Engelli Bireylerin Çalışma Hayatında Maruz Kaldıkları Duygusal Yükler: Sakarya İli Örneği

Yıl 2019, , 270 - 291, 30.03.2019

Serdar Orhan , Sezgin Uysal

https://doi.org/10.15869/itobiad.472032

Cited By: 2

Öz

Engelli bireylerin
istihdam edilmesi sanayi devriminden günümüze kadarki süreçte her zaman bir
sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. II. Dünya
Savaşı’ndan sonra engelli bireylerin istihdam edilmesi yönünde bir takım
gelişmeler yaşanmaya başlamış ancak yeterli derece çözüm üretilememiştir. Engelli bireylerin istihdam sorunu dışında,  istihdam edildikten sonra da çalışma
hayatında birçok sorun yaşadığı görülmektedir. Bu
sorunların bazıları iş yerindeki çalışanlardan kaynaklanırken diğer kısmı ise
işveren ya da işyerindeki şef veya amirlerinden kaynaklamaktadır. İş
hayatındaki engelli bireylerin yaşamış olduğu sorunlar birey üzerinde belirli
duygusal yüklerin oluşmasına sebep olmaktadır.

Bu çalışmanın amacı,
çalışma hayatındaki engelli bireylerin maruz kaldıkları duygusal yüklerin
tespit edilmesi ve bu yüklerin engellilik türüne göre farklılıklarının
belirlenmesidir. Çalışma yöntem olarak nitel bir araştırma üzerine kurgulanmış
ve 5 engellilik türünden toplam 25 engelli bireyle yüz yüze mülakat
gerçekleştirilmiştir. Mülakatlar Nvivo11 programı ile analiz edilip
yorumlanmıştır. Yapılan çalışma farklı engel türlerine sahip engelli
bireylerin, çalışma hayatında maruz kaldıkları duygusal yüklerin oranlarında da
farklılıklar olduğunu göstermiştir.Engelli bireylerin
istihdam edilmesi sanayi devriminden günümüze kadarki süreçte her zaman bir
sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. II. Dünya
Savaşı’ndan sonra engelli bireylerin istihdam edilmesi yönünde bir takım
gelişmeler yaşanmaya başlamış ancak yeterli derece çözüm üretilememiştir. Engelli bireylerin istihdam sorunu dışında,  istihdam edildikten sonra da çalışma
hayatında birçok sorun yaşadığı görülmektedir. Bu
sorunların bazıları iş yerindeki çalışanlardan kaynaklanırken diğer kısmı ise
işveren ya da işyerindeki şef veya amirlerinden kaynaklamaktadır. İş
hayatındaki engelli bireylerin yaşamış olduğu sorunlar birey üzerinde belirli
duygusal yüklerin oluşmasına sebep olmaktadır.

Bu çalışmanın amacı,
çalışma hayatındaki engelli bireylerin maruz kaldıkları duygusal yüklerin
tespit edilmesi ve bu yüklerin engellilik türüne göre farklılıklarının
belirlenmesidir. Çalışma yöntem olarak nitel bir araştırma üzerine kurgulanmış
ve 5 engellilik türünden toplam 25 engelli bireyle yüz yüze mülakat
gerçekleştirilmiştir. Mülakatlar Nvivo11 programı ile analiz edilip
yorumlanmıştır. Yapılan çalışma farklı engel türlerine sahip engelli
bireylerin, çalışma hayatında maruz kaldıkları duygusal yüklerin oranlarında da
farklılıklar olduğunu göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler

Engelliler, Engelli İstihdamı, Duygusal Yük, İstihdam, Çalışma Hayatı

Emotional Burdens Faced by Disabled Individuals in Working Life: An Example of the Province of Sakarya

Öz

Employment of disabled individuals
has always been encountered as a problem since the industrial revolution until
today. There were some improvements concerning the employment of disabled
individuals after the World War II, but no proper solutions could be generated.
It is seen that disabled individuals face many problems in their employment
process, as well as in their working life following the employment. While some
of these problems arise from colleagues, some others arise from employers,
bosses or superiors in the workplace. These kinds of problems can create
emotional burden on individuals with disabilities. Problems faced by disabled
individuals in working life cause the development of certain emotional burdens
on the individual.

In
this study, it was aimed to detect the emotional burdens faced by disabled
individuals in working life and to determine the differences between these
burdens according to types of disability. The method of the study was planned
as qualitative method and face-to-face interviews were conducted with a total
of 25 disabled individuals with 5 different types of disability. The interviews
were analyzed and interpreted with the Nvivo11 software. The study indicated
that there were also differences between the rates of emotional burdens faced
by disabled individuals with different types of disability in working life.  

Anahtar Kelimeler

Disabled Individuals, Employment, Disabled Employment, Emotional Burden, Working Life

Kaynakça

• Çavuş, Ö.H, Tekin, A. (2015). Türkiye’de Engellilerin İstihdam Yöntemi Olarak Korumalı İş yeri, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:30, Sayı:1, Yıl:2015, ss. 145-165.
• Ersoy, A.Y, Taş, A. Orhan, S. Metin, O. Gürler, G. (2016). “Sakarya İlinde Yaşayan Engellilerin Duygu Yükleri Belirlenerek Engelli Duygu Haritalarının Çıkartılması” Proje Raporu, Sakarya.
• Fırat, S., Hızıroğlu, M., Coşkun, R. (2009). Engelliler ve İstihdam (Disabled People and Employment)
• Hizmet, S. (2013). Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi Employment of Disabled People and Social Inclusion, (1), sf:363-394.
• https://www.ilo.org/global/topics/disability-and work/WCMS_475650/lang--en/index.htm
• Meşhur, H. Filiz Alkan (2004). “Engellilerin Çalışma Yaşamına Katılmalarının Gereği ve Uygulanan İstihdam Politikalarının Değerlendirilmesi”, Öz-Veri Dergisi Cilt:1, Sayı:2, Ankara, s:176 193.
• Priestley,Mark,2011, Engellilik, Sosyal Politika Kuramlar ve Uygulamalar (ed. Alcock, P. May, M. Rowlingson, K.), Siyasal Kitapevi, 2011, Ankara.
• Rumsey, N. Persson, M. (2014). “Face Value: Şekil Bozukluğunun Sosyal ve Psikolojik Boyutu”, Proje Raporu, Centre for Appereance Research University of the West of England.
• SAMEK Manuela, Giuliana Ara (2002), Active Labour Market Programmes for People With Disabilities, Country Profıle: Italy, Instıtute of Social Research.
• Selek Öz, C. & Orhan, S. (2012). Özürlü İstihdam Yöntemlerinin Uygulanabilirliliği Üzerine Bir Değerlendirme, Çalışma İlişkileri Dergisi, 3 (2), 36-48. Retrieved from http://dergipark.gov.tr//download/articlefile/308023
• Sönmez, Pelin (2006) Küreselleşme, Avrupa Birliği ve İstihdamı Çalışma İlişkilerinde Yaşanan Dönüşüm, Ankara Avrupa Çalışma Dergisi, Cilt: 5, No: 3, 177-198.
• Thoits, P. (1995). American Sociological Association, “Stress, Coping, and Social Support Processes: Where Are We? What Next?” Journal of Health and Social Behavior, 53-79.
• Thompson, E., & Doll, W. (1982). The Burden of Families Coping with the Mentally III: An Invisible Crisis. Family Relations, 31(3), 379-388. doi:10.2307/584170
• Tuncay, Can (1995) Çalışma Süreleri ve İstihdam Türlerinde Esnekleştirme, İstihdam Dergisi, Sayı: 20, Temmuz-Eylül, 1995.
• TÜİK, 2010, Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Ankara.
• Waddington, L. B. (1996). Reassessing the Employment of People with Disabilities in Europe: from Quotas to Anti-Discrimination laws. Comparative Labor Law Journal, 18(1), 62-101.
• WHO (World Health Organization). (2011). World report on disability 2011. American Journal of Physical Medicine Rehabilition Association of Academic Physiatrists, (91), 549. https://doi.org/10.1136/ip.2007.018143