Tarihi Yapılarda Zanaat-Mimari Bütünlüğü ve Çağdaş Tasarımlarda Sürdürülebilirliği Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Sayı: 10, 168 - 195, 30.07.2018

Özlem Karakul , Ömür Bakırer

Öz

Endüstrileşme süreci ve sonrasında 20. yüzyılda yeni yapı teknolojilerinin gelişimi, her alanda olduğu gibi mimaride de “standartlaşma” ve “tek tipleşme” tartışmalarını beraberinde getirmiştir. Mimaride standartlaşma, mimarinin bağlamla, kültürle, zanaat ve sanatla olan ilişkisini kopararak, herhangi bir yerde inşa edilebilecek, her türlü kullanıcıya hitap eden genel ve asgari düzeyde mimari özelliklere sahip bir yapılaşma anlayışı yaratmıştır.

Somut olmayan kültürel mirasın bir parçası olan geleneksel zanaatların korunması, uygulayıcı ustaların yaptığı üretimlerin sürekliliği ve nesilden nesile aktarımın sağlanmasıyla mümkün olmaktadır. Geleneksel yapı üretiminin neredeyse tamamıyla son bulması, zanaatların yaşayabilirliğini ve yaşama alanlarını restorasyon süreçleriyle sınırlamıştır. Talebin azalması, uygulayıcı ustaların sayıca azalmasına yol açarak, zanaatin korunmasında, mimariyle kurduğu organik ilişkilerin yeniden kurulmasının zorunluluğunu da ortaya koymuştur. Bu bakımdan, zanaat mimari bütünlüğünün yeni yapı ve çağdaş tasarımlarda sürdürülebilirliğinin yollarını aramak, koruma süreci için yaşamsaldır. Bu çalışma, Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra, Ankara’da bulunan I Ulusal Mimari Akımı üslubuyla inşa edilmiş, altı kamusal yapı örneğindeki zanaat üretimlerini inceleyerek, gelenekte var olan zanaat-mimari bütünlüğünün, çağdaş tasarımlar içinde sürdürülebilir yönlerine yönelik bir değerlendirme yapmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Zanaat, Mimari, Koruma, I.Ulusal Mimari, Ankara

An Assessment on Integrity of Craft and Architecture in Historical Buildings and Its Sustainability in Contemporary Designs

Öz

In the 20th century, following the period of Industrialization, the development of new building technologies brought new discussions that focused on “standardization and uniformization” in architecture as in all other disciplines. Standardization in architecture has some results such as; by breaking the relationship of architecture with its local context, culture, craft and art, and introducing a standardization in architecture has created a new understanding about buildings. This understanding of buildings can be accepted anywhere that have minimum and general architectural qualities and can accepted by everybody.

The conservation of traditional craftsmanship as a part of intangible cultural heritage is possible through their transmission from one generation to another and the continuity of the productions by practicing craftsmen. The end of traditional building production restricts the living areas of crafts and their livability in restoration processes. The decrease in demand, causing a decrease in the number of practicing craftsmen, brings forward the necessity of regenerating the organic relationships of crafts with architecture for their conservation. In this respect, the search for sustainability of integrity between craft and architecture in new buildings and contemporary designs is vital. This study aims to make an assessment of the sustainable aspects of the integrity of craft and architecture in tradition through contemporary designs, by investigating craft productions in six public building examples constructed in the First National style after the foundation of the Republic in Ankara.

Anahtar Kelimeler

Craftsmanship, Architecture, Conservation, First National Style, Ankara

Kaynakça

• Anonim, Rational architecture : the reconstruction of the European city = Architecture rationnelle: la reconstruction de la ville européenne. Bruxelles : Editions des Archives d'architecture Moderne, 1978.
• ARSEVEN, Celal Esad , Sanat Ansiklopedisi, İstanbul, Maarif Matbaası, 1952.
• ASLANOĞLU, İnci, Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı, Ankara, ODTÜ, Mimarlık Fakültesi Basım İşliği, 1980.
• BAYER, H., GROPIOUS, W., GROPIOUS, I. (eds.), Bauhaus 1919-1928, Charles T.Branford Company, Boston, 1959.
• ERZEN, Jale, “Bauhaus’un 90. Yılında”, Mimarlık, S.349, 2009. GÜNER, Kağan, Modern Türk Sanatının Doğuşu Konstrüktivist Türkiye Cumhuriyeti’nde Kültür ve İdeoloji, İstanbul, Kaynak Yayınları, 2014.
• HUBKA, Thomas, “Just Folks Designing: Vernacular Designers and the Generation of Form”, JAE, S.32, 3, 1979, s 27-29.
• KARAKUL, Özlem, “A Conservation Approach to the Knowledge and Skills of Traditional Building Masters”, Milli Folklor-International and Quarterly Journal of Cultural Studies, C.14, Y.27, S.107, 2015, s.149-160.
• KARAKUL, Özlem, “Geleneksel Yapı Ustalarından Merkezi, S.407, 2015, s.168-172.
• KARAKUL, Özlem, “Geleneksel Mimaride Kültürel Anlatımların Korunması: Yaşayan İnsan Hazineleri Sistemi”, Geleneksel Mimarinin Yaşayan İnsan Hazineleri, (Ed.Özlem Karakul), Grafiker Yayınları, Ankara, 2014, s.13-36.
• KARAKUL, Özlem, A Holistic Approach to Historic Environments Integrating Tangible and Intangible Values Case Study: İbrahimpaşa Village in Ürgüp, Unpublished Ph.D. Thesis in Architecture, METU, Ankara, 2011.
• KARAKUL, Özlem, “An Integrated Approach to Conservation Based on The Interrelations of Tangible And Intangible Cultural Properties”, METU Journal of The Faculty of Architecture, V.28, S. 2, 2011, s. 105-125.
• MARCHAND, Trevor, “Crafting Knowledge: The Role of ‘Parsing and Production’ In the Communication of Skill-Based Knowledge among Masons”, Ways of Knowing:Anthropological Approaches to Crafting Experience and Knowledge, (Ed. Mark Harris), New York, Berghahn Books, 2007, s.181-202.
• PETRUCCIOLI, Attilio, “Alice Dilemma”, In Typological Process and Design Theory, (Ed. A. Petruccioli), Cambridge, 1998, s.57-72. ROSSI, Aldo, The Architecture of The City, Cambridge, Massachusetts, MIT Press, 1982.
• SÖZEN, Metin, Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1996.
• SÖZEN, Metin, TANYELI, Uğur, Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul, Remzi Kitabevi, 2010.
• YAVUZ, Yıldırım, Mimar Kemalettin ve Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi, ODTÜ, Mimarlık Fakültesi Basım İşliği, Ankara, 1981.
• (https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf), 2003.