Yemek ve Din: Yemeğin Dini Simgesel Anlamları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 1204 - 1223, 25.04.2017

Nazife Gürhan

Öz

Fiziksel
bir ihtiyaç olan yemek, içerdiği kültürel ve dini kodlarla bireylerin kimlik
inşasında önemli bir unsur olmasının yanı sıra toplumsalın her alanına sirayet
ederek şekillenmesine neden olmakta,
taşıdığı dini simgesel anlamlarla bireylerin beslenme/yemek kültürünün
oluşmasını sağlamaktadır. Ayrıca farklı dine inananlarla arasındaki simgesel sınırın
çizilmesinde dinin yemek üzerindeki etkisinin başrolde yer aldığı da
görülmektedir. Din, yemeği insanın dünyayla ilişkisinin başlangıç noktasına
koymakta, inanç sisteminin inşasında dinsel kimlik aracı haline getirmekte ve
inananlarına da vaat ettiği cennette mükafatlandırma aracı olarak sunmaktadır. Bu
çalışmada yaşamın her alanında kendini hissettiren bir olgu olarak dinin –İslam
dini özelinde- toplumların yemek kültürünü etkilemesi bağlamında bireylerin
yemek/gıda tercihlerini nasıl etkilediği ve dinin beslenme üzerinden inanç
sistemini nasıl kurduğu ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yemek, Din, Kültür, Kimlik, Sembol

Food and Religion: A Study on The Religious Symbolic Meanings of Food

Öz

Food which is a physical necessity is an important element in the
identification of individuals with the cultural and religious codes. At the
same time, it is shaped by spreading to all spheres of society. The meal
provides the nutrition / food culture of the individuals with the religious
symbolic meanings it carries. Moreover, the influence of religion on food is
seen as the main role of drawing symbolic boundaries between different
religious believers. Religion puts food at the beginning of the relationship of
people with the world.  In addition, food
is transformed into a religious identity tool in the belief system and it is
presented as a means of rewarding in the heaven promised to its believers. In
this context, this study examines the influence of religion on the food
cultures of individuals. At the same time, in this study, the relationship
between nutrition and religion and the belief system that emerged as a result
of it, has been discussed in specifics Islam religion    

Anahtar Kelimeler

Food, Religion, Culture, Identity, Symbol

Kaynakça

• AKARÇAY, E. (2016) Beslencenin Sosyolojisi -Orta Sınıf(lar)ın Yeme İçme ve Eğlence Örüntüleri-, Ankara: Phoenix Yayınları.
• ANDERSON, E.N. (2005) Everyone Eats: Understanding Food and Culture, New York and London: NewYork University Press.
• BARDAKOĞLU, A. (2006) İlmihal II, İslam ve Toplum, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• BEARDSWORTH, A., KEIL, T. (2011) Yemek Sosyolojisi, Yemek ve Toplum Çalışmasına Bir Davet, (Çev. Abdulbaki DEDE), Ankara: Phoenix Yayınları.
• BELGE, M. (2013) Tarih Boyunca Yemek Kültürü, İstanbul: İletişim Yayınları.
• BEŞİRLİ, H. (2012) Yemek Sosyolojisi Yiyeceklere ve Mutfağa Sosyolojik Bakış, Ankara: Phoenix.
• BOURDİEU, P. (2015) Ayrım -Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi-, Çev. Derya Fırat Şannan ve Ayşe Günce Berkkut, Ankara: Heretik Yayınları.
• DOUGLAS, M. (1972) Deciphering a Meal, Myth, Symbol and Culture, Vol. 101, No.1, pp.61-81.
• EMİROĞLU, K. (2013) Gündelik Hayatımızın Tarihi, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• FREEDMAN, P. (2008) “Yeni Bir Mutfak Tarihi”, Yemek, Damak Tadının Tarihi, (Çev. Nurettin ELHÜSEYNİ), Yay. Haz. Senay HAZNEDAROĞLU, İstanbul: Oğlak Yayınları. ss. 7-33.
• GOODY, J. (2013) Yemek, Mutfak, Sınıf -Karşılaştırmalı Sosyoloji Çalışması-, (Çev. Müge Günay Güran), İstanbul: Pinhan Yayınları.
• GÜNEBAK, Ç. T., MERDOL, T. K. (2012) “Dinler ve Beslenme”, Beslenme Antropolojisi I içinde, Ankara: Hatiboğlu Yay., ss. 93-105.
• IŞIN, E. (2006) “Sohbet Mekânı Olarak Kahvehaneler”, Soframız Nur Hanemiz Mamur -Osmanlı Maddi Kültüründe Yemek ve Barınak-, Ed. Suraiya Faroqhi ve Christoph K. Neumann, Çev. Zeynep Yelçe, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• KANIK, İ. (2016) Gastro Gösteri-Popüler Kültür Ürünlerinde Yemeğin Kültürel Gösterisi, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• KARA, Z. (2012) “Günahkâr Bedenlerden Referans Bedenlere: İslam’da Beden Algısı Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, C.12, S.1, ss. 31-54.
• MASLOW, A. (1970). A Theory of Human Motivation. In: V.H. VROOM, and E.L. DECI, Ed. Management and Motivation. London, Penguin Books.
• MERDOL, T.K. (2012) Beslenme Antropolojisi I, Ankara: Hatiboğlu Yayınları.
• MILLER, H. D. (2008) “Tüketim Zevkleri, Ortaçağ İslam Mutfağının Doğuşu”, Yemek, Damak Tadının Tarihi, (Çev. Nurettin ELHÜSEYNİ), Yay. Haz. Senay HAZNEDAROĞLU, İstanbul: Oğlak Yayınları. ss. 135-161)
• REINDL- KIEL, H. (2006) “Cennet Taamları”, Soframız Nur Hanemiz Mamur -Osmanlı Maddi Kültüründe Yemek ve Barınak-, Ed. Suraiya Faroqhi ve Christoph K. Neumann, Çev. Zeynep Yelçe, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• REİS, H. (2012) “Ortaçağ İngiliz Edebiyatında Yemek ve Kimlik”, Yemekte Tarih Var Yemek Kültürü ve Tarihçiliği, Der. Ayşegül Avcı, Seda Erkoç ve Elvin Otman, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• RITZER, G. (2014) Toplumun McDonaldlaştırılması -Çağdaş Toplum Yaşamının Değişen Karakteri Üzerine Bir İnceleme-, Çev. Akın Emre Pilgir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• SAUNER-LEROY, M.H. (2012) “Yemeğin Değişken Anlamları ve Göç: İstanbul’daki Fransızların Yemek alışkanlıkların Üzerine Bir Değerlendirme”, Yemekte Tarih Var Yemek Kültürü ve Tarihçiliği, Der. Ayşegül Avcı, Seda Erkoç ve Elvin Otman, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• SAMANCI, Ö. (2012) “Avrupa’da ve Türkiye’de Yemek Tarihçiliğine Kısa Bir Bakış” Yemekte Tarih Var Yemek Kültürü ve Tarihçiliği, Der. Ayşegül Avcı, Seda Erkoç ve Elvin Otman, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• ____________ (2013) “Osmanlı Kültüründe Ekmeğin Simgesel Anlamları”, Çev. Özge Açıkkol , Yemek ve Kültür, Sayı:32, ss. 72-77