Arabian Linguists İn The Nawâdir Literature

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 5, 2892 - 2907, 15.12.2017

Mehmet Nafi Arslan

Öz

Nevadir is used
generally for less used words and dictionaries which are taken for them. It
refers to the strange and often humorous events that are unique in Arabic
literature and the works in which they are written. In these works, hundreds of
anecdotes about various topics and persons from every field of life were given.
In these works, some of the figures who were subject to anecdotes are nahivists
(Arabian Linguists) who were expert of Arabic grammar. Nahivists preferred a
fancy language in their daily talk as well as in scientific studies. For this
reason, there has been a lot of discussion between them and their
interlocutors. These discussions seem to be the first and most important
material of anecdotes about them. İn our work, the sources of classical Arabic
literature have been recorded and the ones related to nahivians have been
identified and analyzed.

Anahtar Kelimeler

Arabic Syntax, Arabian Linguist, Nevadir, Arabic Literature, Prose

Nevâdir Kültüründe Nahivciler

Öz

“Nevadir” kelimesi genel anlamıyla nâdir
kullanılan kelimeler ve bunlar için kaleme alınan sözlükler için
kullanılmaktadır. Arap edebiyatında nevadir, yaşanan tuhaf ve genellikle mizâhî
olaylar ile bunların yazılı olduğu eserleri ifade etmektedir. Söz konusu
eserlerde hayatın her alanından birçok konu ve şahıs ile ilgili yüzlerce
anekdota yer verilmektedir. Bu eserlerde anekdotlara konu olan şahsiyetlerden
bazıları da Arap gramerinin önde gelen nahivcileridir. İlmî çalışmalarında
olduğu gibi günlük konuşmalarında da süslü bir dil tercih eden nahivciler
arasında yapılan tartışmalar, onlar hakkındaki kısa hikayelerin ilk ve en
önemli malzemesi gibi görünmektedir. Çalışmamızda klasik Arap edebiyatı
kaynaklarının kayıt altına aldığı nevadirden nahivciler ile ilgili olanları
tespit ve tahlil edilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Nahiv, Arap Edebiyatı, Nahivci, Nevâdir, Nesir

Kaynakça

• el-Âbî, Ebû Sa‘d Mansûr b. el-Hüseyn, Nesru’d-dur fi’l-muhâdarât, thk. Hâlid Abdülğanî Mahfûz, Dâru’l-kutubi’l-‘ilmiyye, Beyrut 2004.
• Câhiz, Ebû Osmân Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-tebyîn, nşr. Dâru mektebeti’l-hilâl, Beyrut 1423.
• el-Cevzî, Abdurrahman b. Ali b. Muhammed, Ahbâru’l-hamkâ ve’l-muğaffilîn, nşr. Dârü’l-fikri’l-Lübnânî, 1990.
• el-Cevzî, Abdurrahman b. Ali b. Muhammed, Ahbâru’z-zırâf ve’l-mütemâcinîn, Haz.: Bessâm Abdulvehhâb el-Câbî, Dâru İbn Hazm, Beyrut, 1997.
• Elmalı, Hüseyin -Şükrü Arslan, “Garîb”, DİA, İstanbul 1996.
• Hâmevî el-, Yakut, Mu‘cemü’l-udebâ, thk. İhsan ‘Abbâs, Dâru’l-ğarbi’l-İslâmî, Beyrut 1993.
• Harîrî el-, Muhammed, Durretu’l-ğavvâs fî evhâmi’l-havâss, thk. ‘Arafât Matarcî, nşr. Müessesetü’l-kütübi’s-sakafiyye, Beyrut 1998.
• İbrahim b. Ali el-Husrî, Cem‘u’l-cevâhir fi’l-mileh ve’n-nevâdir, (http://shamela.ws/index.php/book/621 internet sitesinden online olarak yararlanılmıştır. 15.09.2017).
• İbn ‘Abdi Rabbih, el-‘İkdu’l-ferîd, nşr. Dâru’l-kutubi’l-‘ilmiyye, Beyrut 1404.
• İbn Hamdûn, Muhammed b. el-Hasan b. Muhammed b. Ali, et-Tezkiretü’l-hamdûniyye, nşr. Dâru Sâdır, Beyrut, 1417.
• el-İbşîhî, Muhammed b. Ahmed b. Mansûr, el-Müstetraf fî külli fennin müstezraf, nşr. ‘Âlemu’l-kutub, Beyrut 1419.
• İbn Kuteybe, Abdullah b. Müslim, ‘Uyûnu’l-ahbâr, nşr. Dâru’l-kutubi’l-‘ilmiyye, Beyrut 1418.
• İsfehânî el-, Râgıb, Muhâdarâtu’l-udebâ ve muhâverâtu’ş-şu‘âra ve’l-bulağâ, nşr. Şirketu Dar’il-Erkâm b. Ebî’l-Erkâm, Beyrut 1420, 187
• el-Kiftî, Yusuf, İnbâhu’r-ruvât ‘ala enbâhi’n-nuhât, thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, nşr. Dâru’l fikri’l-‘Arabî, Kahire, Müessesetü’l-kütübi’s-sakafiyye, Beyrut 1982.
• en-Nuveyrî, Şihâbuddîn, Nihâyetu’l-erab fî funûni’l-edeb, nşr. Dâru’l-kutub ve’l-vesâki’l-kavmiyye, Kahire 1423.
• es-Sûlî, Muhammed b. Yahya, Edebü’l-kâtib, nşr. el-Mektebetü’l-‘Arabiyye, Bağdat 1341.
• Şahin, Şener, Klasik Arap Edebiyatında Sofra Mizahı, Emin Yayınları, Bursa 2011.
• _____, Nevâdir Kültüründe ‘Sakîl’ Motifi ve Bir Sakîl Düşmanı: el-A‘meş, Uluduğ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:19, Sayı:2, 2010.
• et-Tevhîdî, Ebû Hayyân, el-İmtâ‘ ve’l-muânese, nşr. el-Mektebetü’l-‘unsûriyye, Beyrut 1424.
• ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Muhammmed b. Ömer, Rebî‘u’l-ebrâr ve nusûsu’l-ahbâr, nşr. Müessesetü’l-a‘lemî, Beyrut 1412.