After Birth Rituels in Armenians Of Istanbul

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 3, 1413 - 1425, 12.07.2017

İlke Tepeköylü

Öz

Armenians,
with whom have lived in Anatolia and Istanbul, the same geographical area for
hundreds of years, is a society which 
have many common cultural elements with Turks. When the history of
Armenians is studied, it is seen that Armenian’s relations with Turks date back
to more than a thousand year. Armenians, especially during Ottoman period,
lived as an important and effective non-muslim element. In this period and
afterwards, Istanbul was the city where Armenians densely lived. Armenian
community of Istanbul, is one of the most populous non-muslim community of  Turkey. “Birth, marriage and death”, are the
most important stages of human life, was first analyzed in detail by French
ethnologist Arnold Van Gennep in his work “Les Rites de Passage” which was
published in 1908. This work has a revolutionary character in terms of
examining transition periods more systematically and scientifically. Under the
leadership of Gennep’s work, transition period theme has begun to be studied in
ethnology researches in many parts of the world. In this study, Istanbul
Armenian’s after birth rituals are discussed, which is one of the phases of
transition period. By the help of the negotiations that are performed basing on
the method of field research, it is obviously seen that interactions that go
back on a long way between Armenians and Turks also reflected on transition
period,and common customs and practices of both cultures come out. The overall
objective of the study is to identify after birth ritua cultural and folkloric
characteristics of Armenians, those living in Istanbul from past to present.
According to studies there is a general assessment about these Armenian
rituels.         

Anahtar Kelimeler

Armenians, Armenians of Istanbul, transition periods, birth

İstanbul Ermenilerinde Doğum Sonrası Ritüelleri

Öz

Ermeniler, yüzlerce
yıldır Anadolu coğrafyasında ve İstanbul’da yaşayan, Türklerle birçok ortak
kültür unsuruna sahip olan bir toplumdur. Ermeni tarihi incelendiğinde
Ermenilerin Türkler ile olan ilişkilerinin bin yıl öncesine dek uzandığı
görülür. Ermeniler özellikle Osmanlı Dönemi’nde önemli ve etkin bir gayrimüslim
unsur olarak yaşamışlardır. Bu dönemde ve sonrasında Ermeni toplumunun yoğun
olarak yaşadığı şehir İstanbul olmuştur. İstanbul Ermeni Cemaati, Türkiye’nin
en kalabalık gayrimüslim topluluklarından biridir. İnsan yaşamının en önemli
evrelerinden olan “doğum, evlenme ve ölüm” ilk olarak, Fransız etnolog Arnold
Van Gennep’in 1908 yılında yayımladığı Les Rites de Passage adlı çalışmasında
ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. Bu eser geçiş dönemlerinin daha sistemli
ve bilimsel incelenmesi açısından devrimsel bir nitelik taşımaktadır. Gennep’in
çalışmasının öncülüğünde, dünyanın birçok yerinde etnoloji araştırmalarında
geçiş dönemleri teması çalışılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada İstanbul
Ermenilerinin geçiş dönemlerinin bir evresi olan “doğum” sonrası ritüeller ele
alınmıştır. Alan araştırması metoduyla gerçekleştirilen görüşmelerle Türkler ve
Ermenilerin eskiye dayanan ilişkilerinin geçiş dönemlerine de yansıdığı, ortak
davranış ve uygulama biçimlerinin olduğu açıkça görülmüştür. Çalışmanın genel
amacı kültürel ve folklorik özellikleri itibariyle İstanbul’da yaşayan
Ermenilerin geçmişten günümüze dek devam eden doğum sonrası ritüellerini tespit
etmektir. Araştırma sonucunda elde edilen bilgilerle Ermenilerin sahip bu
ritüeller üzerine genel bir değerlendirmede bulunmaktır.                

Anahtar Kelimeler

Ermeniler, İstanbul Ermenileri, geçiş dönemleri, doğum

Kaynakça

• Abdülaziz B. (2000), Osmanlı Âdet, Merasim ve Tabirleri, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Acıpayamlı, O. (1974), Türkiye’de Doğumla İlgili Âdet ve İnanmaların Etnolojik Etüdü, Ankara: Atatürk Üniversitesi Yayınları, Sevinç Matbaası.
• Garnett, L. M. J. (2009), Türkiye’nin Kadınları ve Folklorik Özellikleri, İstanbul: Oğlak Bilimsel Kitaplar.
• Gennep, A. V. (1939), Folklor, Çev. Pertev Nailli Boratav, Ankara: Ulus Basımevi.
• Hülagü, M. (2007), Hoşgörü Toplumunda Ermeniler: Osmanlı Toplumunda Birlikte Yaşama Sanatı: Türk Ermeni İlişkileri Örneği, Cilt 1, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• Lewis, R. (1973), Osmanlı Türkiyesinde Gündelik Hayat, Çev. Mefkûre Poroy, İstanbul: Doğan Kardeş Matbaacılık. Neave, D. L. (1978), “Eski İstanbul’da Hayat” Çev. Osman Öndeş, İstanbul: Tercüman 101 Temel Eser.
• Tepeköylü, İ. (2012), “İstanbul Ermenilerinde Geçiş Dönemleri: Doğum-Evlenme-Ölüm”, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Türkçe Sözlük (2005), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 549, 10.,b.
• Örnek, S. V. (2000), Türk Halkbilimi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.