ENEZ AYASOFYA KİLİSESİ (FATİH CAMİ) DUVAR RESİMLERİNİN SIVA ANALİZ SONUÇLARI

Hande Günözü

Research Article

PLASTER ANALYSES ON WALL PAINTINGS OF THE AINOS HAGIA SOPHIA CHURCH (FATIH MOSQUE)

Year 2014, Issue: 1, 101 - 153, 28.01.2014

Hande Günözü

Abstract

This study aims to reveal the content analysis of the plasters on wall paintings of Ainos Hagia Sophia Church (Fatih Mosque) that are thought to have been constructed in the Enez borough affiliated to the Edirne province of Thrace in the 12th century and turned into a mosque in 1455; with the methods of chemical analyses facilitated with instrumental measurements such as calcination, acidic treatment, fine layer chromatography and FT-IR, EDXRF.

Keywords

Ainos, Hagia Sophia, Fatih Mosque, wall painting, plaster analyses

References

AGRAWAL, R.C., v.d.,2003, “,Icomos Principles for Preservation and ConservationRestoration of Wall Paintings (2003)”, Icomos 14th General Assembly in Victoria Falls, Zimbabwe, s. 1-5
ARDEL, A., 1959, “Keşan Ainos Bölgesinde Coğrafi Müşahadeler,” İ.Ü Coğrafya Enstitüsü Dergisi, C. 5, No: 10, s. 138-144
AUBRY, de la Motraye, 1727, Voyages in Europe, Asie et Afrique, La Haye.
AKYUZ, S., v.d., “FT-IR and EDXRF analysis of Wall paintings of ancient Hagia Sophia Church”, Journal of Molecular Structure, Volume 924-926, İssue (April 30, 2009), p. 400-40 ISSN: 0022-2860 DOI:10.1016/j.molstruc.2009.01.020 Elsevier Science
BAŞARAN, Sait, 2004 “Balkanları Anadolu ve Ege’ye Bağlayan Kent,” Toplumsal Tarih, No: 125, s. 4–7.
BATUR, Muzaffer, 1961, “Enez”, Arkitekt, No: 305, s. 173–186
BOZDAĞ, Sevgi, 1979, Enez’in Eski Eserleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Bizans Sanatı Kürsüsü, (Yayımlanmamış Mezuniyet Tezi), İstanbul, 1979.
CASSON, St., 1926, Macedonia, Thrace and Ilyrica, Oxford.
COMTE, de Choiseul-Gouffier, 1842, Voyage Pittoresque de la Greece, Paris.
ÇEŞMELİ, Hande., 2007, Enez Ayasofya Kilisesi (Fatih Cami) Duvar Resimlerinin Analizleri ve Koruma Önerileri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
DİKİLİTAŞ, Gülseren, 2005, Duvar Resimlerinin Bozulmasına Neden Olan Etkenler ve Koruma Uygulamaları, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
ERDOĞAN, Muzaffer,1953, “Osmanlı Mimari Tarihinin Arşiv Kaynakları,” Tarih Dergisi, C.3, No: 5–6, İstanbul, s. 95–122.
ERDOĞAN, Muzaffer, 1977–1978, “Osmanlı Devrinde Trakya Abidelerinde Yapılan İmar Çalışmaları,” Güney Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, No: 6–7, İstanbul, s. 121–188
ERZEN, A., 1972, “Enez (Ainos) Araştırmaları,” Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, I, s. 235-248
EVLİYA ÇELEBİ, 1970, Seyahatname V, (Çev. Zuhuri Danışman), C. 8, İstanbul.
EYİCE, Semavi,1962–1963, “Enez’de Yunus Kaptan Türbesi ve Has Yunus Bey’in Mezarı Hakkında Bir Araştırma,” İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, C.13, No:17–18, s. 141–158
EYİCE, Semavi, 1969, “Trakya’da Bizans Devrine Ait Eserler,” Belleten, No:131, s. 325–358
EYİCE, Semavi, 1975, “Bertrandon de la Broquıère ve Seyahatnamesi”, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, C.VI, No:1–2, s. 85–126
GÖKBİLGİN, M. Tayyib, 1952, XV-XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livası, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, No: 508, İstanbul.
GÜLEÇ, Ahmet,1997, “Tarihi Yapılarda Koruma: Kimyasal Sağlamlaştırıcılar ve Koruyucular”, Yapı, No: 185.
GÜLEÇ, Ahmet, “Ayasofya Müzesinde İklim Araştırmaları: Pilot Çalışma,” III. Müzecilik Semineri Bildirileri, İstanbul, 1996, s. 216–233.
GÜLEÇ, Ahmet, “Enez Ayasofyası Harç ve Sıva Analizleri,” Kültürel Mirasın Korunmasında Spektroskopik Yöntemler, İstanbul Kültür Üniversitesi Uluslararası Sempozyum 05–08 Nisan 2007, (yayınlanmamış bildiri).
HASLUCK, F. W. 1908–1909, “, Monuments of the Gattelusi,” The Annual of the British Scholl of Athens, No:15, s. 248-257.
HERODOTOS, 1991, Herodot Tarihi, (Çev. Müntekim Ökmen), Remzi Kitabevi, İstanbul.
HOMEROS, 1999, İlyada, (Çev. Azra Erhat-A. Kadir), Can Yayınları, İstanbul.
HUTZ, I. 1828, Beschreibung der Europaeischen Türkei, München.
LAMPAKES, Georgios, “Periegeseis,” Deltion tes Christianikes Archaiologikes Etaireias, 8, 1908, s. 3–41.
MANGO, C., 1976, Byzantine Architecture, New York.
MAY, J. M. F., 1950, Ainos Its History and Coinage, Oxford Universty Press, London.
MORA, P., MORA, L., Philippot, P., 1984, Conservation of Wall Paintings, Glasgow.
MYSTAKIDES, B. A., 1932, “Enia-Ainia,” Thrakika, No: 15, s. 44–54.
OUSTERHOUT, Robert, 1985, “The Byzantine Church at Enez: Problems in TwelftCentury Architecture”, Jahrbuch der Österriechischen Byzantinistik, 35, s. 262–280
OUSTERHOUT, R., BAKİRTZİ, C., 2007, The Byzantine Monuments of the Evros/Meriç River Valley, European Center for Byzantine and Post-Byzantine Monuments, Thessaloniki..
PİRİ REİS, 1935, Kitab-ı Bahriye, Türk Tarihi Araştırma Kurumu Yayınları, No: 2, İstanbul.
PROCOPIUS, 1940, The Buldings of Procopius, Loeb Classical Library, Harvard Universty Press..
SLADE, Adolphus, 1833, Records of Travels in Turkey, Greece, London.
TUNAY, M. İhsan, 1993, “Enez Ayasofyası Fresko Araştırmaları”, 11. Kazı Sonuçları Toplantısı, No:1676, Ankara 24–28 Mayıs 1993, s. 521–525
VERGILIUS, 1971, Aeneas III, (Çev. Oktay Akşit), İstanbul Edebiyat Fakültesi Yayınları, No.1710, İstanbul.
VOCOTOPOULOS, P. L., 1981, “The Role of Constantinopolitan Architecture During the Middle and Late Byzantine Periods,” XVI. Internationaler Byzantinisten Kongreß, Akten I/2, Wien 1981, Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik, 31/2.
Plan 1: Enez Ayasofya Kilisesi planı (S. Eyice / R. Ousterhout) Plan 2: Sıva örneklerinin alındığı konumlar Fig. 1 Enez’in ve Ayasofya Kilisesi’nin 20. yüzyılın başlarındaki genel görünümü (G. Lampakes) Fig. 2 Enez’in ve Ayasofya Kilisesi’nin 20. yüzyılın ilk yarısındaki genel görünümü (F. W. Hasluck)