ÇEVİRİ EĞİTİMİNDE ÇEVİRİ / ÇEVİRMENLİK EDİNCİ: PROBLEM ÇÖZME VE KARAR VERME KONUSUNDA BIR FARKINDALIK UYGULAMASI

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 7, 103 - 125, 19.01.2016

Esra Birkan-baydan

Öz

Bu makalede, çeviri eğitimine ilişkin görüşlerden yola çıkarak, çeviri ve çevirmenlik edinci kavramları açımlanmakta, lisans eğitiminin birinci yılındaki Çeviriye Giriş dersine nasıl yansıyabileceği bir sınıf uygulamasıyla örneklendirilmektedir. Çeviribilimde, gerek bilişsel gerekse sosyo-kültürel boyuttaki çalışmalardan çıkan ortak noktalardan iki temel edinç kavramına ulaşmak mümkündür. Bunlardan ilki, çevirinin ne olduğu, nasıl bir iş olduğu, nasıl sorumluluklar getirdiği konusundaki bilinçlenme veya farkındalığı içeren çeviri üst edinci; diğeri ise, çeviri üst-edincini kazanmış bir çevirmenin, mesleğini nasıl konumlandırdığıyla ilgili çevirmenlik edincidir. Çevirmenin sorumluluklarını yerine getirebilmesi için bazı bilgi ve becerilere ihtiyacı vardır. Bu bilgi ve becerileri, çeviri üst edincinin alt alanları olarak değerlendirebilir ve problem çözme ve karar verme becerisi; araştırma becerisi;metin bilgisi ve becerisi; alan/konu bilgisi ile kültür/dil bilgisi başlıkları altında toplayabiliriz. Temel hedefi çeviri bilinci oluşturmak olan, Çeviriye Giriş dersinde, bu alt alanlar doğrultusunda tasarlanabilecek uygulamalar, öğrencilerde çeviri üst edincinin oluşmasına katkıda bulunacaktır. Bu makalede yer verilen sınıf uygulaması, öğrencilerin problem çözme ve kararverme becerisine odaklanmaları için tasarlanmıştır. Öğrencilerin, problem çözme ve karar verme becerisinin öneminin farkına vararak, uygulama yoluyla içselleştirmelerine hizmet etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çeviri eğitimi, çeviri edinci, çevirmenlik edinci, problem çözme, karar verme

Kaynakça

• Akbulut, Ayşe Nihal (2004). Söylenceden Gerçekliğe. İstanbul: Multilingual.
• Ammann, Margaret (2008). Akademik Çeviri Eğitimine Giriş. çev. E. Deniz Ekeman. İstanbul: Multilingual.
• Bengi-Öner, Işın, Ülker İnce (2009). Kızılcık Karpuz Olur mu Hiç? İlahi Çevirmen! İstanbul: Diye.
• Birkan Baydan, Esra (2009). ‘Çeviriye Giriş Dersinde Paradigma Deği- şikliği Yaratmak’. Uluslararası Çeviri Kolokyumu: Uluslararası Diyaloğun Odağında Bütün Yönleriyle Çeviri, 21-23 Ekim 2009. İstanbul: Çeviri Derneği: 273-279.
• Birkan Baydan, Esra (2011). Yapısalcılık-sonrası Kuramsal Görüşler Doğrultusunda Çeviri Eğitimine Giriş: Toplumsal Oluşumcu Yaklaşım Işı- ğında Uygulama Örnekleri. Yıldız Teknik Üniversitesi, Diller ve Kültürler Arası Çeviribilim doktora programı, yayınlanmamış doktora tezi.
• Fraser, Janet (1996). ‘Professional versus Student Behaviour’. Teaching Translation and Interpreting 3: New Horizons. ed. Dollerup Cay, Vibeke Appel. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins: 243-251.
• Hermans, Theo (2002). ‘The Production and Reproduction of Translation: System Theory and Historical Context’. Translations: (Re)shaping of Literature and Culture. ed. Saliha Paker. İstanbul: Boğaziçi University Press. 175-194.
• Hermans, Theo (2007). ‘Translation, Irritation, Resonance’. Constructing a Sociology of Translation. ed. Michaela Wolf, Alexandra Fukari. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins: 57- 78.
• Kelly, Dorothy (2005). A Handbook for Translator Trainers. Manchester, Northampton: St. Jerome.
• Kurultay, Turgay (1997). ‘Neler Olmazsa Çeviri Eğitimi Olmaz?’ Türkiye’de Çeviri Eğitimi Nereden Nereye ed. Turgay Kurultay, İlknur Birkandan. İstanbul: Sel Yayıncılık. 23-31.
• Kussmaul, Paul (1995). Training the Translator. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
• Pym, Anthony (2003). ‘Redefining Translation Competence in an Electronic Age. In Defence of a Minimalist Approach’. Meta. c. XLVIII. s. 4: 481-497.
• Robinson, Douglas (2003). Becoming a Translator. 2. bs. New York: Routledge. Ruggiero, Vincent Ryan (2004). The Art of Thinking: A Guide to Critical and Creative Thought. 7. bs. Essex: Pearson/ Longman.
• Schäffner, Christina, Beverly Adab (2000). ‘Developing Translation Competence: Introduction’. Developing Translation Competence. ed. Chris-tina Schäffner, Beverly Adab. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins: xvii-xvi.
• Sela-Sheffy, Rakefet (2008). ‘The Translators’ Personae: Marketing Translatorial Images as Pursuit of Capital’. Meta s. LIII: pp. 609-622
• Ulyrich, Margherita (1996). ‘Real-world Criteria in Translation Pedagogy’. Teaching Translation and Interpreting 3: New Horizons. ed. Dollerup Cay, Vibeke Appel. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins: 251-263.
• Vermeer, Hans (2007). Çeviride Skopos Kuramı. çev. Ayşe Handan Konar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.