From the Festivals to Festivalism and Biennials

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 1610 - 1632, 30.06.2021

Tuğba Renkçi Taştan

https://doi.org/10.15869/itobiad.809799

Öz

With the adoption of the globalization and liberal policy, especially in the 1990s, the number of festivals, fairs and biennials organized all over the world has increased. These activities have played a significant role in terms of the cities being mega cities in the world and enriching the cultural identity of the city. These events organized under the leadership and sponsorship of companies holding global capital; It has been the harbinger of a new era for the art scene, art market and artists in the world. Artists and works have been circulated globally with international organizations, and each country has had the opportunity to promote and exhibit their local art. Festivals, in the words of Peter Schjeldahl (b. 1942), transformed into festivalism and formed in a different structure in the global capitalist system. In Turkey, an important step in the efforts to be a festival in 1973; An art festival was organized under the name of the International Istanbul Festival, which includes classical music. With the transition to free market economy in the 1980s, it is seen that this festival was restructured with more comprehensive and international organizations in the following years.
The data accessed and analyzed within the scope of the research were obtained by the literature review method. This research, by examining the phenomenon of festival as a concept, has aimed to position it in the historical process with social, cultural and economic openings in the field of art. However, while seeking an answer to "what is festivalism?" question, it is to reveal how festivals and biennials find their place in the phenomenon of urbanization and the formations and effects in contemporary art in line with the data obtained. In Turkey; Establishment of Istanbul Foundation for Culture and Arts (İKSV), the biennialization of art festivals, the historical process and the important role of biennials in the field of art with different activities were emphasized. A research text on the political position/role of space and audience / receptive focused biennials and festivals in urbanization and contemporary art has been presented.

Anahtar Kelimeler

Festival, Festivalism, Biennial, Contemporary Art, Visual Arts

Festivallerden Festivalizm ve Bienallere

Öz

Küreselleşme ve liberal politikanın benimsenmesi ile, özellikle 1990’lı yıllarda, tüm dünyada düzenlenen festivaller, fuarlar ve bienallerin sayısında artış yaşanmıştır. Kentlerin dünyada mega kent olması ve kentin kültür kimliğinin zenginleşmesi açısından bu etkinlikler oldukça önemli bir role sahip olmuştur. Küresel sermayeyi elinde bulunduran şirketlerin önderliğinde ve sponsorluğunda organize edilen bu etkinlikler; dünyadaki sanat ortamı, sanat piyasası ve sanatçılar açısından yeni bir dönemin habercisi olmuştur. Sanatçılar ve yapıtlar uluslararası organizasyonlarla küresel ortamda dolaşıma sokulmuş, her ülke kendi yerel sanatını tanıtma ve sergileme şansına sahip olmuştur. Festivaller, Peter Schjeldahl’ın (d. 1942) deyimi ile, festivalizme dönüşerek, küresel kapitalist sistemde farklı bir yapıda biçimlenmiştir. Türkiye’de ise, 1973 yılında festivallere yönelik bir çalışmanın olabilmesi konusunda önemli bir adım atılmış; içeriğinde klasik müziğe yer veren Uluslararası İstanbul Festivali adı altında sanat festivali düzenlenmiştir. 1980’lerde serbest piyasa ekonomisine geçilmesi ile, ilerleyen yıllarda bu festivalin daha kapsamlı ve uluslararası organizasyonlarla yeniden yapılandığı görülmektedir.
Araştırma kapsamında ulaşılan ve incelenen veriler, literatür tarama yöntemi ile elde edilmiştir. Bu araştırma, bir kavram olarak festival olgusunu irdeleyerek; sanat alanında toplumsal, kültürel ve ekonomik açılımlarla tarihsel sürece konumlandırabilmeyi amaçlamıştır. Bununla birlikte, küresel dünyaya geçiş ile festivalizm nedir? sorusuna cevap aranırken, özellikle festival ve bienallerin kentleşme olgusu içinde nasıl yer bulduğuna ve çağdaş sanattaki oluşumlar ve etkileri elde edilen veriler doğrultusunda ortaya koymaktır. Türkiye’de ise; İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV)’nın kuruluşu, sanat festivallerinin bienalleşmesi, tarihsel süreç ve bienallerin farklı etkinliklerle sanat alanındaki önemli rolü üzerinde durulmuştur. Mekân ve izleyici/alımlayıcı odaklı festivaller ve bienallerin, kentleşme ve çağdaş sanattaki politik konumu/rolü üzerine bir araştırma metni ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Festival, Festivalizm, Bienal, Çağdaş Sanat, Görsel Sanatlar

Kaynakça

• Acar, B., (2016). Ters Dönmüş Bir Kaplumbağa ile Sanat Üzerine Konuşmalar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Antmen, A. (2009). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Arsal, Yüzgüller S. (2006). Karnaval ve Perhiz Arasındaki Savaş: Brueghel’in Yapıtına İlişkin Bir Çözümleme. Sanat Tarihi Yıllığı, 18, 77-90.
• Artun, A. (2009). Ali Artun 16 Ekim 2007. L. Çalıkoğlu (Yay. Haz.). Çağdaş Sanat Konuşmaları 4: Koleksiyon, Koleksiyonerlik ve Müzecilik. (s. 17-36). İstanbul: YKY Yayınları.
• Artun, A. (2014). Sunuş / Sanat Emeği. A. Artun, (Der. ve Sunan). Sanat Emeği: Kültür İşçileri ve Prekarite. (s. 11-30). (Çev. E. Gen, S.Yardımcı, Ö. Çelik, N. Örge, E. Soğancılar, Z. Baransel), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Barret, T. (2012). Sanatı Eleştirmek Günceli Anlamak. (Çev. G. Metin), İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Berber, A. ve Kurt, M. (2016). İşletmecilik Tarihi Bağlamında İlk Dünya Fuarı (Londra, 1851). İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45, 174-181.
• Bilgili, B., Yağmur, Ö., Yazarkan, H. (2012). Turistik Ürün Olarak Festivallerin Etkinlik ve Verimliliği Üzerine Bir Araştırma (Erzurum- Oltu Kırdağ Festivali Örneği). Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2, 117-124.
• Block, R. (2011). 4. Uluslararası İstanbul Bienali, 1995, ORIENT/ATION- Paradoksal Bir Dünyada Sanatın Görünümü. J. Hoffmann ve A. Pedrosa (Yay. Haz.). İstanbul’u Hatırlamak / Remembering Istanbul. (s. 74-87). (Çev. N. Dikbaş)., İstanbul: İKSV Yayınları.
• Büke K.K ve Düzel, K.A. (2015). Neo-Liberalizm Bağlamında Sanatın Mekânları: Türkiye Örneği. Uluslararası Sanat Sempozyumu: Sanat, Gerçeklik ve Paradoks. (8-9 Ekim), s.129-143.
• Can, H. (2006). Aristoteles’te Katharsis Kavramı. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 63-70.
• Çalıkoğlu, L. (2008). 90’lı Yıllarda Çağdaş Sanat: Kırılma-Gerilim-Çoğulculuk. L. Çalıkoğlu (Yay. Haz.). Çağdaş Sanat Konuşmaları 3: 90’lı Yıllarda Türkiye’de Çağdaş Sanat. (s. 7-16). İstanbul: YKY Yayınları.
• Demirkol, V. (2008). Batı Sanatında Modernzm ve Postmodernizm. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Erdemci F. (1995). Alis Şimdi Burada/Nerede. Vogel S. (Yay. Haz.). 4. Uluslararası İstanbul Bienali Kataloğu. (s. 19). İstanbul: İKSV Yayınları.
• Frisby, D. (2006). Sunuş / Georg Simmel - Modernitenin İlk Sosyoloğu. G. Simmel (Yazar). Modern Kültürde Çatışma, (s. 7-54). (Çev. T. Bora, N. Kalaycı, E. Gen), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gielen, P. (2014). Freiheit macht Arbeit: Özgürlük Çalıştırır. A. Artun, (Der. ve Sunan). Sanat Emeği: Kültür İşçileri ve Prekarite. (s. 205-218). (Çev. E. Gen, S. Yardımcı, Ö. Çelik, N. Örge, E. Soğancılar, Z. Baransel), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Groys, B. (2014). Sanatın Gücü. (Çev. F. C. Erdoğan), İstanbul: Hayalperest Yayınevi
• İKSV. Tarihçe. Erişim adresi: http://www.iksv.org/tr/hakkimizda/tarihce (Erişim Tarihi: 15. 09.2020).
• Martinez, R. (2011). 5. Uluslararası İstanbul Bienali, 1997, Yaşam, Güzellik, Çeviriler/Aktarımlar ve Diğer Güçlükler Üstüne. J. Hoffmann ve A. Pedrosa (Yay. Haz.). İstanbul’u Hatırlamak / Remembering Istanbul. (s. 94-105). (Çev. N. Dikbaş)., İstanbul: İKSV Yayınları.
• Shiner, L. (2010). Sanatın İcadı: Bir Kültür Tarihi. (Çev. İ. Türkmen), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Stallabrass, J. (2016). Sanat A.Ş. Çağdaş Sanat ve Bienaller. (Çev. E. Soğancılar), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tansuğ, S. (1988). Sanatın Görsel Dili. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• TDK. Güncel Türkçe Sözlük. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 05. 09.2020).
• Turani, A. (2010). Dünya Sanat Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yaman, Ş. İ., Ekim T., Sungur S., Özer, C. (2012). Çağdaş Dünya Sanatı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Yardımcı, S. (2005). Kentsel Değişim ve Festivalizm: Küreselleşen İstanbul’da Bienal. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yılmaz, M. (2013). Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Zolberg, L.V. (2013). Bir Sanat Sosyolojisi Oluşturmak. (Çev. B. O. Özbay), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.