Nahçıvan Bölgesinin Erken Tunç Çağı Yerleşimlerinde Bulunan Pişmiş Toprak Objeler

Yıl 2020, Sayı: 13, 189 - 203, 31.01.2020

Toğrul Halilov

https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.13.0008

Öz

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti topraklarında Erken Tunç Çağı’na ait birçok yerleşim yeri bulunmaktadır. Buralarda bulunan arkeolojik bulguların araştırılması, bu çağın işçiliğini ve tarım alanlarını, ekonomik ve kültürel ilişkilerini, insanların maddi ve manevi kültürünü derinden öğrenmek bakımından bize kolaylık sağlamaktadır. Yerleşimlerin her birinde, daha net bir şekilde araştırma yapıldığında önemli bilimsel veriler elde etmek mümkündür. Bu arkeolojik bulguların bir grubunu Erken Tunç Çağı’nın dairesel biçimli minyatür seramikleri oluşturmaktadır. Bu seramiklerin kulanım amacı ve yayılım alanı daha önceki yıllarda sistematik biçimde araştırılmadığından dolayı bu çalışmada tarafımızca incelenmiştir. Yürütülen bilimsel araştırma sonucu söz konusu seramiklerin tesadüfen yapılmadığı, belli bir amaç doğrultusunda yapıldıkları anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nahçıvan, Erken Tunç Çağı, Seramik, Araba kültürü, Objeler

Destekleyen Kurum

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Terracotta Objects Found in the Early Bronze Age Settlements of the Nakhchivan Region

Öz

In the territory of the Nakhchivan Autonomous Republic, there are many archeological monuments belonging to the Early Bronze Age. As a result of the study of archaeological materials obtained from them, it is possible to study the craftsmanship, agricultural fields, economic and cultural relations, people’s material and spiritual culture. From the ancient time, archaeological materials are of great importance in the study of our ancient history, material and spiritual culture. By studying each of them deeply, it is possible to achieve important scientific results. Some of such archaeological materials are circular shaped ceramics of the Early Bronze Age. They have been studied by us, since their functional character and the extent of their spread have not been studied in a complex form. It was discovered during the study that these archeological materials were not accidentally made, and they had a logical basis.

Anahtar Kelimeler

Nakhchivan, Early Bronze Age, Ceramic, Car culture, Objects

Kaynakça

• Abibullayev, Osman. Eneolit İ Bronzı Na Territorii Nakiçevanskoy ASSR. Baku: Nauka Yayınları, 1982.
• Akundov, Tufan. “Pamyatniki Mukanskoy Stepi İ Predposılka Rasseleniya Rannıy Zemledelçev Na Yujnom Kafkaze V Epoki Neolita-Eneolita.” Startum Plus (2011): 220-225.
• Aliyеv, Veli. Azerbaycanda Tunc Devrinin Bоyalı Kablar Medeniyyeti. Bakü: İlim Yayınları, 1977.
• Aliyev, Vali ve İdyal Narimanov. Kultura Severnoko Azerbaydjana V Epoki Pozdnoko Eneolita. Bakü: Nauka Yayınları, 2001.
• Aslanov, Kardaşhan, Raqim Vahidov ve Krikori İone. Drevnıye Minkeçaur. Bakü: Nauka Yayınları, 1959.
• Aşurov, Safar. Nahçıvanın İlk Tunc Devri Keramikası. Bakü: Nafta-Press Yayınları, 2002.
• Aşurov, Safar ve Allahverdi Almirzeyev. “Kür-Araz Medeniyyeti Cemiyyetinin İnzibati İdare etmesine Dair Yini Tapıntılar.” Azerbaycan Arkeologiyası ve Etnokrafiyası. Bakü: Nafta-Press Yayınları, 2013, 34-39.
• Aşurov, Safar, Veli Bahşeliyev, Sevinc Hüseynova ve Fidan Aliyeva. “Mahta Arkeoloji Ekspedisiyasının Tedkikatları.” Azerbaycanda Arkeoloji Tedkikatlar-2012. Bakü: Nafta-Press Yayınları, 2013, 100-108.
• Aşurov, Safar, Sevinc Hüseynova, Fidan Aliyeva, Elvin Aliyev, Kamal Azizov, Vüsale Kasımlı ve Arzu Abdullayeva. “Mahta Arkeoloji Ekspedisiyasının 2013-2014-cü yıl Tedkikatları.” Azerbaycanda Arkeoloji Tedkikatlar-2013-2014. Bakü: Nafta-Press Yayınları, 2015, 114-121.
• Ögel, Baheddin. İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi (Orta Asya Kaynak ve Buluntularına Göre). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2003.
• Bahşaliyev, Veli, Caterina Marro ve Safar Aşurov. “Ovçulartepesinde Arkeoloji Tedkikatlar.” Azerbaycanda arkeoloji tedkikatlar-2012. Bakü: Nafta Press Yayınları, 2013, 343-349.
• Beihai, Su. Xinjiang Yan Hua. Urumchi: Kinjiang Mei Shu She Ying Chu Ban She. Yayınları, 1994. Bibikov, Sergey. “Rannetripolсkoye Poсeleniye Luka-Vrublevski.” MİA SSSR 38 (1953): 190-205. Brown, Burton. Excavations İn Azerbaijan 1948. London: Murray Yayınları, 1951.
• Burney, Corc. “The Excavations At Yanik Tepe, Azerbaijan, 1961 Second Preliminary Report.” İrak 24/2 (1962): 134-152.
• Çetinkaya, Cöknur. “M.Ö. 3. Binyılın Başlarından M.Ö. 1. Binyılın Ortalarına Kadar Anadolu Arabaları.” Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, 2012
• Djafarzade, İsak. “Naskalnıye İzobrajeniya Kobıstana.” Arkeolokiçeсkiye İssledovaniya V Azerbaydjane. Bakü: Nauka Yayınları, 1965, 52-57.
• Henri, Genouillac ve Foulles De Telloh. Epogues Presaronigues. Paris: Geuthner Yayınları, 1934.
• Hüseynov, İlqar ve Nigar Efendiyeva. Kadim Dünya Medeniyyeti. Bakü: Mars-Print NPM Yayınları, 2009.
• İsmaylov, Kudrat, “Klinyannıye Fiqurki İz Poseleniya Babaderviş Bliz Korod Kazah Azerbaydjanskoy SSR.” Dokladı AN. Azerb. SSR 10 (1962): 95-99. Kelb, İrina. Opıt İzuçeniya Pisma. Moskva: Nauka Yayınları, 1982.
• Kikvidze, Avalişvili. Rannebronzovoe Poсeleniye Kizanant-Kora. Tbilisi: Qosizzad Yayınları, 1972. Kotoviç, Viktorovna. “Novıye Arkeolokiçeskiye Pamyatniki Dakestana.” MAD (1959): 121-126.
• Kotoviç, Viktorovna. Verhniye Kunibсkoye Poсelenie. Mahaçkala: Dak FAN SSR Yayınlar 1965.
• Kryaznov, Mixail. “Kultura İ İskustvo Pannıy Koçevnikov Altaya.” Pervobıtnaya kultura. 2 cilt. Moskova: Nauka Yayınları, 1956, 9-22.
• Kuftin, Boris. Arkeolokiçeskiye Raskopki V Trialetti. Tbilisi: AN Kruzinskoy SSR Yayınları, 1941.
• Kuşnareva, Karina. “Poсeleniye Epoki Bronzı Na Kolme Uzerliktepe Okolo Akdama.” MİA SSR 67, 21-25. Moskva: Nauka Yayınları, 1957.
• Le Brun, Alain ve Francois Vallat. “L`origine de I`criture in a Susa.” Cahiers de la Delagation Archeologigue Francause En İran 8 (1978): 11-59.
• Lloyd, Corc. Arkeologiya Mesopotomii. Moskva: Nauka Yayınları, 1984. Маhmudov, Fahreddin.
• Kultura Yuka-Vostoçnoko Azerbaydjana V Epohi Bronzı İ Ranneko Jeleza. Bakü: Nafta-Pres Yayınları, 2008.
• Mecguenem, Roland. “Foulles De Suse 1929-1933 (Sur I`Akrpolle Et La Ville Royale).” Memoires De La Mission Archeologigue De Perse XXV. Paris: Leroux Yayınları, 1934, 177-237.
• Munçayev, Rauf. Kavkaz Na Zare Epohi Bronzı. Moskova: Nauka Yayınları, 1975. Muradova, Firiza. Kobustan Tunc Devrinde. Bakü: İlim Yayınları, 1979.
• Müseyibli, Nacaf. Böyük Kesik Eneolit Devri Yaşayış Meskeni. Bakü: İlim Yayınları, 2007.
• Müseyibli, Nacaf. Leylatepe Medeniyyetinin Kabir Abideleri ve Defn Adetleri. Bakü: Nafta-Press Yayınları, 2014.
• Narimanоv, İdyal. “Sarıtepe Yaşayış Yеrinde Arkеоlоji Kazıntılar.” Azerbaycan SSR Еlmler Akadеmiyasının Haberleri. Tarih, Felsefe, Hüquq Sеrisi 3 (1959): 37-40.
• Narimanov, İdyal. Kultura Drevneyşeko Zemledelçesko Skotovodçeskoko Naseleniya Azerbaydjana. Bakü: Nauka Yayınları, 1987.
• Narimanov, İdyal, Tufan Akundov ve Namik Aliyev. Leylatepe-Poseleniye, Tradiçii, Etap V EtnoKulturnoy İstorii Yujnoko Kavkaza. Bakü: Nauka Yayınları, 2007.
• Oppenheım, Al. “On an Operational Device in Mesopotomian Bureaucrary.” Journal of Near Eastern Studies 18 (1959): 121-128.
• Rasonyi, Laszlo. Tarihte Türklük. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, 1971.
• San, Oya. “Diyarbakır Müzesinde Yer Alan İki Adet Pişmiş Toprak Araba Modeli.” Altan Çilingiroğlu’na Armağan Yukarı Denizin Kıyısında Urartu Krallığı’na Adanmış Bir Hayat. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2009, 599-605.
• Schmandt-Bessarat, Denise. “The Earliest Presursor Of Writting.” Scifentic American 238/6 (1978): 38-47.
• Seyidov, Abbas. Pamyatniki Kura-Arakskoy Kulturı Nakiçevana. Bakü: Bilig Yayınları, 1993.
• Sümer, Faruk. Türklerde Atçılık ve Binicilik. Ankara: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, 1983.
• Togan, Zeki Veli. Oğuz Destani. Reşideddinin Oğuznamesi. İstanbul: Enderun Kitabevi Yayınları, 1982.
• Tuncay, Bahtıyar. Kurkanlarda Yatan Mitoloji Tefekkür ve Ginetik Tarihimiz. Bakü: İlm ve Tahsil Yayınları, 2018.
• Ulusan, Şayan. “Türk Kültüründe At Arabası (At Arabalarının Dili).” Bilig 32 (2005): 165-178.
• Vallat, Francois. “The Most Ancient Scripts Of İran The Current Situation.” World Archaelogy XVII/3 (1986): 335-347. https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/5-bin-yillik-oyuncak-at-arabasi bulundu/924641#, 5 bin yıllık oyuncak at arabası bulundu. Erişim 1 Mart 2018. http://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/tekerlek-156. Erişim 1 Mart 2018.
• Ural Akbulut, Tekerlekli Arabayı Sümerler 5000 Yıl Önce Keşfetti. Erişim 1 Mart 2018.
• http://www.uralakbulut.com.tr/wp-content/uploads/2012/12/tekerlekliaraba.pdf. Erişim 1 Mart 2018.
• Dünya Harp Tarihi. Savaşları değiştiren 50 Silah (6) / Savaş Arabası. Erişim 1 Mart 2018.
• http://dunyaharptarihi.blogspot.com/2012/02/savaslari-degistiren-50-silah-6-savas.html