The Examination of Digital Literacy Levels and Attitudes towards E-Learning of Religious Culture and Moral Knowledge Pre-service Teachers

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 3496 - 3525, 30.12.2021

Abdullah Şahin

https://doi.org/10.15869/itobiad.937532

Cited By: 6

Öz

The aim of this study is to examine Religious Culture and Moral Knowledge (RCMK) preservice teachers’ digital literacy levels and e-learning attitudes. In the study, it was investigated whether there is a differentiation in these variables according to gender, age, type of high school graduated and grade level. In addition, the relationship between pre-service teachers’ digital literacy levels and their attitudes towards e-learning was examined. The research was organized according to the relational survey model, one of the quantitative research designs. 235 undergraduate students (grades 1-4) studying at Kahramanmaraş Sütçü İmam University Faculty of Theology in the 2019-2020 academic year participated in the study. The “Digital Literacy Scale” developed by Ng (2012), translated into Turkish by Hamutoğlu, Güngören, Uyanık and Erdoğan (2017), and the “General Attitude Scale towards E-Learning” developed by Haznedar and Baran (2012) were used in the collection of research data. Data; standard deviation, independent samples t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and Pearson correlation test were analyzed using statistical techniques. As a result of the research, it was found that the digital literacy average of the pre-service teachers participating in the study was at the “undecided” level and close to the “agree” level. Mean attitude towards e-learning was found to be at the level of “undecided” and close to the level of “disagree”. In addition, it was determined that the digital literacy of Religious Culture and Moral Knowledge pre-service teachers differed significantly according to age, type of high school graduated and class level, while no significant difference was found according to gender. In the attitude towards e-learning; while a significant difference was observed among the pre-service teachers according to gender, age and grade level, no significant difference was observed according to the type of high school graduated from. The study also found a moderately positive and significant relationship between pre-service teachers’ digital literacy levels and their attitudes towards e-learning. 

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Digital Literacy, E-Learning, Pre-service Teacher, Attitude, Skill.

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin ve E-Öğrenmeye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, Din kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerini ve e-öğrenmeye ilişkin tutumlarını incelemektir. Çalışmada, bu değişkenlerde cinsiyet, yaş, mezun olunan lise türü ve sınıf düzeyine göre farklılaşma olup olmadığı araştırılmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ile e-öğrenmeye yönelik tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma, nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama modeline göre düzenlenmiştir. Araştırmaya, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde öğrenim gören (1-4.sınıflar) 235 lisans öğrencisi katılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında, Ng (2012)’nin geliştirdiği, Hamutoğlu, Güngören, Uyanık ve Erdoğan (2017) tarafından Türkçe’ye çevrilen “Dijital Okuryazarlık Ölçeği” ve Haznedar ve Baran’ın (2012) geliştirdiği “E-Öğrenmeye Yönelik Genel Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler; standart sapma, bağımsız örneklemler t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson korelasyon testi istatistiki teknikleriyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık ortalamalarının “kararsızım” düzeyinde olup “katılıyorum” düzeyine yakın olduğu bulunmuştur. E-öğrenmeye yönelik tutum ortalamalarının ise “iki aradayım” düzeyinde olup “katılmıyorum” düzeyine yakın olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinde yaş, mezun olunan lise türü ve sınıf düzeyine göre anlamlı bir farklılık bulunurken, cinsiyete göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. E-öğrenmeye yönelik tutumda ise; öğretmen adayları arasında cinsiyet, yaş ve sınıf düzeyine göre anlamlı bir farklılık gözlenirken, mezun olunan lise türüne göre anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Araştırmada, öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ile e-öğrenmeye yönelik tutumları arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Dijital Okuryazarlık, E-öğrenme, Öğretmen Adayı, Tutum, Beceri.

Kaynakça

• Adewole-Odeshi, E. (2014). Attitude of students towards e-learning in south-west Nigerian Universities: an application of technology acceptance model. Library Philosophy and Practice (e-journal). Erişim adresi: https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/1035.
• Akgül, M. (2017). Dijitalleşme ve din. Marife, 17(2), 191-207.
• Arslan, S. (2019). İlkokullarda ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, Sakarya.
• Aydemir, M. (2018). Uzaktan eğitim (program, ders ve materyal tasarımı). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Başar, M., Arslan, S., Günsel, E. ve Akpınar, M. (2019). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitim algısı. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 3(2), 14-22.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal Bilimler İçin Veri Analiz El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Churchill, N., Lim, C. P., Oakley, G. ve Churchill, D. (2008). Digital storytelling and digital literacy learning. In Readings in Education and Technology: Proceedings of ICICTE 2008, 418-430. Erişim adresi: http://www.icicte.org/ICICTE2008Proceedings/churchill043.
• Çakmak, E. K., Çebi, A. ve Kan, A. (2014). E-öğrenme Ortamlarına yönelik “sosyal bulunuşluk ölçeği” geliştirme çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 755-768. doi: 10.12738/estp.2014.2.1847
• Çetin, O. (2016). Pedagojik formasyon programı ile lisans eğitimi fen bilimleri öğretmen adaylarının sayısal okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 658-685. doi: 10.17556/jef.01175
• Çınar, F. (2014). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmeni adaylarının öğretim amaçlı teknolojiyi kullanma ve materyal geliştirme tutum ve özgüvenleri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 33, 115-139.
• Çubukçu, A. ve Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri. Middle Eastren & African Journal of Educational Research, 5, 148-174.
• Dikbaş, E. (2006), Öğretmen adaylarının e-öğrenmeye yönelik tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı, İzmir.
• Duran, N., Önal, A. ve Kurtuluş, C. (2006). E-öğrenme ve kurumsal eğitimde yeni yaklaşım öğrenim yönetim sistemleri. Bilgi Teknolojileri Kongresi IV, Akademik Bilişim Konferansı, 9-11 Şubat 2006, Bildiriler Kitabı içinde (s. 97-101), Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Durmuş, A. ve Kaya, S. (2011). Computer and instructional technologies preservice teachers’attitudes regarding distance education. Procedia Social and Behavioral Sciences, 28, 661-666.
• Ekici, Y. (2007). Afyonkarahisar ilinde görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime ilişkin tutumları ve bu tutumları etkileyen faktörler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri (Din Eğitimi) Anabilim Dalı, Ankara.
• Erpay, İ. (2020). Değişen eğitim paradigmasında dijitalleşme ve dijital neslin din eğitimi. İ. Erpay ve M. Çakır (Ed.), Eğitim ve Sosyal Yönleriyle Değişim Çağı: Yenilikçi ve Güncel Yaklaşımlar İçinde (29-44), Ankara: Astana Yayınları.
• Eshet-Alkalai, Y. (2004). Digital literacy: A conceptual framework for survival skills in the digital era. Journal of educational multimedia and hypermedia, 13(1), 93-106.
• Genç, E. (2020). Üniversite öğrencilerinin değişime direnç düzeylerinin uzaktan eğitime yönelik tutumlara etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3774-3801. Erişim adresi: http://www.itobiad.com./tr./pub/issue/57287/757091
• Göldağ, B. ve Kanat, S. (2018). Güzel sanatlar eğitimi alan öğrencilerin dijital okuryazarlık durumları. The Journal of Academic Social Science Studies, 70, 77-92. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7736
• Gökdaş, İ. ve Kayri, M. (2005). E-öğrenme ve Türkiye açısından sorunlar, çözüm önerileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2). http://efdergi.yyu.edu.tr
• Gülbahar, Y. (2021). E-Öğrenme. Ankara: Pegem Akademi.
• Haberli, M. (2019). Dijital çağda din ve dindarlığın dönüşümü. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (MEDİAD), 2(2), 307-315.
• Hamutoğlu, N.B., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. K. ve Erdoğan, D. G. (2017). Dijital Okuryazarlık Ölçeği: Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429. doi: 10.12984/egeefd.295306
• Hamutoğlu, N.B., Savaşçı, M. ve Sezen-Gültekin, G. (2019). Digital literacy skills and attitudes towards E-learning. Journal of Education and Future, 16, 93-107. doi: 10.30786/jef.509293
• Haznedar, Ö. (2012). Üniversite öğrencilerinin bilgi ve iletişim teknolojileri becerilerinin ve E-öğrenmeye yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, İzmir.
• Haznedar, Ö. ve Baran, B. (2012). Eğitim Fakültesi öğrencileri için E-öğrenmeye yönelik genel bir tutum ölçeği geliştirme çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2(2), 42-59.
• İnci, M. A., Akpınar, Ü. ve Kandır, A. (2017). Dijital kültür ve eğitim. Gefad, 37(2), 493-522.
• Knobel, M. ve Lankshear, C. (2006). Digital literacy and digital literacies: Policy, pedagogy and research considerations for education. Nordic Journal of digital literacy, 1(1), 12-24. Erişim adresi: https://www.uio.no/studier/emner/matnat/ifi/nedlagteemner/INF4280/h08/Lankshear2006DigitalLiteracy.pdf
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kayalar, M.T., Koç, A., Başıbüyük, B. ve Kayalar, F. (9-11 Eylül 2015). Öğretmen adaylarının e-öğrenmeye yönelik tutumlarının belirlenmesi: Erzincan üniversitesi örneği Özet. 3. Uluslararası Öğretim Teknolojileri ve Öğretmen Eğitimi Sempozyumu (İTTES 2015), Trabzon, 65. Erişim adresi: https://www.ittes.org.tr/dosyalar/files/IttesArsivi/2015/abstract2015.pdf
• Keskin, Y. (2011). DKAB bölümleri öğrencilerinin bilgisayar ve internet kullanma durumları ve yeterlikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30, 211-233.
• Kıyıcı, M. (2008). Öğretmen adaylarının sayısal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kirman, M. A. ve Schreglmann, S. (2020). İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin mobil öğrenmeye yönelik tutumları. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(24), 311-324. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.708324
• Kozan, M. ve Özek, M. B. (2019). Böte bölümü öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 107-120. doi: 10.18069/firatsbed.538657
• Liaw, S. S. ve Huang, H. M. (2011). A study of investigating learners attitudes toward e-learning. In 5th International Conference on Distance Learning and Education, 12, 28-32.
• Liaw, S.S., Huang, H. M. ve Chen, G.D. (2007). Surveying instructor and learner attitudes toward e-learning. Computers & Education, 49(4), 1066–1080
• Martin, A. (2005). DigEuLit – a European framework for digital literacy: a progress report. Journal of eLiteracy, 2, 130–136. Erişim adresi: https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.469.1923&rep=rep1&type=pdf
• McCoog, Ian J. (2008). 21st Century Teaching and Learning. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED502607.pdf
• MEB. (2018) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı (İlkokul 4 ve Ortaokul 5,6,7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB.
• Mohammadyari, S. ve Singh, H. (2014). Understanding the effect of e-learning on individual performance: The role of digital literacy. Computers & Education, 11-25. http://dx.doi.org/10.1016/j.compedu.2014.10.025
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy?. Computers & Education, 59, 1065-1078. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2012.04.016
• Ocak, G. ve Karakuş, G. (2018). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterliliği ölçek geliştirme çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1427-1436. https://doi.org/10.24106/kefdergi.1931
• Ocak, G. ve Karakuş, G. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterlilik becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 129-147. https://doi.org/10.32709/akusosbil.466549
• Özdemir, S. M., Akbaş, O. ve Çakır, R. (2009). A study on the relationship between pre-service teachers’ information literacy skills and their attitudes towards distance education. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 1648-1652. doi:10.1016/j.sbspro.2009.01.291
• Özerbaş, M. A. ve Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25. doi: 10.21666/muefd.314761
• Özgan, V. (2010). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime ilişkin tutumları ve bu tutumları etkileyen faktörler –Edirne örneği- (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. MCB University Press, 9(5), 1-6. Erişim adresi: https://marcprensky.com/writing/
• Sarıkaya, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital okuryazarlık durumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1098-1107. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3122
• Sürer, A. G. (2020). Eğitimde dijitalleşme çağı. Kapadokya Eğitim Dergisi, 1, 28–34.
• Şentürk, C. (2016). Öğretmenlerin E-öğrenmeye yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1501-1512.
• Şimşek, A., İskenderoğlu, T. ve İskenderoğlu, M. (2010). Investigating preservice computer teachers’ attitudes towards distance education. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 324-328. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.12.158
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.), Boston: Allyn and Bacon.
• Tam, M. (2000). Constructivism, instructional design, and technology: Implications for transforming distance learning. Educational Technology and Society, 3(2), 50-60.
• Tekin, A. ve Polat, E. (2017). Öğretmen adaylarının sayısal yetkinlik düzeyleri ve çevrimiçi bilgi arama stratejilerinin değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 635-658. doi:10.24315/trkefd.304174
• Tepe, U. (2019). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlığa ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, Elazığ.
• Timur, B., Timur, S. ve Akkoyunlu, B. (2014). Öğretmen adaylarının sayısal yetkinlik düzeylerinin belirlenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 41-59.
• Tosun, A. (2019). İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin XXI. yüzyıl öğrenen ve öğreten becerilerini kullanım düzeyleri. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 42, 287-309. https://doi.org/10.30623/harranilahiyatdergisi.638476
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Usta, İ., Uysal, Ö. ve Okur, M. R. (2016). Çevrimiçi öğrenme tutum ölçeği: geliştirilmesi, geçerliği ve güvenirliği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 2215-2222.
• Üstündağ, M. T., Güneş, E. ve Bahçivan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and Future, 12, 19-29.
• Yazar, T. ve Keskin, İ. (2016). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme bağlamında dijital yeterliklerinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 6(12), 133-149.
• Yazıcıoğlu, A., Yaylak, E. ve Genç, G. (2020). Okulöncesi ve sınıf öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(2), 274-286.
• Yeşildal, M. (2018). Yetişkin bireylerde dijital okuryazarlık ve sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki: Konya örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Yeşiltaş, E. (2019). Dijital Okuryazarlık. B. Aksoy vd. (Ed.), Sosyal Bilgilerde Beceri Eğitimi İçinde (67-89), Ankara: Pegem Akademi.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824.
• Yıldırım, S., Yıldırım, G., Çelik, E. ve Karaman, S. (2014). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik görüşleri: Bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 365-370.