“Göçmen Algısı Ölçeği” Geliştirilmesi, Geçerliği ve Güvenirliği

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 3, 2832 - 2852, 30.09.2021

Erhan Tecim , Murat Karakoyunlu

https://doi.org/10.15869/itobiad.957721

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, farklı nedenlerle vatandaşı olduğu ülke topraklarından ayrılarak başka bir ülkede yaşayan/yaşamak zorunda kalan ve şemsiye bir terimle göçmen olarak adlandırılan insanların, gittikleri ülkelerde nasıl algılandıklarını tespit etmeye yönelik bir ölçek oluşturmayı amaçlamıştır.
Göç, ona maruz kalan toplumlarda büyük değişimler ihtiva eden bir olgudur. Bulunduğu coğrafi konum itibariyle çevresinde yaşanan istikrarsızlıklardan doğrudan veya dolaylı olarak etkilenen Türkiye, son iki yüzyılda yaşadığı tecrübelerle göç ve göçmen olgusunun etkilerinin gözlemlenebilmesi açısından bir laboratuvar konumundadır. İmparatorluk bakiyesinden arta kalanlar, genç cumhuriyet döneminde yaşanan mübadele süreçleri, iki dünya savaşının öncesi ve sonrasında karşılaşılan sorunlar, bir nesli gurbetçi olarak tanımlayan işçi göçü, Balkan göçleri, Bosna ve Irak derken son olarak Suriye’de ortaya çıkan savaş, Türkiye’yi sürekli tazelenen bir “göçmen” gerçeği ile karşı karşıya bırakmıştır. Özellikle son dönemde Suriye kaynaklı olarak gerçekleşen göç, sayıca çok fazla insanı etkilemesi ve uzun yıllardır belirsizliğini devam ettirmesi sebebiyle ülkenin bugüne kadar karşılaştığı göçlerden farklılık arz etmektedir. Belirli periyodlar içerisinde olsa da kitleler halinde yaşanan bu göç, toplum içerisinde önemli etkiler doğurmuştur.
Türkiye’deki nüfusun yoğun olarak yaşadığı büyükşehirlerin çoğunda ve çalışmanın gerçekleştirildiği Konya’da, göçmenlerin sayısı, Göç İdaresi verilerine göre, toplam nüfusun yaklaşık %6’ ya yakın bir kısmına tekabül etmektedir. Bu nedenle araştırmanın evreni bu bölgeler/büyükşehirler için veri sunabilmesi açısından Konya olarak belirlenmiştir. Saha araştırması 2019 yılının ikinci altı ayında gerçekleşmiştir. Amaçlı-yargısal örneklem tekniğiyle merkez ilçelerden 537 yetişkin katılımcının dahil olduğu veri seti elde edilmiştir.
Veri toplama aracı 58 maddelik bir ölçekten oluşmakta iken yapılan Açımlayıcı Faktör Analizi neticesinde 21 maddeye düşürülmüş ve 4 faktör elde edilmiştir. Bu faktörler “tehlike”, “sosyal dışlama”, “sosyal içerme” ve “insancıllık” olarak adlandırılmıştır. Güvenirlik ve geçerlik analizlerinin olumlu sonuçlandığı ölçekte, modelin uyum indeksini tespit etmek amacıyla Doğrulayıcı Faktör Analizi yapılmıştır. Herhangi bir modifikasyona gerek kalmadan ölçeğin uyum indeksleri kabul edilebilir kriterleri karşılamıştır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Mülteci, Sığınmacı, Yabancı Düşmanlığı, Hoşgörü, Göçmen Algısı

"Migrant Perception Scale" Development, Validity, and Reliability

Öz

This study aims to create a scale to determine how people, called immigrants, who have to leave their country of citizenship for different reasons and have to live in another country, are perceived in the countries they go to.
Turkey, which is directly or indirectly affected by the instability in its surroundings due to its geographical location, is like a laboratory in terms of experiencing the effects of migration and immigrant phenomenon.
The remains of the empire, the exchange processes in the republican period, the problems encountered before and after the two world wars, labor migration, Balkan migrations, Bosnia and Iraq, and then the war that broke out in Syria has confronted Turkey with a constantly renewed "immigrant" reality. Recently, the migration originating from Syria is different from the migrations Turkey has faced so far, as it affects a large numbers of people and has remained uncertain for many years.
In Konya, where the study has been carried out, the number of immigrants accounts for nearly 6% of the total population, according to the authorities. For this reason, Konya has been determined as the population of the research due to the fact that it may represent metropolitan cities. The research data has been collected in the second half of the year 2019. Using purposeful sampling technique, data have been collected from 537 participants from the central districts of Konya.
The data collection tool, consisting of 58 items at the beginning, has been reduced to 21 items as a result of Exploratory Factor Analysis, and 4 factors have come out. These factors have been named as “threat”, “social exclusion”, “social inclusion” and “humanitarian”. In addition to reliability and validity analyzes, Confirmatory Factor Analysis has been done to determine the fit index of the model in the scale. The fit indices of the scale met the acceptable criteria without the need for any modifications.

Anahtar Kelimeler

Migration, Refugee, Asylum Seeker, Xenophobia, Tolerance, Migrant Perception

Kaynakça

• Agency, T. U. (2016, Mart). Mülteci ve Göçmen. Mülteci ve Göçmen Sözcük Seçimleri Önemlidir. Kıbrıs: UNHCR Representation in Cyprus. Nisan 25, 2021 tarihinde https://www.unhcr.org/cy/wp-content/uploads/sites/41/2018/02/UNHCR_Refugee_or_Migrant_TR.pdf adresinden alındı
• Bakewel, O. (2015). Göç Kuramında Yapı ve Fail Üzerine Bazı Görüşler. Göç Araştırmaları Dergisi, 188-218.
• Barkan, Ö. (1942). Osmanlı İmparatorluğunda Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler I: İstilâ Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zâviyeler. Vakıflar Dergisi, 279-386.
• Bauman, Z. (2018). Iskarta Hayatlar Modernite ve Safraları. (D. Karakaya, Dü., & O. Yener, Çev.) İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Bozdağ, F., & Kocatürk, M. (2017). Zenefobi Ölçeği'nin Geliştirilmesi Geçerlik ve Güven Çalışmaları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 615-620.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (10. Baskı b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Çalışkan Sarı, A., & Yalçınkaya Alkar, Ö. (2018). The Attitudes towards Syrians Living in Turkey: A Scale Devepolment. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(2), 10-36.
• Çapık, C. (2014). Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışmalarında Doğrulayıcı Faktör Analizinin Kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3).
• Düğer, Y. (2020). Bir İnsan Hakki İhlali Olarak Yabanci Düşmanliği Ve Rusya'da Yabanci Düşmanliğinin Tarihsel Kökeni. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 53-72.
• Gibson, M. (2020). World Migration Report. International Organization for Migration.
• Günal, H. (2014). İnsanlığa Karşı İşlenilen Suçlarda İnsanlı Ne Manaya Gelmektedir: Felsefi Bir Analiz. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 555-570.
• Gürer, M., & Yıldırım, Z. (2014). Öğrenme Nesnesi Değerlendirme Ölçeği'nin Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 121-130.
• Habipler, M. (2018). Cumhuriyet Döneminde Balkan Göçlerinin Sosyal Politikalar ile İlişkileri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 423-446.
• İçduygu, A., Erder, S., & Gençkaya, Ö. F. (2014). Türkiye'nin Uluslararası Göç Politikaları 1923-2023. İstanbul: Koç Üniversitesi Göç Araştırmalar Merkezi.
• Kalaycıoğlu, S., Çelik, K., Çelen, Ü., & Türkyılmaz, S. (2010). Temsili Bir Örneklemde Sosyo-Ekonomik Statü (SES) Ölçüm Aracı Geliştirilmesi: Ankara Kent Merkezi Örneği. Sosyoloji Araştırmalar Dergisi, 13(1), 182-219.
• Karasar, N. (2014). Bİlimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Keleş, S., Aral, T., Yıldırım, M., & Sunata, U. (2016). Turkish Migration 2016 Selected Papers. (İ. Sirkeci, & J. Cohen, Dü) London: United Nations Human Rights Council.
• Koyuncu, A. (2014). Kentin Yeni Misafirleri Suriyeliler. Konya, Türkiye: Çİzgi Kitabevi. 2021 tarihinde alındı
• Köksal, M., Köksal, Ç., & Köksal, T. (2017). Suriyelilere Yönelik Bakış Açısı Geliştirme Çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 538-550.
• Mülteciler Derneği. (2021, Mayıs 26). Mülteciler.org. Haziran 25, 2021 tarihinde multeciler.org: https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/?gclid=EAIaIQobChMIufin7quG8AIVzsLtCh2o4AJOEAAYASAAEgL_hfD_BwE adresinden alındı
• Onbirinci, K. P. (2019). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı.
• Özakpınar, Y. (2015). Kültür Değişmeleri ve Batılılaşma Meselesi (5 b.). İstanbul, Türkiye: Ötüken.
• Özüdoğru, H., Kan , A., Uslu, L., & Yaman, E. (2018). Yerel Halkın Suriyelilere Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 115-140.
• Perruchoud, R., & Redpath - Cross, J. (2013). Göç Terimleri Sözlüğü. International Organization for Migration.
• Qha. (2021, Mart 17). Kırım Haber Ajansı. Haziran 25, 2021 tarihinde Kırım Haber Ajansı: https://qha.com.tr/haberler/politika/goc-ve-uyum-konulu-toplantida-turkiye-deki-goc-olgusu-anlatildi/310229/ adresinden alındı
• Quadir Ersoy, S., & Kabaklı Çimen, L. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Suriyeli Sığınmacılarla İlgili Tutumlarının Sivil Katılımları Bağlamında İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1251-1273.
• Sözleşme, M. (1961, Eylül 5). Mültecilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme. Ankara, Türkiye: Resmi Gazete.
• Şen, G., & Şimşek, H. (2019). Türkiye'deki Kamu Yönetimi Öğrencilerinin Suriyeli Sığınmacılara İlişkin Tutumları. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1958-1974.
• Taşkesen, S. (2018). Modern Dünyaya Özgü Bir Aidiyet Anlatısı: Aidiyet Siyaseti. Ankara. Nisan 22, 2021 tarihinde alındı
• Uluslarası Göç Örgütü (IOM). (tarih yok). Göç Terimleri Sözlüğü. (R. Perruchoud, & J. Redpath, Dü) Nisan 22, 2021 tarihinde https://publications.iom.int: https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf adresinden alındı
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Özel Sayı), 74-85.