Kavram Karikatürlerinin Derse Yönelik Tutuma Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 170 - 186, 30.03.2021

Engin Demir

https://doi.org/10.15869/itobiad.811161

Öz

Kavram karikatürleri ile öğretim, öğrencilerin kavramları anlamaya olan ilgisini artırmanın yanı sıra yaratıcılıklarının gelişimi açısından etkilidir. Öğrencileri, ortaya çıkan sorunları fark etmeye ve çözüm aramaya teşvik den bir yöntem olarak kabul edilir. Kavram karikatürleri ile öğretimin fen ve teknoloji alanında ağırlıklı olarak tercih edildiği görülmekle birlikte sosyal bilgiler ve diğer alanlar için de tercih edildiği görülmektedir. Türkiye’de kavram karikatürlerinin tutuma etkisini araştıran birçok çalışma mevcuttur. Bu çalışmada Kavram karikatürleri ile öğretimin derse yönelik tutuma etkisi üzerine yapılmış birbirinden bağımsız çalışmaların bir araya getirilmesi ve sonuçlarının analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmada meta–analize başlamadan önce, hangi çalışmaların meta–analize dâhil edileceğine ilişkin ölçütler belirlenmiştir. Araştırma kapsamında 2007-2019 yılları arasında yayımlanan 23 çalışmadan ölçütlere uygun olan 15 çalışma değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmalardaki toplam katılımcı sayıları, deney grubu için toplam 469, kontrol grubu için ise toplam 476’dır. Araştırmalar Türkiye’de yürütülmüştür. Toplanan verilerin analizinde meta analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre, ortalama etki büyüklüğü değeri 0,345 ve pozitif bulunmuştur. Araştırmada heterojenite testi sonuçları dikkate alınarak etki büyüklüğünün hesaplanmasında rasgele etkiler modeli tercih edilmiştir. Rastgele etkiler modeline göre yapılan analiz sonucunda ortalama etki büyüklüğü değeri %95 güven aralığında anlamlı bulunmuştur (Z = 5,262). Elde edilen sonuçlar kavram karikatürleri ile öğretimin, geleneksel öğretim yöntemlerine göre öğrencilerin derse yönelik tutumuna, pozitif ve küçük düzeyde bir etkiye sahip olduğu yönündedir. Etki büyüklüklerinin ders alanlarına, araştırmanın yapıldığı coğrafi bölgeye, öğretim kademelerine ve uygulama sürelerine göre anlamlı farklılık göstermediği anlaşılmıştır. Araştırma bulguları kavram karikatürleri ile öğrenme yaklaşımının kullanıldığı deney grubu öğrencilerinin, geleneksel öğrenme yönteminin kullanıldığı kontrol grubu öğrencilerine göre derse yönelik daha olumlu tutuma sahip olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Kavram karikatürleri, Tutum, Meta analiz, Öğrenme, Moderatör Analiz

The Effect of Concept Cartoons on Attitude Towards Lessons: A Meta-Analysis Study

Öz

Teaching with concept cartoons is effective in terms of the development of creativity as well as increasing students' interest in understanding concepts. It is considered as a method that encourages students to notice the emerging problems and seek solutions. Concept cartoons are generally considered more suitable for Science, Technology, Engineering, and Mathematics. In Turkey, there are many studies on the effects of the concept of attitude cartoons. This study aims to bring together independent studies on the effect of concept cartoons on the attitude towards the lesson and to analyze the results. Before starting meta-analysis, the criteria for which studies will be included in the meta-analysis were determined. Within the scope of the research, 15 studies that comply with the criteria out of 23 studies published between 2007-2019 were evaluated. All of these 15 studies were carried out in Turkey. Collected data were analyzed by the meta-analysis method. In the study, a random-effects model was preferred in calculating the effect size, taking into account the heterogeneity test results. According to the results of the research, as a result of the analysis made according to the random-effects model, the average effect size value was found to be significant at 95% confidence interval (Z = 5,262). The average effect size value was found to be 0.345 and positive. The results obtained are that concept cartoons have a positive and small effect on students' attitudes towards the lesson compared to traditional teaching methods. It was understood that the effect sizes did not differ significantly according to the course areas, geographical region, education levels, and application periods. The research findings showed that the experimental group students in which the learning approach was used with concept cartoons had a more positive attitude towards the lesson than the control group students where the traditional learning method was used.

Anahtar Kelimeler

Meta Analysis, Attitude, Concept cartoons, Learning, Moderator Analysis

Kaynakça

• Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T., & Rothstein, H. R. (2009). Introduction to Meta–Analysis. UK: John Wiley & Sons Ltd.
• Chambers, E. A. (2004). An Introduction to Meta–Analysis with Articles from the Journal of Educational Research (1992–2002). The Journal of Educational Research, 98(1), 35–44
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Lawrance Earlbaum Associates.
• Cohen, L., Manion, L. and Morrison, K. (2007). Research methods in education (6. Edition). London: Routledge
• Cooper, H., Hedges, L. V., & Valentine, J. C. (2009). The Handbook of Research Synthesis and Meta-Analysis (2. Edition). New York: Sage Publication.
• Dinçer, S. (2014). Eğitim Bilimlerinde Uygulamalı Meta–Analiz. Ankara: Pegem Akademi
• Erkuş, A. (2013). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci (4. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Hedges, L. V., & Olkin, I. (1985). Statistical Methods for Meta-Analysis. USA: Academic
• Kabapınar, F. 2005. Yapılandırıcı Öğrenme Sürecine Katkıları Açısından Fen Derslerinde Kullanılabilecek Bir Öğretim Yöntemi Olarak Kavram Karikatürleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Cilt:5, Sayı:1.
• Kirişçioğlu, S., & Başdaş, E. (2007). Yapılandırmacı öğrenme ortamlarında fen ve teknoloji derslerinde kullanılabilecek kavram karikatürleri ve etkinlik örnekleri. Ankara, Özel Tevfik Fikret Okulları: Eğitimde Yeni Yönelimler IV: Yapılandırmacılık ve Öğretmen.
• Lipsey, M. W. & Wilson, D. B. (2001). Practical Meta–Analysis. USA: Sage Publications.
• Littell, J. H., Corcoran, J. and Pillai, V. (2008). Systematic Reviews and Meta–Analysis. USA: Oxford University Press
• Long, S., Marson, K. (2003). Concept Cartoons. Hands on Science, 19(3), 22-23.
• Naylor, S. ve Keogh, B. (2010). Concept Cartoons in Science Education. Millgate House Publishers.
• Petitti, D. B. (2000). Meta-Analysis, Desicion Analysis, and Cost–Effectiveness Analysis, Methods for Quantitative Synthesis in Medicine (2. Edition). USA: Oxford Universty Press
• Roesky, H. W. ve Kennepohl, D. (2008). Drawing attention with chemistry cartoons. Journal of Chemical Education. 85(10), 1355-1360.
• Schulze, R. (2007). The State and the Art of Meta–Analysis. Zeitschrift für Psychologie/Journal of Psychology, 215(2), 87–89.
• Uğurel Işıkhan ve Sevgi Moralı (2006); “Karikatürler ve Matematik Öğretiminde Kullanımı” MEB Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi No.170.
• Üstün, U. ve Eryılmaz, A. (2014). Etkili Araştırma Sentezleri Yapabilmek İçin Bir Araştırma Yöntemi: Meta–Analiz. Eğitim ve Bilim, 39(174), 1–32
• Yıldız, N. (2002). Verilerin değerlendirilmesinde meta-anal¬izi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yokuş, G., & Ayçiçek, B. (2020). Kavram karikatürlerinin Fen Eğitimi Dersi akademik başarısı üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir meta-analiz çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 223-246. doi: 10.9779/pauefd.592287.