Yeni Davranış Kazandırma Stratejilerini Kullanmaya Yönelik Öz Yeterlilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 1904 - 1923, 30.09.2023

Fadime İşcen Karasu , Didem Kayahan Yüksel , Cem Gökmen

https://doi.org/10.15869/itobiad.1312235

Öz

Bu araştırmada alana, çeşitli disiplin alanlarından öğretmen adaylarının yeni davranış kazandırma stratejilerini kullanmaya yönelik öz yeterliklerini ölçecek geçerli ve güvenilir bir araç kazandırmak amaçlanmıştır. Çalışma grubunu 2022-2023 eğitim-öğretim yılının güz döneminde Sivas Cumhuriyet Üniversitesinin eğitim fakültesine devam eden toplam 938 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) aşamasında 705, Doğrulayıcı Faktör Analizi aşamasında 233 üniversite öğrencisi ile çalışılmıştır. Çalışmada taslak ölçeği oluşturmak için ilgili alanyazın taraması ve uzmanlarla bire bir görüşme yoluyla 30 maddelik bir havuz oluşturulmuştur. Uzman görüşlerinin alınması ve Lawshe Tekniği ile yapılan kapsam geçerliği çalışması sonucunda ölçekte 28 madde için .771 şeklinde hesaplanan değerin Lawshe tekniğine göre minimum KGİ değerinin üzerinde olduğu belirlenmiştir. AFA sonucunda faktör yükü düşük ve binişik beş madde ölçekten çıkarılarak, toplam varyansın %54.144 oranında açıklandığı iki faktörlü bir yapıya ulaşılmıştır. Ölçeğin boyutları pekiştireç temelli stratejiler ve ipucu temelli stratejiler olarak adlandırılmıştır. İki faktörlü yapının doğruluğunu test etmek amacıyla birinci düzey ve ikinci düzey DFA yapılmıştır. Bu bağlamda model uyum değerlerinden CMIN/DF değeri iyi uyum; RMSEA, CFI, GFI ve IFI değerleri ise kabul edilebilir uyum düzeyinde olduğu belirlenmiş ve sonuçlar neticesinde AFA ile belirlenen yapının DFA ile doğrulandığı görülmüştür. Güvenirlik analizleri incelendiğinde ise pekiştireç temelli stratejiler boyutunun .937, ipucu temelli stratejiler boyutunun .885 ve genel olarak ölçeğin .952 şeklinde hesaplanan omega düzeyiyle yüksek düzeyde güvenilir olduğu belirlenmiştir. Cronbach alfa değerleri ise pekiştireç temelli stratejiler boyutunda .934, ipucu temelli stratejiler boyutunda .882 ve ölçeğin toplamında .950 şeklinde olup yüksek düzeyde güvenirliğe işaret etmektedir. İki faktörlü 23 maddelik ölçeğin, çeşitli disiplin alanlarından öğretmen adaylarının öğretim sürecinde ve problem davranışların kontrolünde yeni davranış kazandırma stratejilerini kullanmaya yönelik öz yeterliklerini İncelemek için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Öğretim Süreci, Problem Davranışların Kontrolü, Yeni Davranış Kazandırma Stratejileri, Bütünleştirici Eğitim Ortamları, Tüm Öğrenciler, Öğretmen Adayları

Destekleyen Kurum

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı

Proje Numarası

MRK-2021-002

Teşekkür

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlüğü ve Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı ile tüm değerli ekibine MRK-2021-002 numaralı ve “Performans Geribildirimi İçeren Bir Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitim Modülü: Kaynaştırma Eğitiminde Kullanılabilecek Davranış Kazandırma Stratejilerinin Öğretimi” başlıklı çalışmamıza Araştırma Altyapısını Destekleme ve Geliştirme Projesi türünde sağladığı destekten dolayı saygı ve teşekkürlerimizi sunarız.

Developing the Self-Efficacy Scale for Using New Behavior Acquisition Strategies: A Validity and Reliability Study

Öz

This research aims to provide the field with a valid and reliable tool to measure the self-efficacy of teacher candidates from various disciplines in using new behavior acquisition strategies. The study group consists of a total of 938 students attending the faculty of education of Sivas Cumhuriyet University in the fall semester of the 2022-2023 academic year. In the Exploratory Factor Analysis (EFA) phase of the study, 705 university students were studied, and in the Confirmatory Factor Analysis phase, 233 university students were studied. To create the draft scale in the study, a pool of 30 items was created through relevant literature review and one-on-one interviews with experts. As a result of obtaining expert opinions and the content validity study conducted with the Lawshe Technique, it was determined that the value calculated as .771 for 28 items in the scale was above the minimum CVI value according to the Lawshe Technique. As a result of EFA, five overlapping items with low factor loads were removed from the scale and a two-factor structure was achieved, explaining 54.144% of the total variance. The dimensions of the scale are called reinforcer-based strategies and cue-based strategies. First level and second level CFA were conducted to test the accuracy of the two-factor structure. In this context, among the model fit values, CMIN/DF value indicates good fit; RMSEA, CFI, GFI and IFI values were determined to be at an acceptable fit level and as a result of the results, it was seen that the structure determined by EFA was confirmed by CFA. When the reliability analyzes were examined, it was determined that the reinforcement-based strategies dimension was highly reliable, with the omega level calculated as .937, the cue-based strategies dimension as .885, and the overall scale as .952. Cronbach's alpha values are .934 in the reinforcement-based strategies dimension, .882 in the cue-based strategies dimension and .950 in the total scale, indicating a high level of reliability. It can be said that the two-factor, 23-item scale is a valid and reliable tool that can be used to examine the self-efficacy of prospective teachers from various disciplines in using new behavior acquisition strategies in the teaching process and in the control of problem behaviors.

Anahtar Kelimeler

Teaching Process, Problem Behavior Control, New Behavior Acquisition Strategies, Inclusive Education Settings, All Students, Teacher Candidates

Proje Numarası

MRK-2021-002

Kaynakça

• Aral, N., ,& Gürsoy, F. (2007). Özel eğitim gerektiren çocuklar ve özel eğitime giriş. Morpa Kültür Yayınları.
• Aral, N. (2011). Okul öncesi eğitimde kaynaştırma. Morpa Yayınları.
• Arkan, K. (2011). Sınıf öğretmenlerinin problem çözme becerisini kazandırmaya yönelik öz-yeterlikleri ile ilköğretim öğrencilerinin problem çözme becerileri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ayan, S., Akay, B., Ceylan, M., & Orhan, R. (2022). Beden eğitimi öğretmeni adayları için özel öğretim yöntemleri öz-yeterlik ölçeği: Geliştirme ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 624-635.
• Başar, H. (2014). Sınıf yönetimi. (27. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Başol, G. (2019). Araştırmacılar için istatistik. Pegem Akademi.
• Charles, C. M., Senter, G. M., & Barr, K. B. (1996). Building classroom discipline. (5th. Ed.). Longman Publishers.
• Comrey, A. L., & Lee, H. B., (1992). A first course in factor analysis. (2nd. Ed.). Lawrence Erlbaum.
• Cücük, E., Kara, K., Şiraz, F., & Bay, E. (2018). Etkili Öğretim Stratejileri Ölçeği’nin geliştirilmesi (EÖSÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(67), 1181-1198.
• Dede, Y. (2008). Matematik öğretmenlerinin öğretimlerine yönelik öz-yeterlik inançları. Journal of Turkish Educational Sciences, 6(4), 741-757.
• Deli̇can, B. (2016). İlk okuma yazma öğretimine yönelik öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Electronic Turkish Studies, 11(3), 861-878. doi number: http://dx.doi.org/10.7827/turkishstudies.9277
• Demir, Ş. (2016). Öğretmen eğitimi programının kaynaştırma uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflarındaki öğretmen ve özel gereksinimli çocuklar üzerindeki etkileri (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Desimone, L. M. (2009). Improving impact studies of teachers’ professional development: Toward better conceptualizations and measures. Educational Researcher, 38(3), 181–199. doi: 10.3102/0013189x08331140
• Dunst, C. J., & Trivette, C. M. (2009). Let’s be PALS: An evidence-based approach to professional development. Infants & Young Children, 22(3), 164–175. doi: 10.1097/ıyc.0b013e3181abe169
• Erbaş, D. (2018). Güvenirlik. (2. Baskı). E. Tekin-İftar (Ed.). Eğitim ve davranış bilimlerinde tek-denekli araştırmalar. Anı Yayıncılık.
• Ergin, E., & Bakkaloğlu, H. (2015). Kaynaştırma uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflarda sınıf içi geçişlerin kolaylaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(02), 173-193. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000226
• Evertson. C. M., & Emmer, E. T. (1982). Effective management at the beginning of the school year in junior high classes. Journal of Educational Psychology, 74(4), 485-498.
• Fidan, N. (2012). Okulda öğrenme ve öğretme. (3. Baskı). Pegem Akedemi
• Gurney, P. (2007). Five factors for effective teaching. New Zealand Journal of Teachers’ Work, 4(2), 89-98.
• Guskey, T. R. (2003). What makes professional development effective? Phi Delta Kappan, 84(10), 748-750. https://doi.org/10.1177/00317217030840
• İşcen-Karasu, F. (2021). Sınıfta pozitif disiplin. M. Ersoy, M. Kanak (Ed.). Pozitif eğitim. Eğiten Kitap.
• Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39, 31-36. https://doi.org/10.1007/BF02291575
• Karagöz, Y. (2017). Spss ve Amos uygulamalı nitel-nicel karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Nobel Yayıncılık.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. Routledge.
• Kretlow, A. G., Wood, C. L., & Cooke, N. L. (2011). Using in-service and coaching to increase kindergarten teachers' accurate delivery of group instructional units. Journal of Special Education, 44(4), 234-246. doi: 10.1177/0022466909341333
• Kurt, O. (2018). Davranış artırma ve azaltma yöntemleri. (2. Baskı). E. Tekin-İftar (Ed.). Eğitim ve davranış bilimlerinde tek-denekli araştırmalar. Anı Yayıncılık.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563–575. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1975.tb01393.x
• Ledford, J. R.,& Wolery, M. (2011). Teaching imitation to young children with disabilities: A review of the literature. Topics in Early Childhood Special Education, 30(4), 245-255. https://doi.org/10.1177/0271121410363831
• McTighe, J., & O'Connor, K. (2005). Seven practices for effective learning. Educational Leadership, 63(3), 10-17.
• Ming-tak, H., & Wai-shing, L. (2008). Classroom management: Creating a positive learning enviroment. Hong Kong University Press.
• Özmenteş, S. (2011). Müzik öğretimine yönelik özyeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. J. Educ. Instr. Stud. World, 1(1), 30-36.
• Sakarneh, M., & Nair, N. A. (2014). Effective teaching in ınclusive classroom: Literature review. Journal of Education and Practice, 5(24). 28-34.
• Senemoğlu, N. (2020). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. (27. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Simonsen, B., Myers, D., & DeLuca, C. (2010). Teaching teachers to use prompts, opportunities to respond, and specific praise. Teacher Education and Special Education, 33(4), 300-318. https://doi.org/10.1177/0888406409359905
• Smith, G. J. (1999). Teaching a long sequence of behavior using whole task training, forward chaining, and backward chaining. Perceptual and Motor skills, 89(3), 951-965.
• Smittle, P. (2003). Principles for effective teaching. Journal of Developmental Education, 26(3), 1-9.
• Sucuoğlu, B., & Bakkaloğlu, H. (2015). Okul öncesinde kaynaştırma: Öğretmen eğitimi, monograf. (Birinci basım). Pegem Akademi.
• Sucuoğlu, N. B., Bayraklı, H., Karasu, F. İ., & Demir, Ş. (2017). The preschool classroom management and inclusion in Turkey. International Journal of Early Childhood Special Education, 9(2), 66-80. https://doi.org/10.20489/intjecse.341324
• Ünlü, E. (2019). Yeni davranışları öğretme. D. Erbaş ve Ş. Yücesoy-Özkan (Ed.). Uygulamalı davranış analizi. (s. 323-348). Pegem Akademi.
• Yeşilyurt, S., & Çapraz, C. (2018). Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 251-264. https://doi.org/10.17556/erziefd.297741
• Yumuşak, G., & Balcı, Ö. (2018). Öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışları ile başa çıkma yöntemleri ve bu yöntemlerin etkililiğine ilişkin görüşleri. Balıkesir University The Journal of Social Sciences Institute, 21(40), 223-254. https://doi.org/Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 28–30 Eylül Denizli, 1-6.
• Yücesoy-Özkan, Ş. (2017). Okul öncesi sınıflarında sınıf yönetimi ve problem davranışların kontrolü. B. Sucuoğlu ve H. Bakkaloğlu (Ed.). Okul öncesinde kaynaştırma: Ne, ne zaman, nerede, neden, nasıl, kim? Kök Yayıncılık.