Robert Rauschenberg’in Kombine Serisi’nde (1954-1964) Buluntu Nesnelerin Dönüşümü

Yıl 2021, , 728 - 753, 30.03.2021

Tuğba Renkçi Taştan

https://doi.org/10.15869/itobiad.809441

Öz

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra endüstriyel, teknolojik gelişmeler ve üretim hız kazanarak; özellikle 1950 ve 1960 sonrası Amerikan toplumunda köklü değişimlerin yaşanmasına sebebiyet vermiştir. Toplumsal ve kültürel dinamiklerin dönüşümü sosyolojik açıdan Amerika’daki sanat alanındaki üretimleri de etkilemiştir. Kitle iletişim araçları ile, kültür endüstrisinin ve popüler kültürün iyiden iyiye toplumsal yaşamda varlık göstermiş olduğu, Modernizm’in etkilerinin de azaldığı bir dönemde, sanatçıların üretimlerindeki konu, malzeme ve teknikler de bu gelişmelerin paralelinde kavramsal bir evrimleşmeye doğru gitmiştir.
O dönemin genç sanatçılarından olan Robert Rauschenberg’de Kombine Serisi’ndeki çalışmalarında, endüstriyel ve buluntu nesneleri kullanarak, kendine özgü yeni teknik ve üslup anlayışı geliştirmiştir. Bu doğrultuda sanatçı, savaş sonrası Amerikan sanatının da önemli bir temsilcisi haline gelmiştir. Sanatçı, içinde deneysellik barındıran Kombine Serisi’ndeki üretimlerinde nesne ve malzeme konusunda herhangi bir kısıtlama olmaksızın geleneksel boya anlayışıyla iki boyutun olanaklarını da aşan farklı uygulamalarda bulunmuştur.
Çalışmanın amacı, sanatçının 1954-1964 yılları arasında ortaya koyduğu Kombine Serisi’ndeki üretimlerinde sosyolojik argümanlar temelinde nesnenin sanatsal bir formda kullanımına ilişkin bilgi sunabilmek, dönemin sanat anlayışını kavrayabilmek, farklı malzeme ve tekniklerin bir aradalığını ortaya koyabilmek ve sanatçının sanatsal tavrını irdelemektir. Dolayısıyla, sanatçının Amerikan toplumunun içinde bulunduğu siyasi, sosyal ve kültürel vb. gelişmelerinden etkilenerek ve esinlenerek ortaya koyduğu çalışmalarını incelemeye geçmeden evvel; öncelikli olarak bu dönemde R. Rauschenberg’in sanatsal üretimleri ve sanat hareketlerini etkileyen toplumsal dönüşümler kısaca ele alınmıştır. Bu çalışmada, Amerikalı sanatçı Robert Rauschenberg’in 1954 ve 1964 yılları arasındaki Kombine Serisi’ndeki üretimlerine ilişkin başlıca yapıtlarından olan dört yapıtı (Yatak (Bed), Rebus, Canyon, Monogram) incelenmiş ve araştırma bu kapsamda sınırlandırılmıştır. Bu yapıtlar üzerinden sanatçının sanat dışı nesneleri, sanat formuna dönüştürmesi ele alınmıştır. Bu araştırma metni için, yerli ve yabancı basılı ve online kaynaklardan yararlanılmış ve araştırmanın yönteminde literatür taraması kullanılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Robert Rauschenberg, Kombine Serisi, Buluntu Nesne, Sanat Yapıtı, Plastik Sanatlar

The Transformation of Found Object In Robert Rauschenberg’s Combine Series (1954-1964).

Öz

After the Second World War, industrial, technological developments and production gained speed; It caused radical changes in American society especially after 1950 and 1960. The transformation of social and cultural dynamics has also affected the productions in the field of art in America sociologically. In a period when the mass media, culture industry and popular culture were present in social life and the effects of Modernism decreased, the subjects, materials and techniques in the productions of the artists also went towards a conceptual evolution in parallel with these developments.
Robert Rauschenberg, one of the young artists of that period, developed a unique new technique and style understanding by using industrial and found objects in his works in the Combine Series. In this direction, the artist has also become an important representative of post-war American Art. The artist has made different applications that go beyond the possibilities of both dimensions with the understanding of traditional paint without any restrictions on objects and materials in his works in the Combine Series, which includes experimentation.
The aim of the study is to present information about the use of the object in an artistic form on the basis of sociological arguments, to understand the art understanding of the period, to reveal the coexistence of different materials and techniques, and to examine the artistic attitude of the artist in the Combine Series produced between 1954-1964. Hence, the artist's political, social and cultural and so on. Before proceeding to examine the works he put forward inspired and influenced by his developments; primarily in this period, the social transformations affecting the artistic productions and art movements of R. Rauschenberg were briefly discussed. In this study, four works (Bed, Rebus, Canyon, Monogram) of the American artist Robert Rauschenberg, which are among the main works related to his productions in the Combine Series between 1954 and 1964, were examined and the research was limited within this scope. Through these works, the artist's transformation of non-art objects into art forms is discussed. For this research text, local and foreign printed and online sources were used and literature review was used in the method of the research.

Anahtar Kelimeler

Robert Rauschenberg, Combine Series, Found Object, Artwork, Plastic Arts

Kaynakça

• Antmen, A. (2012). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Artun, A. (2012). Sunuş: Kuramda Avangardlar ve Bürger’in Avangard Kuramı. Avangard Kuramı. (s. 7-32). (Çev. E. Özbek), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ashdown, P. (2014). Cold War Narratives: American Culture in The 1950s. By Andrea Carosso. R. Spall (Yay. haz.). The historian (s. 811-812). Delaware: Phi Alpha Theta.
• Bayhan, V. (2011). Tüketim Toplumunda Bireyin Ontolojik Mottosu: “Tüketiyorum Öyleyse Varım”. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, 43, 221-248.
• Biennale Arte History, The 1960s. Erişim adresi: https://www.labiennale.org/en/history-biennale-arte (Erişim Tarihi: 05.05.2020).
• Danto, A. (2010). Sanatın Sonundan Sonra. (Çev. Z. Demirsü), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. (Çev. M. Küçük), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fineberg, J. (2014). 1940’tan Günümüze Sanat: Varlık Stratejileri. (Çev. S. A. Eskier ve G. E. Yılmaz), İzmir: Karakalem Yayınevi.
• Gayret, T. (2017). 1950’ler Sonrasında Gelişim Gösteren Pop Sanat Natürmortları Üzerinden Bir Sanat Tarihi Okuması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 63-82.
• Guilbaut, S. (2016). New York Modern Sanat Düşüncesini Nasıl Çaldı. (Çev. E. Gökteke), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Harvey, D. (2014). Postmodernliğin Durumu. (Çev. S. Savran), İstanbul: Metis Yayınları.
• Ikegami, H. (2007). Dislocations: Robert Rauschenberg and The Americanization of Modern Art, Circa 1964. (Doktora Tezi), Yale University, Faculty of the Graduate School, New Haven. ProQuest Dissertations and Theses veri tabanından erişildi. (UMI No.3267272).
• Joseph, B. W. (2003). Random Order: Robert Rauschenberg and The Neo-Avant-Garde. Massachusetts: The MIT Press.
• Kuspit, D. (2010). Sanatın Sonu. (Çev. Y. Tezgiden), İstanbul: Metis Yayınları.
• La Biennale di Venezia, History, The Post-War Period and The '60s. Erişim adresi: https://www.labiennale.org/en/history/post-war-period-and-60s
• Lanchner, C. (2010). Robert Rauschenberg. New York: The Museum of Modern Art (MoMA).
• Little, S. (2016). ...İzmler: Sanatı Anlamak. (Çev. D. N. Özer), İstanbul: Yem Yayınları.
• Lydiate, H. (2012). Money: catch-22 inheritance tax. Art Monthly Journal, 360, 41.
• Melbinger, C. (2015). The Sonnabend Estate and Fair Market Valuation of Canyon. University Of Pennsylvania Law Review. 163, 239- 266. Erişim adresi:https://scholarship.law.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1141&context=penn_law_review_online (Erişim Tarihi: 03.06.2020).
• MoMA. Robert Rauschenberg. Erişim adresi: https://www.moma.org/artists/4823 (Erişim Tarihi: 06.06.2020).
• MoMA. Robert Rauschenberg. Canyon. 1959. Erişim adresi: https://www.moma.org/collection/works/165011 (Erişim Tarihi: 06.06.2020).
• MoMA. Robert Rauschenberg. Monogram. 1955-1959. Erişim adresi: https://www.moma.org/audio/playlist/40/648 (Erişim Tarihi: 07.06.2020).
• National Collection of Fine Arts (U.S.). (1976). Robert Rauschenberg. Washington: National Collection of Fine Arts, Smithsonian Institution.
• Phillips, S. (2016). ...İzmler: Modern Sanatı Anlamak. (Çev. D. N. Özer), İstanbul: Yem Yayınları.
• Putnam, J. (2005). Giriş: Kutuyu Aç. A. Artun (Yay. Haz.). Sanatçı Müzeleri. (s. 9-64). (Çev. E. Gen, A. Berktay, E.Yılmaz), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Robert Rauschenberg Foundation. Monogram. Art in context. Erişim adresi: https://www.rauschenbergfoundation.org/art/art-in-context/monogram (Erişim Tarihi: 09.06.2020).
• Schmidt, E. W. (2016). Crossing Over: Rauschenberg, Kafka, and The Boundaries of Imagination. Aesthetic Investigations Journal, 1(2), 214-226.
• Seitz, W. C. (1961). The Art of Assemblage. New York: The Museum of Modern Art (MoMA).
• Sözen, M. ve Tanyeli U. (2016). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Şahiner, R. (2013). Sanatta Postmodern Kırılmalar. Ankara: Ütopya Yayınları.
• TATE. The Rules of Art According to Rauschenberg. Erişim adresi: https://www.tate.org.uk/rules-of-rauschenberg/ (Erişim Tarihi: 10.06.2020).
• TDK. Güncel Türkçe Sözlük. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=HEDONİZM (Erişim Tarihi: 15.06.2020).
• Topuz, H. (1998). Dünyada ve Türkiye’de Kültür Politikaları. İstanbul: Adam Yayınları.
• Turani, A. (1995). Dünya Sanat Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Vogel, C. (2005, 18 December). The Robert Rauschenberg Reunion Tour. Erişim adresi: https://www.nytimes.com/2005/12/18/arts/design/the-robert-rauschenberg-reunion-tour.html (Erişim Tarihi: 20.06.2020).
• Ward, G. (2014): Postmodernizmi Anlamak. (Çev. T. Göbekçin), İstanbul: Optimist Yayınları.
• Yalçın, O. (2013). Amerika’n Toplumunun Oluşumu ve Güç Merkezi Olma Stratejisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(3), 418- 448.
• Yılmaz, M. (2006). Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ankara: Ütopya Yayınları.