Ölümcül Çocuk İstismarlarının Önlenebilirliği Üzerine Bir Araştırma: 40 Haber Olgusu Örneği

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 1572 - 1602, 30.09.2022

Beyhan Doğan

https://doi.org/10.15869/itobiad.1078041

Öz

Bu makalede ölümcül çocuk istismarının çok boyutlu ve karmaşık durumunun son on yılda medyaya yansıyan ve anne-babaları tarafından öldürülen çocuk haberleri (olgular) üzerinden açıklanması ve tartışılması amaçlanmaktadır. Olguların meydana gelmesine yönelik risk faktörleri ve tetikleyicileri ortaya çıkarılarak ölümcül çocuk istismarlarının meydana gelmesine neden olan etkenlerin doğru değerlendirilmesi sağlanacaktır. Böylelikle çocuk koruma hizmetlerindeki önleyici mekanizmaların, bu alanda oluşturulacak sosyal politikaların doğru zamanda müdahalede bulunmasına yönelik öneriler oluşturulacaktır.
Araştırmada içerik analizi tekniği nitel bir yöntem olarak kullanılmıştır. Ölümcül çocuk istismarı haberleri tematik içerik analizi kapsamında incelenip elde edilen verilerin sentezlenmesi ve yorumlanması yapılmıştır. Olguların tematik içerik analizi ile sentezlenmesi sonucunda, olguların meydana geliş biçimlerinin büyük ölçüde benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. Olguların meydana geliş biçimlerinin belirli kategorilere ayrılması, bu kategorilerin de çocuk istismarı risk faktörleri ile uyumlu olması literatürdeki bilgileri doğrulamaktadır.
20’si anne, 20’si de baba kaynaklı olmak üzere, ebeveynleri tarafından öldürülen çocuklara ait 40 haber kapsamında ölümcül çocuk istismarının gerçekleştiği durumlar araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Araştırmada on yıldan daha eski olan olgular güncel durumların analiz edilerek sosyal politikalara güncel verileri sunması amacıyla dışlanmıştır. Verilerin doygunluğa ulaşmasıyla çalışma grubu kırk ebeveyn ile sınırlı tutulmuştur.
Anneler tarafından gerçekleştirilen istismar vakalarında altta yatan nedenlerin başında psikolojik sorunlar, erken yaşta evlilik ve çocuk sahibi olma ile evlilik dışı bir birliktelik içerisinde bulunma gelmektedir. Paternal Filiside yol açan etkenler arasında boşanma ve ayrı yaşama ile ilgili sorunlar, ekonomik sıkıntılar ve madde kullanımına bağlı sorunlar bulunmaktadır.
Sonuç olarak çocuk ihmal ve istismarı kontrol listesi de göz önünde bulundurulduğunda, bu vakaların hepsinin önlenebilir olduğuna ulaşılmaktadır. Ölümcül çocuk istismarlarının yaşandığı bu olgulara çocuk koruma uygulamalarında önleyici hizmetler kapsamında müdahalede bulunularak riskli durumlarda ailelerin desteklenmesi sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Ölümcül Çocuk İstismarları, Çocuk Koruma, Önleyici Hizmetler, Çocuk İstismarı, Risk Faktörleri

A Research on the Prevention of Fatal Child Abuse: 40 Case Studies from News

Öz

In this article, it is aimed to explain and discuss the multidimensional and complex situation of fatal child abuse through the news (cases) of children killed by their parents and reflected in the media in the last ten years. By revealing the risk factors and triggers for the occurrence of the cases, it will be ensured that the factors causing the fatal child abuse are evaluated correctly. Thus, suggestions will be made for the preventive mechanisms in child protection services and the social policies to be formed in this area to intervene at the right time.
Content analysis technique was used as a qualitative method in the research. The news of fatal child abuse was analyzed within the scope of thematic content analysis and the obtained data were synthesized and interpreted. As a result of synthesizing the cases with thematic content analysis, it was determined that the occurrence forms of the cases were largely similar. The division of the cases into certain categories and the compatibility of these categories with the risk factors of child abuse confirms the information in the literature.
The study group of the research consists of the cases where fatal child abuse occurs within the scope of 40 news stories about children killed by their parents, 20 of which are from the mother and 20 from the father. In the study, cases older than ten years were excluded in order to present current data to social policies by analyzing current situations. As the data reached saturation, the study group was limited to forty parents.
Psychological problems, early marriage and having children, and being in an non-marital relationship are the leading causes of abuse by mothers. Among the factors that cause paternal filicide are problems related to divorce and living apart, economic difficulties and problems related to substance use.
As a result, considering the child neglect and abuse checklist, it is concluded that all of these cases are preventable. Families should be supported in risky situations by intervening within the scope of preventive services in child protection practices in these cases where fatal child abuse is experienced.

Anahtar Kelimeler

Fatal Child Abuses, Child Protection, Preventive Services, Child Abuse, Risk Factors

Kaynakça

• Adak, N. (2016). Evlilik veya evlilik dışı birlikte yaşama: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Sosyoloji Dergisi Armağan Sayısı, 23-40.
• Aksan, G., & Sönmez, Ö. A. (2019). Boşanma sürecinde sosyal destek.
• Arıkan, Ç. (1996). Halkın boşanmaya ilişkin tutumları. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Bahçıvancı, I. S. (2018). Evlilik dışı birlikte yaşam modellerine uygulanacak hukuk. TÜrkiye Adalet Akademisi Dergisi, 623-684.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi / Journal of Bitlis Eren University, 231-274.
• Barone, L., & Carone, N. (2020). Childhood abuse and neglect experiences, HostileHelpless attachment, and reflective functioning in mentally ill filicidal mothers. Attachment & Human Development, 771-794.
• Başkale, H. (2016). Nitel Araştırmalarda Geçerlik, Güvenirlik ve Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 23-28.
• Beyaztaş, F. Y., Oral, R., Bütün, C., Beyaztaş, A., & Büyükkayhan, D. (2009). Fiziksel çocuk istismarı: dört vakanın sunumu. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 75-80.
• Bien, W., & Schneider, N. (1998). Kind ja, Ehe nein? Status und Wandel der Lebensverhältnisse von nichtehelichen Kindern und Kindern in nichtehelichen Lebensgemeinschaften. DJI: Familiensurvey 7.
• Bilgin, Ö. (2020). Çocuk koruma hizmetlerinde çocuk ihbar ve bildirimlerinin değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 26-37.
• Bolgün, C., & Uçan, G. (2020). Birlikte yaşamak mümkün mü? Okur yorumlarında Suriyeli sığınmacı söyleminin inşası . Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 250-269.
• Bourget, D., Grace, J., & Whitehurst, L. (2007). A Review of Maternal and Paternal Filicide. J Am Acad Psychiatry Law, 74-82.
• Bourget, D., Grace, J., & Whitehurst, L. (2007). A Review of Maternal and Paternal Filicide. The Journal of the American Academy of Psychiatry and teh Law, 74-82.
• Brown, T., & Tyson, D. (2012). An Abominable Crime: Filicide in the Context of Parental Separation and Divorce. Children Australia, 151-160.
• Brzank, P. (2009). (Häusliche) Gewalt gegen Frauen: sozioökonomische Folgen und gesellschaftliche Kosten. Social Science and Public Health Institute, Berlin, BRD, 330-338.
• Dağhan, G., & Akkoyunlu, B. (2015). Eğitimde Teknoloji Kullanım Sürdürülebilirliği Üzerine Yapılan Çalışmalardaki Genel Eğilimler: Bir Tematik İçerik Analizi Çalışması . Türk Eğitim Derneği, 225-253.
• Deveci, E., & Açık, Y. (2003). Çocuk istismarı nedenlerinin incelenmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 396-405.
• Doğrucan, A., & Yıldırım, Z. (2020). Kadına yönelik aile içi şiddet üzerine bir inceleme. Hacettepe üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 122-138.
• Dukewich, T., Borkowski, J., & Whitman, T. (1996). Adolescent mothers and child abuse potential: An evaluation of risk factors. Child Abuse&Neglect, s. 1031-1047.
• Duman, Z. Ç., Özdağ, Ş., & Özcan, A. (2003). Aile içi şiddetin çocuk üzerindeki etkisi konusunda hemşire öğrencilerin görüşü. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 50-56.
• Durukan, İ., Erdem, M., Tufan, E., Cöngöloğlu, A., Yorbık, Ö., & Türkbay, T. (2008). DEHB olan çocukların annelerinde depresyon ve anksiyete düzeyleri ile kullanılan başa çıkma yöntemleri: Bir ön çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi , 217-223.
• Duyan, V. (2012). Sosyal Hizmet Temelleri Yaklaşımları Müdahale Yöntemleri. Ankara : Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği.
• Eskici, G. Y., & Özsevgeç, T. (2019). Yaşam Becerileri ile İlgili Çalışmaların Tematik İçerik Analizi: Bir Meta Sentez Çalışması. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 1-15.
• Gewaltinfo. (2022, 01 26). Auslöser und Risikofaktoren für Gewalt an Kindern. https://www.gewaltinfo.at/fachwissen/ursachen/ausloeser_kinder.php#:~:text=Neben%20Stress%20z%C3%A4hlen%20Krisen%20und,pers%C3%B6nlichen%2C%20finanziellen%20und%20beruflichen%20Stress. adresinden alındı
• Gökkaya, V. B., & Ayan, S. (2017). Sosyal öğrenme kuramı ve aile içi şiddet. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 387-394.
• Güçlü, O., & Erkıran, M. (2005). Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı Alan Çocukların Ebeveynlerinde Kişilik Bozuklukları. Klinik Psikiyatri , 18-23.
• Gültekin, B. K. (2010). Ruhsal Bozuklukların Önlenmesi: Kavramsal Çerçeve ve Sınıflandırma. Psikiyatride güncel yaklaşımlar, s. 583-594.
• Harder, T. (1967). The psychopathology of infanticide. Acta Psychiatr Scand, 196-245.
• Haymana, B., & Dağman, G. (2020). Investigation of Research about Massive Open Online Courses (MOOCs): A Thematic Content Analysis Study. Jorunal Of Computer and Education Research, 788-820.
• İkinci, S. S. (2014). Toplumun kanayan yarası: Aile içi kadına yönelik şiddet kavramı ve yansımaları. Ankara sağlık hizmetleri dergisi, 21-28.
• Jugendhilfe, A. f. (2013). Stärkung präventiver Arbeit in der Kinder- und Jugendhilfe.
• Kavemann, B., & Kreyssig, U. (2006). Handbuch Kinder und häusliche gewalt. Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Kipnis, A. (2004). Knights without armor: A guide to the inner lives of men. Paperback/online.
• Kırcı, G. S., Cömert, H. S., & Özer, E. (2017). Anne-çocuk cinayetleri: Medea Kompleksi. Adli Tıp Bülteni, 130-133.
• Klein, M. (2003). Kinder drogenabhängiger Eltern : Fakten, Hintergründe, Perspektiven. Report Psyschologie, 358-371.
• Klein, M., Thomasius, R., & Moesgen, D. (2017). Kinder aus suchtbelasteten Familien . Die Drogenbeauftragte der Bundesregierung.
• Kopp, J. (1994). Theorien der ehelichen Stabilität. Link Springer.
• Krug, E. G., Dahlberg, L. L., Mercy, J. A., Zwi, A. B., & Lozano, R. (2002). World report on violence and health. Geneva: World Health Organisation.
• Liem, M., & Koenraadt, F. (2008). Filicide: A comparative study of maternal versus paternal child homicide. Criminal Behaviour and Mental Health, 166-176.
• Mattejat, F. (2001). Kinder psychisch kranker Eltern im Bewußtsein der Fachöffentlichkeit – eine Einführung. Praxis der Kinderpsychologie und Kinderpsychiatrie, s. 491-497.
• Mattejat, F., & Remschmidt, H. (2008, Haziran 06). Kinder psychisch kranker Eltern. Deutsches Ärzteblatt, s. 413-418.
• Mattejat, F., & Remschmidt, H. (2008, Temmuz 06). Kinder psychisch kranker Eltern. Deutsches Ärzteblatt, s. 413-418. doi:10.3238/arztebl.2008.0413
• Mayring, P., & Fenzl, T. (2019). Qualitative Inhaltsanalyse. N. Baur, & J. Blasius içinde, Handbuch Methoden der empirischen Sozialforschung (s. 633). Wiesbaden: Springer Fachmedien.
• Meysen, T., Schönecker, L., & Kindler, H. (2009). Frühe Hilfen im Kinderschutz/ Rechtliche Rahmenbedindgungen gen und Risikodiagnostik in der Kooperation von Gesundheits- und Jugendhilfe. Buchanzeige_Bestellcoupon. Juventa Verlag.
• Muchena, K., Howcroft, G., & Stroud, L. (2018). “Men don’t cry”: An interpretative phenomenological analysis of black south African men’s experience of divorce. Indo-Pacific Journal of Phenomenology, 133-144.
• Nijmeijer, J., Minderaa, R., Buitelaar, J., Mulligan, A., Hartman, C., & Hoekstra, P. (2008). Attention-deficit/Hyperactivity Disorder and Social Dysfunctioning. Clinical Psychology Review, 692-708.
• Nowawes, S. C. (2015). Praeventionskonzept zum Kinderschutz.
• Özcebe, H., & Biçer, B. K. (2013, 01 15). Önemli bir kız çocuk ve kadın sorunu: Çocuk evlilikler. Türk Pediatri Arşivi Dergis, s. 86-93. doi:10.4274/tpa.1907
• Özdemir, D. F., & Evinç, G. (2021). Kendi Bebeğini Öldürmek: Filisid Olgularına Psikodinamik Bakış ve Klinik Yaklaşım. Türk Psikiyatri Dergisi, 201-210.
• Özdemir, U. (1992). Çocuk Ihmal ve istismanna Hekimlerin Bakışı ve Önleme. Sağlık ve Sosyal Yardım Dergisi, 10-13.
• Özgentürk, İ., Karğın, V., & Baltacı, H. (2012). Aile içi şiddet ve şiddetin nesilden nesile iletilmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 55-77.
• Özgün, S. (2010, July). The predictors of the traumatic effect of extramarital infidelity on married women: Coping strategies, resources, and forgiveness /. In partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy in the department of the psychology. Middle East Technical University Graduate Scholl of Social Science.
• Patterson, G. (1996). Some characteristics of a developmental theory for early onset delinquency. Frontiers of Developmental Psychopathology, 81-124.
• Pelendecioğlu, B., & Bulut, S. (2009). Çocuğa yönelik aile içi fiziksel istismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 49-62.
• Pınar, G. (2008). Üniversite son sınıf öğrencilerinin evliliğe bakış açısı. Aile ve Toplum Dergisi, 49-60.
• Pretis, M., & Dimova, A. (2008). Vulnerable children of mentally ill parents: towards evidence - based support for improving resilience. Support for learning, s. 152-159.
• Rodenburg, M. (1971). Child murder by depressed parents. Can Psychiatry Assoc J.
• Scan, L., Douglas, G., Robinson, M., Butler, I., & Murch, M. (2003). Divorcing children: Children's experience of their parents' divorce. London: Jessica Kingsley Publishers London and New York.
• Schipkowensky, N. (1968). Affective disorders: cyclophrenia and murder. Int Psychiatr Clin, 59-75.
• Soylu, N., & Ayaz, M. (2013). Adli değerlendirme için yönlendirilen küçük yaşta evlendirilmiş kız çocuklarının sosyodemografik özellikleri ve ruhsal değerlendirmesi. Anatolian Journal of Psychiatry, s. 136-44.
• T, H. (1967). The psychopathology of infanticide. Acta Psychiatr Scand, 196-245.
• Tekdoğan, I. S. (2014). Evlilik dışı birlikte yaşam modellerine uygulanacak hukuk. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tuğrul, Y. G. (2019, 06 20). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kadınların Annelik Deneyimleri Üzerine Bir Saha Çalışması. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, s. 71-90.
• Türkaslan, N., & Suleymanov, A. (2010, 03 01). Üniversite son sınıf öğrencilerinin evlilik konusundaki görüş ve düşünceleri. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi.
• TürkiyeİstatistikKurumu. (2019). Türkiye'de boşanma nedenleri üzerine bir derleme. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• Uslu, İ. (2011). Türkiye'de aile yapısı araştırması . Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• Ültay, E., Akyurt, H., & Ültay, N. (2021). Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 188-201.
• Ünsal, A. (1998). Çocuk istismar ve ihmalinde önemli bir etmen olarak aile. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 301-315.
• Wu, S., Ma, C.-X., Carter, R., Ariet, M., Feaver, E., Resnick, M., & Roth, J. (2004). Risk factors for infant maltreatment: a population-based study. Child Abuse&Neglect , s. 1-12.
• Yolcuoğlu, İ. G. (2010). Çocukların ihmal ve istismara uğramasında aile ve çocuklara yönelik risk faktörleri. Toplum ve Sosyal Hizmet , 77.