Damascus City through the Eyes of Western Travelers (XVI. and XVII. Centuries)

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 117 - 142, 31.03.2020

Emrah İstek

https://doi.org/10.15869/itobiad.663076

Öz

The travel notes on Damascus written by European travellers who travelled through the Damascus region for centuries for the purposes of pilgrim or other were examined in this study. This research article examining the works of nearly twenty travellers such as Arnold von Harff, Johann von Ehrenberg, Salomon Schweigger, Johann Wild, Franz Ferdinand von Troilo deals with the architectural structures of the city of Damascus and the religious life, social and cultural structure and commercial life of the people of the city from the perspectives of travellers. The information, including the observations of the travellers from their entrance to leaving the city, and the statements they heard from the local people, aims to create a holistic picture of Damascus in that period. In addition, in the travel books, the agricultural activities around the city and the demographic situation of the people of the city were handled in comparison with the archive records of the period.   

Anahtar Kelimeler

Damascus, Pilgrim, Ottoman, Traveller, Travelbook

Batılı Seyyahların Gözüyle Şam (Dımaşk) Şehri (XVI ve XVII. Yüzyıllar)

Öz

Bu çalışmada XVI. ve XVII. yüzyıllarda hac yolculuğu veya başka bir amaçla yolu Şam bölgesinden geçen Avrupalı seyyahların kaleme aldıkları seyahat notlarındaki Şam ile ilgili veriler incelenmiştir. Arnold von Harff, Johann von Ehrenberg, Salomon Schweigger, Johann Wild, Franz Ferdinand von Troilo gibi yirmiye yakın seyyahın eserlerinin incelendiği bu araştırma makalesi, seyyahların gözünden dönemin Şam şehrinin mimari yapıları ile şehir halkının dini yaşamı, sosyal ve kültürel yapısı ve ticari yaşamını konu edinmektedir. Seyyahların şehre girişinden, şehri terk ettikleri zamana kadarki gözlemleri ile yerel halktan duydukları anlatımlarını da kapsayan bilgiler, Şam’ın söz konusu dönemdeki bütüncül resmini oluşturmayı amaçlamaktadır. Ayrıca seyahatnamelerde kent çevresindeki tarımsal faaliyetler ile şehir halkının demografik durumu dönemin arşiv kayıtlarıyla mukayeseli olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şam, Dımaşk, Seyyah, Osmanlı, Seyahatname.

Kaynakça

• Andersen, J., Iversen, V., & Olearius, A. (1669). Orientalische Reise-Beschreibunge: Jürgen Andersen aus Schleßwig der An. Christi 1644 außgezogen und 1650 wieder kommen und Volquard Iversen aus Holstein so An. 1655 außgezogen und 1668 wieder angelanget, Schleßwig: Holwein.
• Atalar, M. (2015). Osmanlı Devleti'nde Surre-i Hümâyûn ve Surre Alayları, Ankara: DİB Yayınları.
• Benjamin, T., & Petachia, R. (2013). Ortaçağda İki Yahudi Seyyahın İslam Dünyası Gözlemleri, (N. Aslantaş, Çev.) İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Buzpınar, Ş. T. (2009). Surre. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt. 37, s. 567-569), İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi.
• Buzpınar, Ş. T. (2010). Şam (Osmanlı Dönemi). TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt. 38, s. 315-320), İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi.
• Çağlar, Y., & Gülen, S. (2009). Dersaadet'ten Harameyn'e Surr-i Hümayun, İstanbul: Yitik Hazine Yayınları.
• Çelebi, S. M. (2016). Solakzâde Tarihi, (H. H. Atlı, Dü.) İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
• Ehrenberg, J. v. (1576). Zwo Reise zum heiligen Grab: die Erste deß Edlen vesten Johansen von Ehrenberg, so er sampt andern vom Adel vnd etlichen Niderländern volbracht ... Die ander so Daniel Ecklin von Arow gethan ... Sampt einer kurtzen Beschreibung des gelobten Landts, vnd d. Basel: Apiarius.
• Eldem, E., Goffman, D., & Masters, B. (2000). Doğu İle Batı Arasında Osmanlı Kenti. Halep, İzmir, İstanbul, (S. Yalçın, Çev.) Ankara: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Fürer, C. (1646). Christoph Fürers von Haimendorff Reis-Beschreibung in Egypten, Arabien, Palästinam, Syrien etc. mit beygefügter Landtafel, vnd derselben Erklärung, Nürnberg: Endter.
• Gallica. (2019) Gallica web sitesinden 21 Mayıs 2019 Tarihinde https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b531788403/f1.item adresinden erişildi.
• Gerlach, S. (2007). Türkiye Günlüğü, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Gündüz, Ş. (2014). Pavlus Hristiyanlığın Mimarı, Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Harff, A. v. (1860 ). Die Pilgerfart des Ritters von Arnold von Harff von Cöln durh İtalien, Syrien, Aegypten, Arabien, Aethiopien, Nubien, Palästina, die Türkei, Frankreich und Spanien, wie er sie in den Jahren 1496 - 1499 vollendet, Cöln: J. M. Heberle.
• Heyd, W. (2000). Yakın-Doğu Ticaret Tarihi. (E. Z. Karal, Çev.) Ankara: Türk Tariih Kurumu.
• İvanov, N. (2013). Osmanlı'nın Arap Ülkelerini Fethi 1516-1574, (R. A. İlyas Kemaloğlu, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kılınç, A. (2015). Klasik Dönem Osmanlı Devletinde Teşhir Cezası. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 447-456.
• Kızıltoprak, S. (2004). Memlük. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt. 29, s. 87-89), İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi.
• Lewis, B. (2004, Ağustos ). Osmanlı Hakimiyetine Girmesinden Hemen Sonra Dimaşk'tan Bahseden Bir Yahudi Kaynak. (N. Aslantaş, Çev.) Belleten, 68(252), 561-568.
• Lubenau, R. (2012). Reinhold Lubenau Seyahatnamesi, Osmanlı Ülkesinde 1587-1589 (Cilt I). (T. Noyan, Çev.) İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Özkılınç A., Coşkun A. & Sivridağ A. (2011). 401 Numaralı Şam Livâsı Mufassal Tahrîr Defteri ( 942 / 1535 ) I., Defter-i Hâkânî Dizisi: XVII, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü.
• Pirenne, H. (2015). Ortaçağ Kentleri, (Ş. Karadeniz, Çev.) İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Raymond, A. (1995). Osmanlı Döneminde Arap Kentleri, (A. Berktay, Çev.) İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Salihoğlu, M. (2009a). Sâmirî. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt. 26, s. 79-80), İstanbul: TDV Yayınları.
• Salihoğlu, M. (2009b). Sâmirîler. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt. 36, s. 79-81), İstanbul: TDV Yayınları.
• Schulze, H., & Semper, G. (1891). Allgemeine Deutsche Biographie (Cilt. 38), Leipzig: Verlag von Duncker & Humblot.
• Schweigger, S. (1608). Ein newe Reyßbeschreibung auß Teutschland Nach Constantinopel und Jerusalem : Darinn die gelegenheit derselben Länder, Städt, Flecken, Gebew etc. d. innwohnenten Völcker Art, Sitten, Gebreuch, Trachten, Religion vnd Gotteßdienst etc. Nürnberg: Lantzenberger .
• Simeon, P. (2016). Polonyalı Bir Seyyahın Gözünden 16. Asır Türkiyesi, (H. D. Andreasyan, Çev.) İstanbul: Köprü Kitap Yayınevi.
• Sndys, G. (1669). Sandys eines Engellanders Reise durch Europam, Asiam und Africam gethan und mit 26 Kuppferstücken gezieret, Franckfurt: Schiele.
• Şafakçı, H. (2018). Osmanlı Döneminde Cüzzamlıların Tecrit Edildiği Miskinler Tekkesi'nin Konya Örneği, Vakıflar Dergisi 50, 117-135.
• Schedel, H., Wolgemut, M (1493). Registrum huius operis libri cronicarum cu figuris et ymagibus ab inicio mudi, Nuremberge, Consummatum autem duodecima mensis Julij. Anno salutis nostre. Nürnberg: Sebaldi Schreyer & Sebastiani kamermaister.
• Tansel, S. (2016). Yavuz Sultan Selim. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Tomar, C. (2010). Şam. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 38, s. 311-315). İstanbul: TDV Yayınları.
• Troilo, F. F. (1676). Orientalische Reisebeschreibung, Dresden.
• Türkoğlu, A. E. (2006). Geçmişte ve Günümüzde Antakya'da Hristiyanlık, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Valle, P. D. (1674). Der Pilgram Reiss-beschreibung in die Orientalische Laender. Genf: In Verlegung Johann-Hermann Wiederholds.
• Wild, J. (1613). Neu Reysebeschreibung eines gefangenen Christen. Nürnberg.
• Wright, T. (1848). Early travels in Palestine : comprising the narritives of Arculf, Willibald, Bernhard, Saewulf, Sigurd, Benjamin of Tudela, Sir John Maundeville, de la Brocquière, and Maundrell, London.
• Yıldırım, M. (2003). Tarihsel Süreç İçerisinde Ortodoks Hristiyanlıktaki Patrikler. Çukurova Üniversitesi İlhiiyat Fakültesi Dergisi, 3(2), 233-250.