Accessible Design Concept that Freedom in Cultural Tourism Buildings

Yıl 2021, , 2564 - 2581, 30.09.2021

Büşra Arslan , Mehmet Mutlu

https://doi.org/10.15869/itobiad.892353

Cited By: 1

Öz

Turkey, geographical features, historical values, architectural monuments and with it, which is fed from the past and create a future that is crucial to preserving the transfer of cultural heritage. The meeting of the numerous cultural structures of the country with the visitors constitutes a part of the cultural tourism activities. Hence, it is important that cultural tourism structures meet the needs and expectations of visitors with different physical and demographic characteristics. at least a proportion of the total population of people with disabilities in Turkey is 6.9%; A large part of cultural tourism structures cannot reach these individuals, who have a considerable proportion for a country. Orthopedically disabled people cannot move freely in these structures, especially due to movement restrictions. The difficulties that people with disabilities suffer in developed societies concern not only them, but also every individual of the society in which they live, especially the designers of these spaces. With this study, it is emphasized that the cultural tourism structures in our country, which has an important place in the world with its cultural tourism, should be rethinked in order to ensure its accessibility within the scope of a liberating design. There are various types of disability; It is desirable to ensure that orthopedically disabled people, especially those with movement restrictions, have access to the services provided in these structures on an equal basis with other individuals. However, it is intended to be stated that this accessibility will be possible by ensuring the accessibility of services in cultural tourism structures to individuals with orthopedic disabilities. It is foreseen that the applications to be carried out in line with the TS 12576 and TS 9111 standards will be carried out easily during the design and afterwards, and to add value to the existing structure and its environment in the cultural tourism buildings under protection, which have a historical feature. In addition, it is aimed to create and place an accessible design approach with a definition, standard, measure, principle and rules that will guide current and future applications. 

Anahtar Kelimeler

Disability, Accessibility, TS 9111, TS 12576, Cultural Tourism Buildings

Kültürel Turizm Yapılarında Özgürleştiren Erişilebilir Tasarım Kavramı

Öz

Türkiye, coğrafi özellikleri, tarihi değerleri, mimari eserleri ve bununla birlikte, geçmişten beslenerek oluşturduğu ve koruyarak geleceğe aktardığı kültürel mirası ile önem taşımaktadır. Ülkenin, içinde barındırdığı çok sayıdaki kültürel yapının ziyaretçiler ile buluşması ise kültürel turizm faaliyetlerinin bir bölümünü oluşturmaktadır. Buradan hareketle, kültürel turizm yapılarının, farklı fiziksel ve demografik özelliklere sahip ziyaretçilerin gereksinim ve beklentilerini karşılaması önem teşkil etmektedir. Türkiye’de en az bir engeli bulunan kişilerin toplam nüfusa oranı %6,9 olup; kültürel turizm yapılarının çok büyük bir bölümü, bir ülke için azımsanamayacak orana sahip bu bireylere erişememektedir. Özellikle hareket kısıtlamaları dolayısıyla ortopedik engelliler, bu yapılarda özgürce hareket edememektedirler. Engelli bireylerin çektikleri zorluklar, gelişmiş toplumlarda yalnız onları değil, içinde bulundukları toplumun her bir bireyini, bilhassa bu mekânların tasarımcılarını da ilgilendirmektedir. Bu çalışma ile özgürleştirici bir tasarım kapsamında, kültürel turizmi ile dünya çapında önemli bir yere sahip olan ülkemizdeki kültürel turizm yapılarının, erişilebilirliğinin sağlanması için yeniden düşünülmesinin gerekliliği vurgulanmaktadır. Çeşitli engellilik türleri bulunmakta olup; özellikle hareket kısıtlamaları yaşayan ortopedik engellilerin, bu yapılarda sunulan hizmetlere, diğer bireyler ile eşit bir şekilde erişebilirliğinin sağlanması arzu edilmektedir. Ancak, bu erişilebilirliğin, kültürel turizm yapılarındaki hizmetlerin de ortopedik engele sahip bireylere erişebilirliğinin sağlanması ile mümkün olacağı belirtilmek istenmektedir. TS 12576 ve TS 9111 standartları doğrultusunda yapılacak olan uygulamaların tasarım esnasında ve sonradan yapılan uygulamaların rahatlıkla sağlanması ve tarihi özelliğe sahip olan koruma altındaki kültürel turizm yapılarda da mevcut yapıya ve çevresine değer katacak şekildeki gerçekleşmesi öngörülmektedir. Bununla birlikte, mevcut ve gelecek uygulamalara yön gösterecek nitelikte bir tanımlama, standart, ölçü, ilke ve kurallar ile erişilebilir tasarım anlayışını oluşturmak ve yerleştirmek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Engellilik, Erişilebilirlik, TS 9111, TS 12576, Kültürel Turizm Yapıları

Kaynakça

• Akıncı, Z. (2013). Management of accessible tourism and its marketing in Turkey. International Journal of Business and Management Studies, 2 (2), 415.
• Arslan, B. (2020). Safranbolu Tarihi Turizm Yapıları Ve Turizm Alanlarının Engelli Erişimi Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
• ASPB. (2011). Yerel yönetimler için ulaşılabilirlik temel bilgiler teknik el kitabı. Ankara: Anıl Matbaacılık.
• Beeho, A. J., ve Prentice, R. C. (1997). Conceptualizing the experiences of heritage tourists: A case study of New Lanark World Heritage Village [Miras turistlerinin deneyimlerini kavramsallaştırmak: New Lanark Dünya Mirası Köyü hakkında bir vaka çalışması]. Tourism Management, 18(2), 75-87.
• Benur, A. ve Bramwell, B. (2015). Tourism product development and product diversification in destinations [Destinasyonlarda turizm ürün geliştirme ve ürün çeşitlendirme]. Tourism Management, 50, 213.
• Boduroğlu, Ş. (2005). Konutlarda evrensel tasarım kavramı ve örnekler üzerinde analizi. Sanatta Yeterlik Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir.
• Ceylan, C.C. (2017). Engelsiz erişim açısından Karabük ilinde bulunan ilk ve orta öğretim okul binalarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Karabük. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir.
• Çelik, N. (2014). Sürdürülebilir turizm uygulamalarının turizm talebi üzerine etkileri: Muğla örneği. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir.
• Çinpolat, T. (2019). Gaziantep'te kültürel amaçlı kullanılan eski evlerin engelsiz ulaşılabilirliğinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir.
• Özdingiş, N. (2007). İstanbul kent parklarının bedensel özürlüler açısından değerlendirilmesine yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, T.C. Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir.
• Şavlı, H. (2016). Kamusal alanların metro istasyonları ile bağlantılarında engelli erişilebilirliğinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir.
• TS 9111. (2011). Özürlüler ve hareket kısıtlılığı bulunan kişiler için binalarda ulaşılabilirlik gerekleri. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü.
• TS 12576. (1999). Şehir İçi Yollar-Özürlü ve Yaşlılar İçin Sokak, Cadde, Meydan ve Yollarda Yapısal Önlemler ve İşaretlemelerin Tasarım Kuralları. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü.
• TÜİK ve ÖZİ. (2010). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması 2010. TC Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı.
• 5378 Sayılı Kanun (2005, 7 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 25868). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050707.htm