The Levels of Preschool Teachers' Use of Hidden Curriculum Applications in Terms of Organizing Educational Activities

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 4, 2070 - 2092, 31.12.2022

Şule Fırat Durdukoca

https://doi.org/10.15869/itobiad.1121290

Öz

The purpose of research is to determine how and for what purpose pre-school teachers consciously use the hidden curriculum while organizing educational activities, the selection of activities and the factors affecting their resources. In the research, a case study pattern was used. The effect of the hidden curriculum on the organization of pre-school educational activities was tried to be determined by examining how the same curriculum was applied in schools with different socio-economic levels by using the holistic multiple case design. The study group consists of 42 pre-school teachers selected with the criterion sampling pattern. The data were collected by semi-structured interview form and document analysis, and analyzed with descriptive analysis technique. As a result, it has been determined that teachers are generally fidelity to the pre-school curriculum, the factors affecting their fidelity vary according to school types, and most of them criticize the pre-school curriculum positively. The teachers stated that they often organize social and cultural activities within the scope of the hidden curriculum, and that the main reason for the activities is to ensure the multi-faceted development of the students. While cultural events were listed as mother's day, friday celebration and April 23 feast, social events were determined as end of year celebration/graduation party events, 100th day celebrations at school, "I've grown 1 year old" party, spring festivals, and end of the year exhibitions. It has been determined that the main sources in the selection of hidden program activities are the internet and social media. It is one of the important findings of the research that some of the teachers working in schools with middle socio-economic level stated that they carried out ceremonial activities because the school principals wanted them.

Anahtar Kelimeler

Hidden Curriculum, Preschool Teacher, Pre-School Education, Pre-School Curriculum, Educational Activities

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Eğitim Etkinliklerinin Düzeni Açısından Örtük Program Uygulamalarını Kullanma Düzeyleri

Öz

Bu araştırmanın temel amacı okul öncesi öğretmenlerinin eğitim etkinliklerini düzenlerken örtük programdan bilinçli bir şekilde nasıl ve ne amaçla yararlandıklarını, bu etkinlikleri nasıl seçtiklerini ve etkinliklerin kaynaklarının neler olduğunu belirlemektir. Araştırma nitel bir çalışma olup durum çalışması deseni kullanılarak yürütülmüştür. Çalışmanın amacına uygun olarak bütüncül çoklu durum deseni kullanılmış, okul öncesinde eğitim etkinliklerinin düzeninde örtük programın etkisi, aynı eğitim programının farklı sosyo-ekonomik düzeydeki okullarda nasıl uygulandığının incelenmesiyle tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma grubunu ölçüt örnekleme deseniyle seçilen 42 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ve doküman analizi teknikleriyle toplanmış, betimsel analiz tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda katılımcı öğretmenlerin; kazanım, göstergeler ve etkinlikler açısından okul öncesi eğitim programına genel olarak bağlı oldukları, programa bağlılıklarını etkileyen faktörlerin okul türlerine göre değiştiği, çoğunluğunun okul öncesi eğitim programını olumlu yönde eleştirdiği, programın ekonomiklik ve uygulanabilirlik ilkesi doğrultusunda düzenlendiğini ve çocuk merkezli olduğunu belirttikleri tespit edilmiştir. Görev yaptıkları okulların sosyo-ekonomik düzeylerine göre değişmekle birlikte öğretmenler genellikle örtük program kapsamında sıklıkla sosyal ve kültürel etkinlikler düzenlediklerini ifade etmişlerdir. Sıklıkla uygulanan kültürel etkinlikler; anneler günü, cuma günü ve 23 Nisan etkinlikleri olarak sıralanırken, sosyal etkinlikler ise yılsonu/karne günü/mezuniyet partisi etkinlikleri, okulda 100. gün kutlamaları, 1 yaş büyüdüm partisi, bahar şenlikleri, yılsonu sergileri olarak belirlenmiştir. Öğretmenlerin çoğunluğu etkinliklerin uygulanmasının ana nedeninin öğrencilerin çok yönlü gelişimlerini sağlamak olduğunu ifade etmişlerdir. Örtük program etkinliklerinin seçiminde temel kaynakların internet ve sosyal medya olduğu tespit edilmiştir. Orta sosyo-ekonomik düzeydeki okullarda görev yapan öğretmenlerden bazılarının ise yönetim baskısı nedeniyle törensel etkinlikler düzenlediklerini belirtmeleri araştırmanın öne çıkan bulguları arasında olmuştur. Araştırmadan elde edilen bu bulgular ışığında çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örtük Program, Okul Öncesi Öğretmeni, Okul Öncesi Eğitimi, Okul Öncesi Eğitim Programı, Eğitim Etkinlikleri, Hidden Curriculum, Preschool Teacher, Pre-School Education, Pre-School Curriculum, Educational Activities

Kaynakça

• Akbulut, E. (2011). İlköğretim okullarında örtük program faaliyetlerinin saptanması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi.
• Alabay, E. (2017) Okul öncesi öğretmenlerinin fen etkinliklerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 1-25. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iauefd/issue/46325/582027
• Apple, W. M. (2012). Education and power. Routledge.
• Başara Baydilek, N. ve Türkoğlu, A. (2016). Okul öncesi eğitim programı ve örtük program bağlamında akıl yürütme becerilerinin yeri. İlköğretim Online, 15(2), 367-377. DOI: https://doi.org/10.17051/io.2016.76119
• Bekir, H. ve Aydın, R. (2018). Ebeveynlerin okul öncesi eğitimi yılsonu eğlencesine ilişkin beklentileri. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 1(1), 53-60. https://dergipark.org.tr/en/pub/cg/issue/ 36546/430739
• Bowles, S. ve Gintis, H. (2011). Schooling in capitalist America: Educational reform and the contradictions of economic life. Haymarket Books.
• Bozbaş-Çümlek, A. ve Özaslan, H. (2021). Okul öncesi eğitim kurumlarında yapılan yılsonu gösterilerine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 809-848. https://doi.org/10.7822/omuefd.980965.
• Can, E. ve Kılıç, Ş. (2019). Okul öncesi eğitim: Temel sorunlar ve çözüm önerileri. Millî Eğitim, 48(Özel Sayı 1), 483-519.
• Cornbleth, C. (1984). Beyond hidden curriculum. Journal of Curriculum Studies, 16(1), 29-36.
• Cozby, P. C. ve Bates, S. C. (2011). Methods in behavioral research. The McGraw-Hill Companies.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches. SAGE Publications.
• Curzytek, A. (2020). Carnival as a time of celebration: Rituals in kindergarten. Humanities and Social Scieens, 27(1), 7-18.
• Çelik, G. ve Tuğluk, M. N. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin sanat etkinliklerine yönelik tutumlarının ve öz yeterlik algılarının incelenmesi. Ulakbilge, 51(2020 Ağustos), 900-915. DOI: 10.7816/ulakbilge-08-51-03
• Çelik, N. ve Daşcan, Ö. (2014). Okul öncesi eğitim programı ve etkinlik kitabı. Anı Yayınları.
• Çırak-Kurt, S. (2017). Ortaokul öğretmenlerinin “öğretim programı” kavramına ilişkin metaforik algıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 631-641.
• Çocuk, H. E., Yanpar Yelken, T., Emsal Aslantürk, İ. ve Güçlü, M. (2013). Okul öncesi eğitim programı dil alanı ile ilgili etkinliklerin uygulanmasına ilişkin okul öncesi öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 305-320. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1740
• Doll, R. C. (1970).Curriculum improvement: Decision making and process. Allyn and Bacon Inc.
• Dreeben, R. (2002). On What is learned in school. Eliot Werner Publications Inc.
• Eisner, E. W. (1994). The Educational imagination. Mac Millan College Publishing Company.
• Elitok-Kesici, A. ve Türkoğlu, A. (2019). Örtük program yaklaşımları. A. Doğanay ve O. Kutlu (Edts), Eğitim bilimleri araştırmaları-II (s. 29-45). Akademisyen Kitapevi.
• Erata, F. (2018). Okul öncesi eğitimde alan gezilerinin uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi.
• Erdem, A.R. (2006). Türkiye’nin önemli sorunlarından biri: Yetiştirdiği insan tipi. Üniversite ve Toplum, 6(4). http://www.universite-toplum.org/pdf/pdf.php?id=292
• Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme. Anı Yayıncılık.
• Espinosa, M. E. (2004). California’s hidden curriculum: Institutional discrimination in the fourth grade. (Master Thesis), California State University.
• Fırat-Durdukoca, Ş. (2019). Identifying the attitudes and views of social sciences teachers toward values education in Turkey. World Journal of Education, 9(1), 103-117. https://doi.org/10.5430/wje.v9n1p103
• Fidan, M. (2013). Ortaokullarda Bilişim Teknolojileri dersinde örtük programın varlığına ilişkin öğretmen görüşleri: Bolu ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Gair, M. (2003). Socrates never took attandence: Hidden curricula in a teacher preperation program. (Unpublished Doctoral Thesis). Arizona State University.
• Gençay, A. (2014). Öğretmenlerin görüşlerine göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve okul imajı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş. (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev). Anı Yayıncılık. (Orijinal yayın tarihi, 1999).
• Gordon, D. (1984). The image of science, technological consciousness and the hidden curriculum. Curriculum Ingiry, 4(14), 367–400.
• Günay Bilaloğlu, R., Aslan, D. ve Aktaş Arnas, Y. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin fen etkinliklerine ilişkin bilgi düzeylerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 178, 88-104.
• Horn, Jr., R. A. (2003) Developing a critical awareness of the hidden curriculum through media literacy. The Clearing House, 76(6), 298-300. https://doi.org/10.1080/00098650309602024
• İnal, K. (1998). Türkiye’de ders kitaplarında demokratik ve milliyetçi değerler: 27 Mayıs ve 12 Eylül askeri müdahale dönemlerine ilişkin bir inceleme. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Jackson, P. (1968) Life in classroom. Holt, Rinehart and Winston.
• Jerald, C.D. (2006). School culture: The Hidden curriculum. The Center for comprehensive school reform and improvement (ED495013). ERIC. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED495013.pdf
• Kelly, A. V. (1999). The curriculum: Theory and practice. Paul Chapman Publishing.
• KHK. “Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”, Resmi Gazete, Sayı: 28054, 14.10.2011.
• Kılıç, Z., Tunçeli, H. İ. ve Ünsal, F. Ö. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin eğitim-öğretim süreçlerinde uygulamayı tercih ettikleri etkinlik türlerine ilişkin görüşleri. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 54(1), 69-90. https://doi.org/10.30964/auebfd.696279
• Kızıltaş, E. ve Sak, R. (2016). Okul öncesi eğitimde alan gezisi etkinlikleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 536-554.
• Koç, F. ve Sak, R. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki etkinliklere yönelik öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 30(1), 43-71.
• Koyuncu Şahin, M. (2018). Okul öncesi eğitimde aile iletişim etkinliklerine yönelik öğretmen ve yönetici bakış açıları. Journal of International Social Research, 11(55), 670-684. DOI: 10.17719/jisr.20185537238
• Köksal, O., Balaban-Dağal, A. ve Duman, A. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programı hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. International Journal of Social Science, 46, 379-394. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3395
• Kutlu Abu, N. ve Kaymaz, Z. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin aile katılımına yönelik görüşlerinin derinlemesine incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 156-183. DOI: https://doi.org/10.21764/maeuefd.580721
• MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
• MEB (2013a). “Okul Öncesi Eğitimi Yıl Sonu Eğlencesi” hakkında 10.04.2013 tarihli Temel Eğitim Genel Müdürlüğü’nün yazısı.
• MEB (2019). Okul öncesi etkinlik kitabı. http://tegmmateryal.eba.gov.tr/upload/uygulama/b07c0f0999b0/5b3eefaf3ccf13099ce481ba2a0026515e6bc50e.pdf
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Jossey-Bass Publishers.
• Oliva, P. F. (2009). Developing the curriculum. Pearson Allyn and Bacon.
• Öztürk, A. ve Taşpınar, M.(2021). Türkiye’de örtük program üzerine yapılmış çalışmaların analizi: Bir meta sentez araştırması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(1), 251-305. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/62024/841957
• Özüpek, M. N. (2005). Kurum imajı ve sosyal sorumluluk. Tablet Kitabevi.
• Pekince, P. ve Avcı, N. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin erken çocukluk matematiği ile ilgili uygulamaları: Etkinlik planlarına nitel bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2391-2408.
• Polat, Ö. (2019). Türkiye’de okul öncesi eğitimin genel durumu. Testfen Eğitim Yayınları.
• Portelli, J. P. (1993). Exposing the hidden curriculum. Journal of Curriculum Studies, 25(4), 343- 358.
• Sağlam, M. ve Çalışkan, Z. (2017). Okul öncesi eğitimde aile katılımına ilişkin ebeveyn ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 39-49.
• Salı, G., Akkol, L. M. ve Oğuz, V. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin müzik etkinliklerinde yaşadığı sorunlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 79-100. DOI:10.5578/JSS.7042
• Sarı, M. (2007). Demokratik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program: Düşük ve yüksek “Okul Yaşam Kalitesi”ne sahip iki ilköğretim okulunda nitel bir çalışma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi.
• Şimşek, E. E. ve Şimşek, B. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin Türkçe etkinlikleri uygulamalarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies - Education, 15(3), 2085-2100. http://doi.org/10.29228/TurkishStudies.42155
• Tezcan, M. (2003). Gizli müfredat. Eğitim sosyolojisi açısından bir kavram çözümlemesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 53-58.
• TTKB (2020). Öğretim programlarını değerlendirme raporu. http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_08/24113242_ogretimprogramlari_dr.pdf
• Tutkun, C., Aydın Kılıç, Z. N., Balcı, A. ve Kök, M. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin alan gezisi etkinliğine yönelik görüşlerinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches , 14(20) , 469-487. https://doi.org/10.26466/opus.571498
• Wren, J. D. (1999). School culture: Exploring the hidden curriculum. Adolescence, 34(135), 593-596.
• Yangın, S. ve Dindar, H. (2010). İlköğretim okullarında örtük programın varlığına ilişkin bir araştırma (Türkiye: Siirt ili örneği). Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 1017-1038.
• Yazlık, D. Ö. ve Öngören, S. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin matematik etkinliklerine ilişkin görüşlerinin ve sınıf içi uygulamalarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 1264-1283. DOI: 10.29299/kefad.2018.19.02.005
• Yerliyurt, N. S. ve Ersoy, M. (2021). Okul öncesi eğitim programı ile ilgili Dergipark’ta yayımlanan makalelerin incelenmesi: 2013-2020. OPUS International Journal of Society Researches, 17(37), 4104-4153. DOI: 10.26466/opus.866620
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, F. (2013). İlköğretim okullarında örtük program ve ilköğretim öğrencilerinin örtük programdan kaynaklanan stres algıları. (Yayımlamamış Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi.
• Yıldırım, M. C. ve Dönmez, B. (2008). Okul-aile işbirliğine ilişkin bir araştırma (İstiklal İlköğretim okulu örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 98-115.
• Yıldız, S. ve Tükel, A. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin fen etkinliklerine yer verme durumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 4(1), 49-59.
• Yılmaz Bolat, E. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin müzik etkinlikleri konusundaki görüşlerinin belirlenmesi. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(35), 2073-2096.
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods. Sage Publications.
• Yurdakul, B. (2015). Perceptions of elementary school teachers concerning the concept of curriculum. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(1), 125-140. DOI:10.12738/estp.2015.1.2168
• Yüksel, S. (2004). Örtük program eğitimde saklı uygulamalar. Nobel Yayınları.