Genç Yetişkinlerin Politik Duyarlılıkları ile Sosyal Sorumluluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 3, 1432 - 1452, 30.09.2025

Atıf Çiçekli , Önder Eryılmaz , Aylin Çiçekli

https://doi.org/10.15869/itobiad.1693251

Öz

Bu araştırmada, bir devlet üniversitesinde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin politik duyarlılık düzeyleri ile sosyal sorumluluk düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın evrenini Amasya Üniversitesi’nde öğrenim gören üniversite öğrencileri, örneklemini ise aynı üniversitenin farklı fakültede ve yüksekokullarında öğrenim gören 406 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeline göre tasarlanmıştır. Veri toplama aracı olarak , "Politik Duyarlılık Ölçeği" ile "Bireysel Sosyal Sorumluluk Ölçeği" kullanılmış, elde edilen verilerin analizlerinde betimsel istatistiklerin yanı sıra ve Pearson Korelasyon Katsayısı’ndan yararlanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizi sonucunda ulaşılan bulgulara göre, öğrencilerin politik duyarlılık düzeyleri genel olarak orta düzeyde, sosyal sorumluluk düzeyleri ise yüksek düzeye yakın olarak belirlenmiştir. Politik duyarlılığın alt boyutlarından özellikle “ekonomik hususlar” ve “sosyal hususlar”, sosyal sorumluluğun “yardımlaşma” ve “duyarlılık” boyutlarıyla anlamlı ve pozitif ilişkiler göstermektedir. Buna karşın, “algılanan siyasi bilgi” boyutunun bazı sosyal sorumluluk alt boyutlarıyla negatif yönde ilişkili olduğu saptanmıştır. Ayrıca, dini hassasiyetlere dayalı politik duyarlılık düzeyi ile sosyal sorumluluk arasında güçlü bir korelasyon bulunmamıştır. Bu bulgular, gençlerin politik duyarlılıklarının daha çok etik ve toplumsal değerlere dayandığını, bilgi ya da inanç temelli duyarlılıkla sosyal sorumluluk arasında doğrudan bir bağ olmadığını göstermektedir. Araştırma, genç bireylerin değer odaklı yurttaşlık eğilimlerine dikkat çekmekte ve üniversite düzeyinde etik farkındalık ile toplumsal katılımı bütünleştiren politikalar geliştirilmesi gerektiğini önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Politik Duyarlılık , Sosyal Duyarlılık , Sosyal Sorumluluk , Toplum , Üniversite Öğrencileri.

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur. (Amasya Üniversitesi Rektörlüğü, Sosyal Bilimler Yayın Etiği Kurulu Başkanlığının 16.01.2025 Tarih , E-30640013-108.99-238192 No'lu kararı ile Etik Kurul Kararı alınmıştır.)

Investigation of the Relationship Between Political Sensitivity and Social Responsibility Levels of Young Adults

Öz

This study investigates the relationship between university students' levels of political sensitivity and their levels of social responsibility. Correlational survey model, one of the quantitative research metgods was employed in the study. The population of the research consists of students enrolled in Amasya University in Turkey and the sample comprises 406 students studying at the same university. In addition to descriptive statistics, the Pearson Correlation Coefficient was used in the analysis of the collected data. As a result of the data analysis it was revealed that students' political sensitivity levels were generally moderate, while their social responsibility levels were close to high. Among the subdimensions of political sensitivity, economic issues and social issues were found to have a significant and positive correlation with the solidarity and sensitivity subdimensions of social responsibility. In contrast, the perceived political knowledge dimension was negatively correlated with certain subdimensions of social responsibility. Moreover, no strong correlation was found between religious political sensitivity and social responsibility. These findings suggest that the political sensitivity of young individuals is more deeply rooted in ethical and social values rather than in knowledge-based or belief-based forms of sensitivity. The study emphasizes the importance of value-oriented citizenship tendencies among youth and recommends the development of university-level policies that integrate ethical awareness with opportunities for social participation.

Anahtar Kelimeler

Political Sensitivity , Social Sensitivity , Social Responsibility , Society , University Students

Kaynakça

• Akdoğan, L., Durmaz, Y. ve Değirmenci, B. (2020). Algılanan tüketici etkililiğinin ekolojik bilinçli tüketici davranışı üzerine etkisi: çevresel kaygının aracılık rolü. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(20), 95-117. https://doi.org/10.34189/asbd.7.20.005
• Alodat, A. M., Al-Qora’n, L. F., & Abu Hamoud, M. (2023). Social Media Platforms and Political Participation: A Study of Jordanian Youth Engagement. Social Sciences, 12(7), 1-8. https://doi.org/10.3390/socsci12070402
• Asar, İ. (2017). Lisansüstü öğrencilerinin kişilik yapılarıyla bireysel sosyal sorumluluk bilinçleri arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Başer, E. N. ve Kılınç, E. (2015). Küresel sosyal sorumluluk ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 75-89. http://dx.doi.org/10.19126/suje.57328.
• Bendz, A. (2015). Paying attention to politics: Public responsiveness and welfare policy change. Policy Studies Journal, 43(3), 309-332. Bendz, A. (2015). Paying attention to politics: Public responsiveness and welfera policy change. Policy Studies Journal, 43(3), 309-332. https://doi.org/10.1111/psj.12098.
• Bennett, W. L. (2012). The personalization of politics: Political identity, social media, and changing patterns of participation. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 644(1), 20-39. https://doi.org/10.1177/0002716212451428
• Besley, T., & Burgess, R. (2001). Political agency, government responsiveness and the role of the media. European Economic Review, 45(4-6), 629-640. https://doi.org/10.1016/S0014-2921(01)00133-7.
• Binzer Hobolt, S., & Klemmensen, R. (2008). Government responsiveness and political competition in comparative perspective. Comparative Political Studies, 41(3), 309-337. https://doi.org/10.1177/0010414006297169.
• Boulianne S. (2015). Social media use and participation: A meta-analysis of current research. Information, Communication & Society, 18, 524–538. https://doi.org/10.1080/1369118X.2015.1008542.
• Christensen, J. G., & Opstrup, N. (2018). Bureaucratic dilemmas: Civil servants between political responsiveness and normative constraints. Governance, 31(3), 481-498. https://doi.org/10.1111/gove.12312.
• Çalışkan, M. ve Çoklar, A. N. (2022). Öğretmen adaylarının teknostres düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(3), 341-354. https://doi.org/10.34056/aujef.1106453.
• Çam, A. (2018). Gençlik politik mi, apolitik mi? Siyasetin değişen doğası: Üniversite gençliğinin siyaset algısı ve siyasal katılımı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Çetin, M. (2021). Dindarlık-ahlak ilişkisi ve dînî-toplumsal yansımaları. Mizanü'l-Hak: İslami İlimler Dergisi, (13), 83-106.
• Çiçekli, A. (2025). Gençlerde aidiyet ve politik duyarlılığın çatışmalı dinamikleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 845-957. https://doi.org/1675529/nevsosbilen.1675529.
• Dahlsrud, A. (2008). How corporate social responsibility is defined: an analysis of 37 definitions. Corporate social responsibility and environmental management, 15(1), 1-13. https://doi.org/10.1002/csr.132.
• Dancey, C. P., & Reidy, J. (2017). Statistics without maths for psychology (7th ed.). Pearson Education.
• Della Vecchia, R. M. (1990). The journey hero: an interpretive study of fifth graders’ understandings of social responsibility. Yayımlanmamış Doktora Tezi The University of Maryland.
• Demir, S. E. (2015). İnternetin politik katılıma etkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 147-162. https://doi.org/10.1501/sbeder_0000000129.
• Deveci, H. ve Eryılmaz, Ö. (2017). Sosyal bilgiler eğitiminde sosyal sorumluluk. R. Turan ve H. Akdağ (Ed.). Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar – III içinde (ss. 96-114). Pegem Akademi.
• Ekinci Sağlam, H. B. (2021). Yükseköğretimdeki gençlerin gözünden gençlerin politika ile ilişkisi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 9(24), 100-119.
• Ektiren, M. T. (2024). Politik duyarlılık ölçeğinin (PDÖ) Türkçe’ye uyarlama çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (53), 321-334. https://doi.org/10.52642/susbed.1408755.
• Elkjær, M. A., & Klitgaard, M. B. (2024). Economic inequality and political responsiveness: A systematic review. Perspectives on Politics, 22(2), 318-337. https://doi.org/10.1017/S1537592721002188.
• Ercan, B. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin sosyal sorumluluk anlayış ve uygulamaları: Antalya örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğan, E. ve Erdem, R. (2017). Hemşirelerin bireysel sosyal sorumluluk düzeyleri ile yaşam doyumunun demografik değişkenlere göre araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(28), 293-312.
• Eryılmaz, Ö. ve Deveci, H. (2022a). Ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumu ile sosyal sorumluluğu arasındaki ilişkide yaşam doyumunun aracılığı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 851-869. https://doi.org/10.17679/inuefd.1136144
• Eryılmaz, Ö. ve Deveci, H. (2022b). The effect of child-to-child teaching approach on students' level of social responsibility in social studies. International Online Journal of Primary Education, 11(1), 90-108. https://doi.org/10.55020/iojpe.1052448.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw-Hill
• George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10th ed.). Pearson
• Gordon, M. C. (2003). The role of parenting styles in the development of social responsibility. Yayımlanmamış Doktora Tezi. George Fox University.
• Goubin, S. (2020). Economic inequality, perceived responsiveness and political trust. Acta Politica, 55(2), 267-304. https://doi.org/10.1057/s41269-018-0115-z.
• Groenendyk, E. (2018). Competing motives in a polarized electorate: Political responsiveness, identity defensiveness, and the rise of partisan antipathy. Political Psychology, 39, 159-171. https://doi.org/10.1111/pops.12481.
• Gürel, E. & Eyüboğlu, E. (2023). Political communication in digital media and online political participation of generation z. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 13(4), 980-994. https://doi.org/10.7456/tojdac.1321756.
• Hogendorp, M. B. (2012). The relationship of student involvement in political organizations to self-reported capacities for socially responsible leadership. Yayımlanmamış Doktora Tezi. University of Illinois at Urbana-Champaign.
• Honeyman, C. A. (2010). Social responsibility and community development: lessons from the sistema de aprendizaje tutorials in Honduras. International Journal of Educational Development, 30, 599-613. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2010.02.004.
• Kahne, J., & Middaugh, E. (2008). Democracy for some: The civic opportunity gap in high school. Circle Working Paper 59. Center for Information and Research on Civic Learning and Engagement (CIRCLE).
• Kesgin, A. (2009). Etik üstüne. Dini Araştırmalar, 12(35), 143-160.
• Kirmani, M. D., Hasan , F., & Haque, A. (2023). Scale for measuring political sensitivity: An empirical investigation on young Indian voters. Journal of Political Marketing, 22(1), s. 14-33. https://doi.org/10.1080/15377857.2020.1823932
• Koç, A. (2020). İmam hatip ortaokulu öğrencilerinin maddi değer algıları ile sosyal sorumluluk algıları arasındaki ilişki. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 759-792. https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.780419.
• Luo, R., Shi, Y., Zhang, L., Liu, C., Li, H., Rozelle, S. & Sharbono, B. (2011). Community service, educational performance and social responsibility in Northwest China. Journal of Moral Education, 40(2), 181-202. https://doi.org/10.1080/03057240.2011.568100.
• McKenna, M. W. & Rizzo, E. (1999). Student perceptions of the “learning” in service-learning courses. Journal of Prevention & Intervention in the Community, 18(1-2), 111-123. https://doi.org/10.1300/J005v18n01_09.
• Mohr, L. A., Webb D. J. & Haris, E. (2001). Do consumers expect companies to be socially responsible? The impact of corporate social responsibility on buying behavior. The Journal of Consumer Affairs, 35, (1) 45–71.
• Özcan, M. (2021). Ortaokul öğrencilerinin sosyal sorumluluk düzeyleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(1), 291-302
• Özdamar, Ö. (2016). Kadının politikada temsili, politik duyarlılık ve çocuk sağlığı göstergeleri. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 1(1), 63-79.
• Özkan, Y., Akgül Gök, F., Kocaoğlu, F., Taşkıran, H., Özdemir, P. ve Muslu Köse, S. (2015). Sosyal hizmet öğrencilerinin sosyal sorumluluk düzeylerinin belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(3), 89-108.
• Paksoy, H. M., Özbezek, B. D. ve Gül, M. (2019). Kişilik özellikleri ve sosyal sorumluluk bilincinin sosyal girişimcilik özelliklerine etkileri üzerine bir araştırma. Turkish Studies: Social Sciences, 14(3), 973-1006. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.22859
• Plescia, C., Kritzinger, S., & De Sio, L. (2019). Filling the void? Political responsiveness of populist parties. Representation, 55(4), 513-533. https://doi.org/10.1080/00344893.2019.1635197.
• Powell Jr, G. B. (2000). Political responsiveness and constitutional design. Democracy and Institutions: The Life Work of Arend Lijphart, 9-43.
• Rodrigo Gonzalez, A. & Caballer Tarazona, M. (2015). A model to assess students’ social responsibility behaviour within a classroom experiment. International Review of Economics Education, 18, 62-82. https://doi.org/10.1016/j.iree.2015.01.002.
• Sosik, J. J., Koul, R. & Cameron, J. C. (2017). Gender and contextual differences in social responsibility in Thai schools: a multi-study person versus situation analysis. Journal of Beliefs & Values, 38(1), 45-62. https://doi.org/10.1080/13617672.2016.1237251.
• Taherdoost, H. (2016). Sampling methods in research methodology; How to choose a sampling technique for research. International Journal of Academic Research in Management, 5(2), 18–27.
• Toker, H. ve Tat, M. (2013). Sosyal sorumluluk: kamu ve vakıf üniversiteleri öğrencilerinin sosyal sorumluluğa ilişkin bilgi düzeyleri ve algılarının ölçülmesi. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 8(1), 34-56.
• Torcal, M. (2014). The decline of political trust in Spain and Portugal: economic performance or political responsiveness?. American Behavioral Scientist, 58(12), 1542-1567. https://doi.org/10.1177/0002764214534662.
• Tran, L. T. & Vu, T. T. P. (2017). Responsibility in mobility: international students and social responsibility. Globalisation, Societies and Education, 15(5), 561-575. https://doi.org/10.1080/14767724.2016.1195729.
• Uyan Semerci, P. (2009). Gençlerle beraber siyasal alanın sınırlarını düşünmek: Günlük yaşam, aileler ve ‘özgürce’ karar almak. C. Boyraz (Ed.), Gençler tartışıyor: Siyasete katılım, sorunlar ve çözüm önerileri içinde (ss. 145–165). TÜSES Yayınları.
• Weidong, L., Wright, P. M., Rukavina, P. B. & Pickering, M. (2008). Measuring students’ perceptions of personal and social responsibility and the relationship to intrinsic motivation in urban physical education. Journal of Teaching in Physical Education, 27, 167-178. https://doi.org/10.1123/jtpe.27.2.167.
• Wood, B. D., & Theobald, N. A. (2003). Political responsiveness and equity in public education finance. The Journal of Politics, 65(3), 718-738.
• Wright, P. M., Li, W., Ding, S. & Pickering, M. (2010). Integrating a personal and social responsibility program into a wellness course for urban high school students: assesing implementation and educational outcomes. Sport, Education and Society, 15(3), 277-298. https://doi.org/10.1080/13573322.2010.493309.
• Yang, H. C., & DeHart, J. L. (2016). Social media use and online political participation among college students during the US election 2012. Social Media+ Society, 2(1), 1-18. https://doi.org/10.1177/2056305115623802.
• Yılmaz, S. (2023). Ortaokul öğrencilerinin sosyal sorumluluk düzeyinin incelenmesi. International Review of Migration and Refugee Studies, 4(1), 14-24.