Elderly People’s Expectations from a Housing Environment in the Context of Aging in Place: The Case of Afyonkarahisar

Yıl 2024, Sayı: 48, 103 - 119, 05.07.2024

Muhammet Keskin , Üzeyir Yasak

https://doi.org/10.26650/JGEOG2024-1348181

Öz

Global demographic changes are being experienced the most concretely in the 21st century. Academic studies on older people’s socioeconomic, cultural, and spatial needs have become increasingly important. This study aims to determine what elderly individuals aged 65 or older expect from the residential setting in Afyonkarahisar city center. To test the hypotheses, the study has applied a questionnaire to 374 elderly individuals in the sample area determined in the city center. The study uses explanatory factor analysis and difference tests, and the results of the research have identified that individuals aging in place care about the characteristics of their residential environment, such as accessibility, proximity to aging-related services, socioeconomic structure, environmental factors, and social networks and relationships. Education level and monthly income are important variables affecting what is expected from the residential environment. Older people’s expectations regarding accessibility to various services, socioeconomic structure, social networks and relationships in the residential environment have been shown to vary based on their education levels. Older people’s perspectives on social networks and relationships have also been shown to differ based on their monthly income.

Anahtar Kelimeler

Aging in place, Urban aging, Residential environment

Yerinde Yaşlanma Bağlamında Yaşlıların Konut Çevresinden Beklentileri: Afyonkarahisar Kenti Örneği

Öz

21. yüzyıl küresel demografik değişimlerin en somut yaşandığı dönemdir. Özellikle demografik yaş yapısındaki değişimler, yaşlılığın görüldüğü toplumlara göre yeni bir boyut ve anlam kazanmaktadır. Yaşlıların sosyoekonomik, kültürel ve mekânsal ihtiyaçlarına yönelik akademik çalışmaların önemi giderek artmaktadır. Yaşlılık döneminde bireylerin hayatlarını aynı konut ve çevresinde devam ettirmeleri, mental sağlıkları ve başarılı yaşlanmaları bağlamında önemli bulunmuştur. Bu yönüyle yerinde yaşlanmayı mümkün kılan yaşlıların ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik çevresel düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma, Afyonkarahisar kent merkezinde 65 yaş ve üzeri yaşlı bireylerin konut çevresinden beklentilerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında amaca yönelik çeşitli hipotezler oluşturulmuştur. Hipotezleri test etmek için kent merkezinde belirlenen örneklem alanındaki 374 yaşlı bireye anket uygulanmıştır. Çalışmada, açıklayıcı faktör analizi ve fark testleri uygulanmıştır. Araştırma sonucunda yerinde yaşlanan bireylerin erişilebilirlik, yaşlanma ile ilişkili hizmetlere yakınlık, sosyoekonomik yapı, çevresel faktörler, sosyal ağlar ve ilişkiler gibi konut çevresine ait özellikleri önemsediği tespit edilmiştir. Eğitim düzeyi ve aylık gelir konut çevresine yönelik beklentileri etkileyen önemli değişkenler arasındadır. Eğitim düzeyi yaşlıların konut çevresindeki çeşitli hizmetlere erişilebilirlik, sosyoekonomik yapı, sosyal ağlar ve ilişkilere yönelik beklentilerinin farklı olduğunu göstermiştir. Yaşlıların aylık gelirlerine göre sosyal ağlar ve ilişkilere bakış açılarının farklılaştığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yerinde yaşlanma, Kentsel yaşlanma, Konut çevresi

Kaynakça

• Aliağaoğlu, A. (2003). Afyon’da Şehir Morfolojisinin İki Unsuru: Cadde-Sokak Sistemi ve Konutlar. Coğrafi Bilimler Dergisi, 1(2), 63-83. google scholar
• Aliağaoğlu, A. (2004). Afyonkarahisar Şehir Coğrafyası, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
• Aydıner Boylu, A. (2013). Yaşlılıkta yaşam kalitesi ve konut ilişkisi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(1), 145-156. google scholar
• Buffel, T., Phillipson, C., & Scharf, T. (2013). Experiences of Neighbourhood Exclusion and Inclusion among Older People Living inner-city areas in Belgium and England. Ageing and Society, 33(1), 89-109. google scholar
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi. google scholar
• Cao, X., Mokhtarian, P. L., & Handy, S. L. (2010). Neighborhood Design and The Accessibility of The Elderly: An Empirical Analysis in Northern California. International Journal of Sustainable Transportation, 4(6), 347-371. google scholar
• Costa-Font, J., Elvira, D., & Mascarilla- Mir6, O. (2009). ‘Ageing in Place’? Exploring Elderly People’s Housing Preferences in Spain. Urban Studies, 46(2), 295-316. google scholar
• Çamur, D., & Acar Vaizoğlu, S. (2012). Sağlıklı Yaşlanma için Çevre. D. Aslan, & M. Ertem içinde, Yaşlı Sağlığı Sorunları ve Çözümler (s. 31-36). Halk Sağlığı Uzmanları Derneği. google scholar
• Cutchin, M. P. (2003). The Process of Mediated Aging-in-Place: A Theoretically and Empirically Based Model. Social Science & Medicine, 57(6), 1077 1090. https://doi.org/10.1016/s0277-9536(02)00486-0 google scholar
• Gaur, A. S., & Gaur, S. S. (2009). Statistical methods for practice and research, a guide to data analysis using SPSS. New Delhi: Response Books. google scholar
• Gillis, L. (2010). Making Place in Aging: A Community Based Approach. Master Thesis. Dalhousie University School of Architecture. Ottowa, Canada: Published Heritage Branch. google scholar
• Kalaycı, Ş. (2016). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil. google scholar
• Kalınkara, V. (2017). Yaşlanan Kentler: Kentsel Alanda Aktif Yaşlanmayı Destekleyecek Kapsayıcı Tasarım ve Ergonomi. Tematik Yazılar, Toplum ve Demokrasi, 11(24), 229-248. google scholar
• Kalınkara, V., & Arpacı, F. (2013). Yerinde Yaşlanma. VII.Ulusal Yaşlılık Kongresi, (s. 54-60). Karabük. google scholar
• Kalkınma Bakanlığı. (2014). Yaşlanma Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Onuncu Kalınma Planı 2014-2018. Ankara. google scholar
• Nicholas, F., Shinkle, D., Lynott, J., & Fox-Grage, W. (2011). Aging in Place: State Survey of Livability Policies and Practices. Washington: AARP Public Policy Institute601. google scholar
• Özgür, E. M. (2019). Yaşlanmanın Coğrafyaları: Coğrafi Gerontolojide İlerleme, Tartışmalar ve Araştırma Gündemi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 17(1), 78-109. google scholar
• Özgür, E. M., & Yakar, M. (2022). Coğrafya Önemlidir!: Nüfus Yaşlanmasına Mekânsal Bir Perspektiften Bakmak. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 5(2), 3-29. google scholar
• Özmete, E., & Dinç, B. (2020). “Yaşlıların “Göç ve Yerinde Yaşlanma” Bağlamında Kentsel Dönüşüm ile İlgili Değerlendirmeleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(46), 197-234 google scholar
• Sivam, A. and Karuppannan, S. (2000). Factors Influencing Old Age Persons’ Residential Satisfaction: A case study of South Australia. Sociology Conference, University of South Australia. google scholar
• TNSA. (2008). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri. google scholar
• Tufan, İ. (2016). Antik Çağdan Günümüze Yaşlılık ve Yaşlanma (2 b.). nobel. google scholar
• TÜİK. ( 2008). Türkiye Nüfus İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu. google scholar
• TÜİK. (2019). İstatistiklerle Yaşlılar, 2018. Haber Bülteni, Sayı: 30699. Türkiye İstatistik Kurumu. google scholar
• TÜİK. (2020). İstatistiklerle Yaşlılar, 2020. Haber Bülteni, Sayı: 37227. google scholar
• TÜİK. (2023). İstatistiklerle Yaşlılar, 2022. Haber Bülteni, Sayı: 49667. Türkiye İstatistik Kurumu. google scholar
• UN Habitat . (2020). World Cities Report 2020: The Value of Sustaınable Urbanization. Nairobi, Kenya. [WWW document]. URL https:// unhabitat.org/sites/default/files/2020/10/wcr_2020_report.pdf (2020). (Erişim 13 Haziran 2021).: United Nation. google scholar
• UNFPA. (2020). State of World Population 2007: Unleashing The Potential of Urban Growth. New York [WWW document]. URL http://www .unfpa.org/swp/2007/english/introduction .html (accessed 14 June 2012).: United Nations Population Fund. google scholar
• United Nation. (2019). World Population Ageing 2019: Highlights. New York: Department of Economic and Social Affairs, Population Division. google scholar
• United Nation. (2020). World Population Ageing 2020 Highlights. New York: United Nations. google scholar
• UN Habitat . (2020). World Cities Report 2020: The Value of Sustaınable Urbanization. Nairobi, Kenya. [WWW document]. URL https:// unhabitat.org/sites/default/files/2020/10/wcr_2020_report.pdf (2020). (Erişim 13 Haziran 2021).: United Nation google scholar
• United Nation. (2022). World Population Ageing 2022 Summary of Results. New York: United Nations. google scholar
• Wagner, M., Schütze, Y., & Lang, F. R. (1999). Social relationships in old age. P. B. Baltes , & K. U. Mayer içinde, The Berlin Aging Study Aging from 70 to 100 (s. 282-301). New York: Cambridge University Press google scholar
• WHO. (2004). A glossary of terms for community health care and services for older persons. Geneva: World Health Organisation. google scholar
• Wiles, J. L., Leibing, A., Guberman, N., Reeve, J., & Allen, R. E. (2012). The Meaning of “Aging in Place” to Older People. The Gerontologist, 52(3), 357-366. google scholar
• Yakar, M., & Özgür, E. M. (2022). Türkiye’de Nüfus Yaşlanması, Yerel Düzeyde Tehlike Çanları Çalıyor! Coğrafya Dergisi - Journal of Geography (44), 231-250. google scholar
• Yasak, Ü. (2014). Türkiye’de Kent İçi İkametgah Hareketliliğine Bir Örnek: Uşak Kenti, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar