Rus Siyasal Hayatına Yön Veren Düşünce Akımlarının Tarihsel Kökenleri

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 1610 - 1637, 30.06.2020

Halit Hamzaoğlu

https://doi.org/10.15869/itobiad.713534

Öz

Bu çalışmada Rus siyasal hayatına yön veren Zapadnichestvo, Slavofiller ve Avrasyacılık düşünce akımlarının tarihsel kökenleri incelenmektedir. Motivasyonları ve yöntemleri farklılık gösterse de her üç düşünce akımı Rusya’nın ne olduğu, dünya halkları arasındaki konumu, siyaset felsefesinin ve genel anlamda entelektüel aidiyetinin nasıl olacağı/olması gerektiği sorularına cevap aramaktadır. Çalışmada söz konusu düşünce akımlarını ortaya çıkaran koşullar, entelektüel evrimleri, temel argümanları ve siyaset felsefeleri ayrıntılı bir biçimde araştırılmaktadır. Bu bağlamda çalışma kronolojik çerçeveye sadık kalarak Rus siyasal ve toplumsal düşünce sisteminin kavramsal boyutlarını ortaya koymaya odaklanmaktadır. Zapadnichestvo, Slavofilizm ve Avrasyacılık düşünce akımları günümüz Rusya’sının siyasal, entelektüel ve toplumsal dinamiklerini belirlemeye devam etmektedir. Dolayısıyla, söz konusu düşünce akımlarının entelektüel süreklilik ihtiva ettiğini söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Avrasyacılık, Düşünce Akımları, Rus Siyasal Hayatı, Slavofilizm, Zapadnichestvo

Historical Origins of Thoughts Directing Russian Political Life

Öz

This study examines the historical roots of Zapadnichestvo, Slavophilia and Eurasianism thoughts that guide Russian political life. Although their motivations and methods differ, all three traditions of thoughts seek answers to the questions of what Russia is, its position among the peoples of the world, how its political philosophy and intellectual belonging would / should be in general. In the study, the conditions that reveal these thoughts, their intellectual evolution, basic arguments and political philosophies are investigated in detail. In this context, the study focuses on revealing the conceptual dimensions of the Russian political and social thought system by staying on the chronological framework. Zapadnichestvo, Slavophilia and Eurasianism thoughts have continued to determine the political, intellectual and social dynamics of modern Russia. Therefore, it is possible to say that currents of thought contain intellectual continuity. 

Anahtar Kelimeler

Eurasianism, Russian Political Life, Slavophilism, Traditions of Thought, Zapadnichestvo

Kaynakça

• Akhmalova, A. Kapitsin, V. Mironov, A. Mokshin, V. (2011). Slovar-spravochnik po sociologii. Moskova: Uchebnoe izdania.
• Aleksandrov, P. (2008). “Ob ideynih istokah rannego slavyanofilstvo”. Vestnik Omskogo Universiteta, (1), 67-71.
• Alevras, N. Serebryakova, İ. (2007). “Vernadsky: evraziystvo v kontekste tvorcheskoy sudybi”. Vestnik Bibliotechnoy Assambleyi Evrazii, (1), 7-31.
• Anisimov, Y. (2018). İstoriya Rossii ot Ryurika do Putina, Lyudi, Sobitiya, Dati, Sankt Petersburg, Piter Yayınları.
• Belinski, V. (1954). Polnoe Sobranie Sotsinenii, Moskova: İzdatelstvo Akademii Nauk SSSR.
• Berdyaev, N. (2009). Aleksey Stepanovich Homyakov. Moskova: Public domain.
• Bogdanov, A.(2008). “Zapadnichestvo v Rossii: istoriya i sovremennost”. Filosofiya i Obshestvo, (3), 160-175.
• Çaadayev, P. (1906). Filosoficheskiya Pisma. Kazan: Filosofskaya Biblioteka.
• Çiçerin, B. (1901). Rossiya nakanune dvadchatogo stoletiya. Chetvertoe izdaniya, Berlin: İzdaniya Gugo Steineitsa.
• Çijkov, S. (2010). “Çiçerin i ideologiya Ruskogo liberalizma”. Orientiri, (6), 76-92.
• Çistiyakova, T. (2000). “Slavyanofili i neoslavyanofili”. Vestnik MGTU, 3 (3), 515-524.
• Dostal, M. (2001). “Slavyanskiy mir i slavyanskaya ideya v filosoficheskiy postroeniyah i praktike rannih slavyanofilov”. Tekst nauchnoy statyi po spechalnosti İstoriya i Aerhologii, 85-95.
• Emelyanov, B. (2003). Boris Çiçerin: İntelektualnaya biografiya i politicheskaya filosofiya. Ekaterinburg: İzdatelstvo Uralskogo Universiteta.
• Fateev, V. (2009). Slavyanofilstvo:pro et contra. Sankt Petersburg: İzdatelstvo Petesburgogo Universiteta.
• Filonova, L. (2011). Evraziystvo v filosofskogo –istoriceskoy i politicheskoy mysli Russkogo zarubejiya 1920-1930 godov. Moskova: Nauchno –issledovatelskoy otdel bibliografii RGB. Gorelov, A. (2017). “Homyakov: uchenie o soboronosti i Russkaya obshina”.Kultura i Obshestvo, (2), 78-97.
• Greenfeld, L. (2017). Milliyetçilik: Moderniteye Giden Beş Yol. (Çev. Abdullah Yılmaz). İstanbul: Alfa yayınları.
• Gruzdeva, O. (2008). “İdeya narodnoy monarhii v rabotah Samarina”. Vestnik MGTU, 11(1), 34-42.
• Gumilev, L. (2008). Ritmi Evrazii. Moskova: AST.
• Herzen, A. (1955). Sobranie sotsineniy v tridchat tomah. VI, Moskova: İzdatelstvo Akademii Nauk SSSR.
• Homyakov, A. (1988) O starom i novom. Moskova: Sovremennik.
• Homyakov, A. (1994). Raboti po Bogosloviyu, Moskova: İzdatelstvo Medium.
• İsayev, İ. (1994). “Evraziystvo: ideologiya gosudarstvennosti”. Obshestvennie nauki i sovremennosti, (5), 42-55.
• İstoriya Rossii (XIX vek), Zapadniki i Slavyanofili.(2020). http://histori.kutema-school.edusite.ru/p12aa1.html (03.01.2020).
• İvanov, V. (2018). Slavyanofili i zapadniki. Kak eto bylo. İstoriya RF, Biblioteka istorii.
• Kaplin, A. (2015). Aleksey Homyakov v vspominaniyah, dnevnikah, perepiske sovremennikov. Moskova: İnstitut Russkoy Tsivilizastsii.
• Kineva, T. (2009). “Evraziystvo v sovremennom ideyno-politicheskom prostranstve Rossii”. Gosudarstvennoe upravlenie Elektronniy vestnik, (18), 1-6.
• Kirievski, İ. (1989). Evropeyets. Moskova: Nauka.
• Kirievski, İ. (2002). Razum na puti k istine. Moskova: Pravilo veri.
• Kokorev, A. (2003). “Çiçerin o reformirovanii Rossiyskogo obshestva”. Vestnik TGU, 4(32), 11-16.
• Kolesova, İ. (2008). “Uchenie o sobornosti Homyakova”, Tekst po nauchnoy statyi po Filosofii, etika, religiovedenii, 176-184.
• Kosharniy, V. (2017). “Evraziystvo: v poiskah smisla Russkoy revolyutsii”. Obshestvennie nauki. Sociologiya, 2(42), 81-91.
• Kozlova, N. (2014). “Sushnosti i formi gosudarstvo i politicheskoy filosofii slavyanofilov”. Vestnik TeGU Seriya Filosofiya (2), 165-174.
• Kudryashev, V. (2010). “İdei natsionalizma v tvorchestve Belinskogo”. Vestnik Tomskogo Gosudarstvennogo Universiteta, (338), 89-92.
• Lebedeva, M. (2006). “Zapadnoevropeyskaya filosoficheskiy mysli i Russkaya ideya”. Aktualnie problemi Russkoy filosofii i kulturi, Materiali studentskoy konferentsii, 81-87.
• Leontiyeva, O. (2012). “Narod-natsiya i narod-demos v zerkale istoriceskiy pamyati Rossiyskogo obshestvo vtoroy polovini XIX—nachale XX veka”. Dialog s vremenem Sociologiya, (39), 196-212.
• Leontiyeva, O. (2012). İntelektualnaya istoriya Rossii XIX- nachala XX. Samara: İzdatelstvo Samarskiy Universitet.
• Makeeva, U. (2007). Obshestvenno –politicheskaya deyatelnosti Samarina, Sankt Petersburg, Sankt Peterburgskiy Universitet.
• Maslin, M. (2012). Filosofiya Gertzena segodnya. Problemi istorii i teorii kulturi, 130-140.
• Mirikova, A. Prokudin, B. (2018). “Poeti Slavyanstva: Homyakov i Tyutçev o slavyanskoy vzaimnosti”. Russian Political Science 1 (6), 94-100.
• Myer, K. (2019). “Obraz Rossii v uchenii slavyanofilov”. History of Philosophy, 24 (1), 122-134.
• Naganeva, M. (2012). “Jizn i dumi Gertzena”. Peterburgskiy Universitet İnstitut Filosofii, Jurnal Russkoy filosofii i kulturi, (24): 9-24. Nartov, N. (1999). Geopolitika. Moskova: Yuniti.
• Nikandrova, İ. (1997). “ U istokov evraziyskoy kontsepsii Rossiykoy tsivilizatsii”. Metomorfozi İstorii, 107-118.
• Nikitin, A. (2006). “Nikolay Sergeyevich Trubetskoy: zapad i chelovechstvo”. İzvestiya PGPU Obshestvennie nauki, (2), 13-16.
• Orlik, İ. (2010). “Evraziyskaya ideya: vozniknovenie i evolyutsiya”. Vestnik RUDN, Vseobshaya istoriya, (4), 7-21.
• Osipov, İ. (2006). Geosofiya kulturi evraziystva. Veche. Almanakh Russkoy filosofii i kulturi, (17), 84-99.
• Osipova, E. (2016). “Slavyanofili i ih otnoshenie k Slavyanskomu voprosu”. Vestnik MGOU, (4), 142-149.
• Panchenko, J. (2016). “Geopoliticheskaya kontseptsiya Evraziystvo kak faktor vlyaniya na bezopasnosti v Vostochnoy Evrope”. Wschod Europy, 2(2), 57-74.
• Pashenko, V. (2014). Russkaya filosofiya Entsiklopediya. Moskova: Algoritm. Pirumova, N. (1990). Russkiy Socializm Gertsena, Moskova: Nauka.
• Pivovarov, Y. (1995). “Samarin, a ne vashi skitaltsi”. Mir Rossii, (1), 181-212.
• Platonova, D. (2001). “Problema natsionalnoy samobitnosti v svete antropoligiceskiy vzglyadov zapadnikov i slavyanofilov”. Obshestvennie nauki i sovremennosti, (3), 168-176.
• Plehanov, G. (1948). Belinski, Literaturnoe nasledstvo. Moskova: İzdatelstvo Akademii Nauk SSSR.
• Prokudenkova, O.(2012). “Kategoriya mestorazvitiya v kontseptsii evraziytsev”. Vestnik SPbGUKİ , 3(12), 11-15.
• Proskuryakova, N.(2020) Bolshaya Rossiyskaya Entsiklopedia. https://w.histrf.ru/articles/article/show/zapadniki. (03.01.2020)
• Puşkin, S. (1999). “Evraziyskie vzglyadi na Tsivilizatsii”. Sociologicheskoe issledovaniya, (12), 24-33.
• Romanovskaya, V. Krimov, A. (2010). Evraziyskaya doktrina gosudarstva i prava. Nijniy Novgorod: İzdatelstvo Nijegorodskogo Universiteta.
• Rybakov, S. (2003). Mir Russkoy istoriyi v tvorchestve Vernadskogo. Dokladi pyatoy Vserossiyskoy konferantsyi, Ekaterinburg, Uralskiy Gosudarstvenniy Universitet im. Gorkogo.
• Semyonova, Y. (2007). “Klassicheskoe evraziystvo: prostranstvenniy obraz Rossii”. Summa Filosofii, (7), 217-219.
• Shaur, J. (2014). “Za tsarya i protiv nego. Boris Çiçerin kak storonnik pravovogo gosudarstvo i protivnik radikalizma”. Nova rusistika, VII(1), 125-137.
• Skorohodova, S. (2011). “Pisma iz Rigi i istoriosofii Samarina. Politiea Sırbistan 2(3), 1-14.
• Skorohodova, S. (2012). “İdeya slavyanskogo bratstva v tvorchestve predstaviteley Moskovskoy shkoli”. Predpodavateli XXI, (4), 250-261.
• Slavyanofilstvo, elektonnaya biblioteka (2020) https://iphlib.ru/library/collection/newphilenc/document/HASH01b7ebf4fc8dba436e128fb7 (06.01.2020).
• Sokolov, D. (2007). “İdeyi Savitskogo v Russkoy i mirovoy geopoliticheskoy mysli XX veka”. Kafedra politologiya Severo-Zapadnoy akademii gosudarstvennoy slujbi, 123-126. Sudakov, A. (2011). “Osebennosti Rossii: İvan Kirievski o Russkoy idee i Russkoy bede”. Vestnik Russkoy Hristiyanskoy Gumanitarnoy Akademii, 12 (3), 159-173.
• Suhov, A. (1998). Stoletnyya diskussiya: zapadnichestvo i samobitnost v Russkoy filosofii. Moskova:İfran.
• Sutormin, S. (2013). “Stanovleniye tvorcheskoy lichnosti Verandskogo”. Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo Universiteta, (374), 110-113. Şirinyants, A. (2012). Russkaya socialno-politicheskaya mysli 1850-1860-e godi, Moskova: İzdatelstvo Moskovskogo Universiteta.
• Şneyder, K.(2012). “Ranniy Russkiy liberalizm kritika sleva i sprava”. Dialog s vremenem, İntelektualnaya İstoriya Segodnya, (41), 91-107.
• Şubin, S. (2009). Geopolitika. Arkangelsk: Pomorskiy Gosudarstvenniy Universitet imeni Lomonosova.
• Teslya, A.(2013). Gertzen i slavyanofili. Sociologicheskoe Obozrenie, 12(1), 62-85.
• Trubetskoy, N. (2007). Naslediye Chingizhana. Moskova: Eksmo.
• Trubetskoy, N. (2015). Evropa i Evraziya, Moskova: Algoritm.
• Trubetskoy, N. (2019) Naslediye Chingizhana, Vzglyad na Russkuyu istoriyu ne s Zapada, a s Vostoka. Moskova: İlyustrirovannoe izdaniya.
• Vasilyev, A. (2010). Gosudarstvenno-pravovoy ideal slavyanofilov. Moskova: İnstitut Russkoy Tsivilizastsii.
• Vernadsky, G. (2007). Moğollar ve Ruslar. (Çev.Eşref Bengi Özbilen), İstanbul: Selenge yayınları.
• Vernadsky, G. (2015). Rusya Tarihi. (Çev.Doğukan Mızrak, Egemen Ç.Mızrak). İstanbul: Selenge yayınları
• Vilkova, N. Pogoroleva, A. Ryazanova, A. (2016). “Zapadnichestvo i slavyanofilstvo kak sociokulturnie proekti”. Bulletin of Medical Internet Conferences, 6(5).1018-1019.
• Voeykov, M. (2015). “Gertzen i teoriya operejayushego razvitiya”. Terra Economicus, 13(3), 34-54.
• Walicki, A. (2009). Rus Düşünce Tarihi Aydınlanmadan Marksizme, (Çev. Alaeddin Şenel). İstanbul: İletişim Yayınları.