Thematic and Dramatic Elements in Baroque Violin Works from the Perspective of Program Music

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 3, 2033 - 2057, 30.09.2025

Tuna Taşdemir

https://doi.org/10.15869/itobiad.1682656

Öz

In this study, the thematic contents of the works written for violin in the Baroque period and the violin playing techniques used by the composers to strengthen the narrative in these works are examined within the framework of program music. The examples presented in the study emphasize that program music is a musical approach that goes beyond abstract musical structures and aims to express a specific story, event or emotion. Continuing its development throughout the periods of music history, program music has led to the emergence of different genres and forms and the production of works in this approach by many composers. Although the term program music was first introduced by Franz Liszt in the Romantic Period, there are also works written with this approach in the Baroque Period. In Baroque period works composed with the program music approach, it is seen that natural phenomena and religious/mythological stories are frequently covered. In this direction, how the technical and narrative possibilities of the violin are evaluated in program music in the center of Antonio Vivaldi's Four Seasons Op.8 concertos, in which natural events are narrated, and Heinrich Ignaz Franz Biber's Mystery (Rosary) Sonatas, in which Christian religious stories are narrated, were analyzed in detail. In this exploratory study, the document analysis method was used and the data obtained were analyzed by content analysis. According to the data obtained in the research, it was seen that Vivaldi generally used bowing techniques and orchestration diversity for the depiction of natural events, and applied program music by including sonnets in his work as an unprecedented method until his time. When Biber's approach to program music is examined, the composer included violin playing techniques requiring virtuosity in his works, made descriptions based on melodic structure and changed the tuning order of the violin according to the stories told in the works by using the scordatura method. It is thought that this research is important in terms of being a source for studies examining the development of the program music approach within the periods of music history and the works of different composers written with this approach.

Anahtar Kelimeler

Program Music , Baroque Period , Four Seasons , Mystery (Rosary) Sonatas , Violin Playing Techniques

Program Müziği Perspektifinden Barok Dönem Keman Eserlerinde Tematik ve Dramatik Unsurlar

Öz

Bu çalışmada, Barok Dönem’de keman için yazılmış eserlerde yer alan tematik içerikler ve bestecilerin bu eserlerindeki anlatıyı güçlendirmek amacıyla kullandıkları keman çalma teknikleri program müziği çerçevesinden incelenmiştir. Program müziğinin, soyut müzikal yapıların ötesine geçerek belirli bir hikâye, olay ya da duyguyu ifade etme amacı taşıyan müzik yaklaşımı olduğu, araştırmada sunulan örneklerle vurgulanmıştır. Müzik tarihi dönemleri boyunca gelişimini sürdüren program müziği, farklı tür ve formların ortaya çıkmasını ve birçok besteci tarafından bu yaklaşımda eserler üretilmesini sağlamıştır. Program müziği terimi ilk olarak Romantik Dönem’de Franz Liszt tarafından ortaya atılmış olsa da bu yaklaşıma dayalı yazılmış Barok Dönem eserlerine rastlanmaktadır. Program müziği yaklaşımı ile bestelenmiş Barok Dönem eserlerinde sıklıkla doğa olayları ve dini/mitolojik hikayeler konularının işlendiği görülmektedir. Bu doğrultuda, doğa olaylarının anlatıldığı Antonio Vivaldi’nin Dört Mevsim Op.8 konçertoları ve Hıristiyanlığa ait dini hikayelerin anlatıldığı Heinrich Ignaz Franz Biber'in Mystery (Rosary) Sonatları merkezinde kemanın teknik ve anlatımsal olanaklarının program müziği içerisinde nasıl değerlendirildiği detaylı olarak analiz edilmiştir. Keşfedici türdeki bu araştırmada, doküman analizi yönteminden faydalanılmış ve elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen verilere göre doğa olaylarının tasviri için Vivaldi’nin genellikle yay tekniklerinden ve orkestrasyon çeşitliliğinden yararlandığı, kendi zamanına kadar benzeri görülmemiş bir yöntem olarak eserinde sonelere yer vererek program müziğini uyguladığı görülmüştür. Biber’in program müziği yaklaşımı incelendiğinde ise besteci, eserlerinde virtüözite gerektiren keman çalma tekniklerine yer vermiş, melodik yapıya dayalı tasvirlerde bulunmuş ve scordatura yöntemini kullanarak eserlerde anlatılan hikayelere göre kemanın akort düzenini değiştirmiştir. Müzik tarihi dönemleri içerisinde program müziği yaklaşımının gelişimi ve bu yaklaşım ile yazılan farklı bestecilere ait eserlerin incelendiği çalışmalara kaynak olması açısından bu araştırmanın önemli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Program Müziği , Barok Dönem , Dört Mevsim , Mystery (Rosary) Sonatları , Keman Çalma Teknikleri

Kaynakça

• Aktüze, İ. (2010). Müziği anlamak ansiklopedik müzik sözlüğü. (3. Basım). İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Batubara J. (2020). The rhythm of birds: A programmatic musical composition about living in Tanjung Malim. Music Scholarship / Problemy Muzykal'noj Nauki, 2, 116-125. DOI: 10.33779/2587-6341.2020.2.116-125
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Chan, C. Y. (2022). Programmatic elements in Early Baroque keyboard music. Doctorate thesis. University of California, Santa Barbara. Erişim linki: https://escholarship.org/uc/item/3gc4b0ks
• Clements, J. N. (2002). Aspects of the Ars rhetorica in the violin music of Heinrich Biber (1644-1704). Doctorate thesis. University of London, England.
• Çalgan, B. (2017). Programlı müzik: İzlenimci müzikte doğa betimlemeleri ve C. Debussy’nin ‘Su’ temalı piyano parçaları. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(33), 651-669. DOI: 10.21550/sosbilder.297013
• Dahlhaus, C. (1970). Wagner and program music. Studies in Romanticism, 9(1), 3-20. https://www.jstor.org/stable/25599742
• De Souza, J. (2020). Instrumental transformations in Heinrich Biber’s Mystery Sonatas. Society for Music Theory, 26(4), 1-16. DOI: 10.30535/mto.26.4.1
• Edgar, D. J. (2008). The encoding of faith: Scordatura in Heinrich Biber's Mystery Sonatas. Doctorate Dissertation. University of York, England.
• Everett, P. (1996). Vivaldi: The Four Seasons and other concertos, Op. 8. Cambridge: Cambidge University Press.
• Giles, R. (2018). Physicality and devotion in Heinrich Ignaz Franz Biber’s Rosary Sonatas. Yale Journal of Music & Religion, 4(2), 68-104. DOI: 10.17132/2377-231X.1105
• Hepokoski, J. (2014). Program music. In Stephen C. Downes (ed.), Aesthetics of Music: Musicological perspectives, 62-83. New York: Routledge.
• Işılay, V. (2022). Annales Okulu çerçevesinden Vivaldi’nin Dört Mevsim Konçertoları. Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi, 23, 23-68. DOI: 10.59446/porteakademik.1118341.
• Karadeniz, İ. (2020). Program müziği kavramına hermeneutik bir yaklaşım. YEDİ, 23, 21-33, DOI: 10.17484/yedi.579048
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi kavramlar-ilkeler-teknikler. (18. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kirana, M. W., Alberthiene, A. & Rusdi, F. C. (2023). Semiotic dimension deconstruction in the first movement of “Spring” by Vivaldi. Jurnal Seni Musik, 12(1), 25-33. DOI: 10.15294/jsm.v12i1.69540
• Leichtentritt, H. (1938). Music, history, and ideas. Harvard University Press.
• Lockey, N. (2017). Antonio Vivaldi and the sublime seasons: Sonority and texture as expressive devices in early eıghteenth-century Italian music. Eighteenth Century Music, 14(2), 265-283. DOI:10.1017/S1478570617000070
• Lopez Cesena, F. (2022). Musical signification in Biber's Rosary Sonatas. Doctorate Thesis. Western University, Canada. Erişim linki: https://ir.lib.uwo.ca/etd/8825
• Melnic, V. & Ciobanu, G. (2024). Exploring the connections between narrative and suggestive, or about programmism in violin concertos and orchestras from the 20th century. Studiul Artelor Și Culturologie: Istorie, teorie, practică, 1(46), 7-15. https://doi.org/10.55383/amtap.2024.1.01
• Mendl, R. W. S. (1932). The art of the symphonic poem. The Musical Quarterly, 18(3), 443-462. https://www.jstor.org/stable/738887
• Micznik, V. (1999). The absolute limitations of programme music: The case of Liszt's 'Die Ideale'. Music & Letters, 80(2), 207-240. Erişim Linki: https://www.jstor.org/stable/855179
• Newcomb, A. (1984). Once more "between absolute and program music": Schumann's Second Symphony. 19th-Century Music, 7(3), 233-250. https://www.jstor.org/stable/746379
• Niecks, F. (1907). Programme Music in the last four centuries: A contribution to the history of musical expression. London: Novello and Company.
• Pederson, S. (2009). Defining the term absolute music histtorically. Music & Letters, 90(2), 240-262. https://doi.org/10.1093/ml/gcp009
• Pemberton, A. (2009). The composer’s approach to the symphonic poem. Bachelor of science thesis. University of Oregon, Oregon. Erişim linki: https://scholarsbank.uoregon.edu/items/80909abe-d37d-4cfc-b101-aad75ba19c5b
• Ramirez, C. J. (1967). A historical study of the doctrine of the affections as exemplified in the theoretical writings of Johann Mattheson and Jean-Philippe Rameau. Master’s Thesis. University of Oregon, Oregon. Erişim linki: https://www.proquest.com/dissertations-theses/historical-study-doctrine-affections-as/docview/193844976/se-2
• Strand-Polyak, L. D. (2013). The virtuoso's idiom: Spectacularity and the seventeenth century violin sonata. Doctorate thesis. University of California, Los Angeles. Erişim Linki: https://escholarship.org/uc/item/9qc6h9vq
• Tardü, D. (2014). Arthur Schopenhauer ve Frıedrıch Nietzsche’nin program müziğine yaklaşımları. Rast Müzikoloji Dergisi, 2(1), 163-173. DOI: 10.12975/rastmd.2014.02.01.00027
• Temperley, N. (1971). The "Symphonie fantastique" and its program. The Musical Quarterly, 57(4), 593-608. Erişim Linki: https://www.jstor.org/stable/741260
• Tian, Y. (2023). Vivaldi Violin Concerto "Four Seasons" – Spring music analysis. BCP Education & Psychology, 11, 47-50. https://doi.org/10.54691/kry66a16
• Wallace, W. (1898). The scope of programme music. Proceedings of the Musical Association, 25, 139–156. DOI:10.1093/jrma/25.1.139
• Wilk, P. (2020). The Venetian instrumental concerto during Vivaldi’s time. (Translated by John Comber). Peter Lang. DOI: 10.3726/b17799
• Yener, F. (2001). Müzik kılavuzu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. & Şimşeh, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zhong, Q. (2023). Programmatic music in violin literature. Doctorate thesis. University of Maryland, Maryland. İnternet Kaynakları
• URL1: https://imslp.eu/files/imglnks/euimg/b/b8/IMSLP922147-PMLP126432-vivaldi_le_quattro_stagioni_op.8_eulenburg_1.pdf (Erişim Tarihi: 03.03.2025)
• URL2: https://imslp.eu/files/imglnks/euimg/1/17/IMSLP922148-PMLP126433-vivaldi_le_quattro_stagioni_op.8_eulenburg_2.pdf (Erişim Tarihi: 03.03.2025)
• URL3: https://imslp.eu/files/imglnks/euimg/a/a2/IMSLP922149-PMLP126434-vivaldi_le_quattro_stagioni_op.8_eulenburg_3.pdf (Erişim Tarihi: 03.03.2025)
• URL4: https://imslp.eu/files/imglnks/euimg/7/79/IMSLP922150-PMLP126435-vivaldi_le_quattro_stagioni_op.8_eulenburg_4.pdf (Erişim Tarihi: 03.03.2025)