DURA EUROPOS’TA BULUNAN BİR MUSA TASVİRİNİN İKONOGRAFİK YÖNDEN ANALİZİ: HZ. MUSA’NIN KAYAYI DELEREK SU ÇIKARMASI

Yıl 2017, Sayı: 8, 91 - 111, 30.07.2017

Özgür Gülbudak

Öz

Çalışmanın konusu, günümüze ulaşan en eski Tevrat temelli duvar resimlerinin bulunduğu, Suriye Dura Europos’taki “Hz. Musa’nın Kayayı Delerek Su Çıkarması” adlı resmin ikonografik bağlamda analizidir. Üç kutsal kitapta da geçen konu, Erwin Panofsky’nin “İkonografik ve İkonolojik Eleştiri Yöntemi” esas alınarak irdelenmiştir. Yapılan çalışma ile eserin kaynak ve kökeni ortaya çıkarılarak, kutsal metinlere olan bağlılığı belirlenmeye çalışılmıştır. Konu, Ortaçağ’dan itibaren Hıristiyanlık içerisinde kendine özgü bir anlatıma ve forma kavuşmuş, Kuran-ı Kerim’de de kompozisyona kaynaklık eder biçimde betimlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Musa, resim, ikonografi

ICONOGRAPHIC ANALYSIS OF A DEPICTION OF MOSES IN DURA EUROPOS: MOSES STRİKİNG ROCK FOR WATER

Öz

The subject of the work is the analysis in the iconographic context named “Moses Striking Rock for Water” in Syria Dura Europos, where the oldest murals based on Torah are found. The matter in the three holy books was also examined based on Erwin Panofsky’s “Method of Iconographic and Iconological Criticism”. By studying the source and origin of the work, it was tried to determine the sacred scriptures commitment. Since the Middle Ages, the subject has become a unique narrative and form in Christianity and is also described as a source of composition in the Qur’an.

Anahtar Kelimeler

Moses, painting, iconography

Kaynakça

• Baki, A. 2012. “Tevrat” İSAM Dergisi, 21: 41-45.
• Akyürek, E. 1995. Erwin Panofsky ve “İkonografi ve İkonoloji Üzerine”, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Bazin, G. 2015. Sanat Tarihi, çev. Selahattin Hilavcı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• Bell, J. 2009. Sanatın Yeni Tarihi, çev. U. Ceren Ünlü-Nurcan İleri-Rana Gürtüna, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Charlesworth, J.H. 2003. “Eski Ahit’in Apokrif Kitapları”, çev. Muhammed Tarakçı, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12.2: 385-411.
• Cömert, B. 2010. Mitoloji ve İkonografi, De Ki Basım Yayım, Ankara.
• Dumortier, B. 2007. Dinler Atlası-İnançlar, İbadetler ve Ülkeler, çev. Özgür Adadağ, Ntv Yayınları, İstanbul.
• Eco, U. 2014. Ortaçağ-Barbarlar, Hıristiyanlar, Müslümanlar, çev. Leyla Tonguç Basmacı, Alfa Basım Yayım, İstanbul.
• Erzen, J. N. 1997. “Kısaltım”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, 2: 1005, İstanbul.
• Gombrich, E. H. 2007, Sanatın Öyküsü, çev.: Erol Erduran, Ömer Erduran, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Güç, A. 2013. “Yahudilik”, İSAM Dergisi, 43: 207-212.
• Gürkan, S. L. 2003. “Yahudi ve İslam Kutsal Metinlerinde İnsanın Yaradılışı ve Cennetten Düşüş”, İSAM Dergisi, 9: 226-232.
• Harman, Ö. F. 2013. “Yahudilik I”, Yaşayan Dünya Dinleri, 128-153.
• Harman, Ö. F. “Yahudilik”, İSAM Dergisi, 43: 197-201.
• Honour, H. ve Fleming, J. 2016. Dünya Sanat Tarihi, çev. Hakan Abacı, Alfa Basım Dağıtım, İstanbul.
• Kolektif. 2013. Dinler Kitabı, çev. Ahmet Fethi Yıldırım, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Kur’an-ı Kerim Meali. 2011. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Kutsal Kitap-Eski ve Yeni Antlaşma. 2008. Yeni Yaşam Yayınları, İstanbul.
• Mülayim, S. 1994. Sanat Tarihi Metodu, Bilim ve Teknik Yayınevi, İstanbul.
• National Gallery of Art. 1980. Gods, Saints & Heroes-Dutch Painting of Age of Rembrandt (Tanrılar, Azizler ve Kahramanlar), National Gallery of Art, Washington.
• Nichols, T. 1999. Tintoretto Tradition and Identity (Tintoretto Geleneği ve Kimliği), Reaktion Books, Londra.
• Panofsky, E. 2014. İkonoloji Araştırmaları-Rönesans Sanatında İnsancıl Temalar, çev. Orhan Düz, Pinhan Yayıncılık, İstanbul.