/10.1023/A:1006824100041
• Mushtaq, Z., Ghayas, S., & Niazi, S. (2014). Happiness, quality of sleep and academic achievement among university undergraduates. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 40(1), 62.
• Mücevher, M. H.,& Erdem, R. (2018). X kuşağı akademisyenler ile y kuşağı öğrencilerin birbirlerine karşı algıları. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(22), 60-74. https://doi.org/10.21076/vizyoner.391745
• Mürtezaoğlu, Ç., & Çıkrıkçı, Ö. (2022). Ergenlerde mutluluk, öz-yeterlik, akran ilişkileri ve sosyal onay ihtiyacı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 483-498. https://doi.org/10.17556/erziefd.1103962
• Özdemir, Y., & Koruklu, N. (2011). Üniversite öğrencilerinde değerler ve mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,8(1), 190-210. https://dergipark.org.tr/en/pub/yyuefd/issue/13707/165957
• Pavot, W., & Diener, E. (1993). Review of the satisfaction with life scale. Psychological Assessment, 5, 164–172. https://doi.org/10.1037/1040-3590.5.2.164
• Rego, A. Ve Cunha, M.P. (2008). Authentizoticclimates and employee happiness: Pathways to individual performance? Journal of Business Research, 61, 739–752. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2007.08.003
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal Of Personality And Social Psychology, 57(6), 1069. https://doi.org/10.1037/0022-3514.57.6.1069
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 459-496. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10342/126702
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326. https://dergipark.org.tr/en/pub/tebd/issue/26107/275061
• Seligman, M. E. P. (2002). Authentic happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York, NY: Free Press.
• Seligman, M. E., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychological Association, 55 (1), 5. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.5
• Seligman, M. E. P., Steen, T. A., Park, N., & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: Empirical validation of interventions. The American Psychologist, 60, 410–421. https://doi.org/10.1037/0003-066X.60.5.410
• Sheldon, K. M., & Houser-Marko, L. (2001). Self-concordance, goal attainment, and the pursuit of happiness: Can there be an upward spiral? Journal Of Personality And Social Psychology, 80(1), 152. https://doi.org/10.1037/0022-3514.80.1.152
• Shin, C. S., & Shaw, I. (2003). Social policy in South Korea: Cultural and structural factors in the emergence of welfare. Social Policy & Administration, 37(4), 328-341. https://doi.org/10.1111/1467-9515.00343
• Şalap, K. O. (2016). Çalışma yaşamında kuşaklar: Kuşakların iş ve özel yaşam dengesine ilişkin yaklaşımları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Taş, H.Y., Demirdöğmez, M., & Küçükoğlu, M. (2017). Geleceğimiz olan Z kuşağının çalışma yaşamı olası sonuçları. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 1031-1048. doi:10.26466/opus.370345
• Taş, H.Y., & Kaçar, S. (2019). X, Y ve Z kuşağı çalışanlarının yönetim tarzları ve bir işletme örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11 (18), 643-675. https://doi.org/10.26466/opus.554751
• Toruntay, H. (2011). Takım rolleri çalışması: X ve Y kuşağı üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.