Rudolf Belling’in Türk Heykel Sanatına Katkıları Bağlamında Şadi Çalık’ın Soyut Heykelleri

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 14, 1 - 10, 27.12.2016

Metin Şen

https://doi.org/10.16950/iujad.323695

Öz

Cumhuriyetin ilanıyla birlikte, her alanda olduğu gibi sanat alanında da yabancı sanatçılar sanat eğitimi vermeleri için ülkemize davet edilmiştir. Aynı zamanda birçok öğrenci de sanat eğitimi almak için yurtdışına gönderilmiştir. Bu dönemde, Almanya’da Berlin Güzel Sanatlar akademisini bitiren ve ilk soyut heykeli ile tanınan sanatçı Rudolf Belling, Akademide heykel eğitimi vermek üzere ülkemize davet edilmiştir. Akademide modern akımlara ve çağın gelişimine uygun bir dönem başlatmış, Türk heykeltıraşların teknik açıdan yeni yöntemleri tanımasına katkı sağlamış pek çok öğrenci yetiştirmiştir. Bu sanatçının öğrencileri arasında olan Şadi Çalık, Atölye hocasının zanaatkâr disiplininden yararlanmış ve onun kompozisyon, kütle modlajı tekniklerinden çok etkilenmiştir. Şadi Çalık, Paris’te bulunduğu yıllarda soyut sanat etkinliklerine katılmış, çağdaş sanatın, mimarinin ve tüm sanatların öncülerine tanık olmuştur. Paris’ten dönen sanatçı, Akademide hoca olarak göreve başlamıştır. Heykelde malzemenin doğasına sadık kalarak Mısır ve Yunan sanatını incelemiş, çalışmalarında soyut anlayışı benimsemiştir. Soyut dışavurumcu Alman heykeltıraş Uhlmann, Antoine Pevsner, Naum Gabo, Maxbill ve ressam Hans Hartung, Rothko, Fontana, Mary Vieira gibi sanatçılar onu derinden etkilemiştir. Şadi Çalık, heykelin mimari ile bütünleşmesi gerektiğine inanmış, heykellerinde üçlü ve üçgen yapıyı, malzeme olarak çamur, alçı ve demiri kullanarak soyut heykeller yapmıştır. Soyut heykellerinin yanı sıra anıt heykellerde yapmıştır. İnsanın her ne olursa olsun maddeye biçim verdiği anda heykel vardır diyen Şadi Çalık, gidilecek en uç noktada heykel düşüncesinin var olacağını söylemiştir. Yaşamı boyunca heykel yaparak var olmanın uğraşını vermiştir.

Along with the declaration of the Republic, foreign artists have been invited to my country to give arts education in the field of arts, as it is in every area. At the same time, many students were sent abroad to study art. In this period, Rudolf Belling, an artist who finished the Berlin Academy of Fine Arts in Germany and known for his first abstract sculpture, was invited to my country to teach sculpture at the Academy. The academy has started a period suitable for modern trends and development of the age and has raised many students who have contributed to the definition of new methods of Turkish sculptors technically. Among the students of this artist, Şadi Çalık has benefited from the artificer discipline of the workshop teacher and has been very influenced by his composition, mass mode techniques. During his years in Paris, Şadi Çalık has participated in abstract art events, witnessing contemporary art, architecture and pioneers of all arts. Returning from Paris, the artist started working as a lecturer at the Academy. In the sculpture, he studied the Egyptian and Greek art by staying true to the nature of the material and adopted abstract understanding in his works. Artists such as abstract expressive German sculptor Uhlmann, Antoine Pevsner, Naum Gabo, Maxbill and painters Hans Hartung, Rothko, Fontana, and Mary Vieira deeply impressed him. Şadi Çalık believed that the sculpture should be integrated with the architecture, used triangles and objects consisting of three parts in his sculptures, made abstract sculptures by using mud, plaster and iron as materials. In addition to his abstract sculptures, he made them in monumental sculptures. Şadi Çalık said that there is a sculpture in which people shape whatever the matter, saying that there will be the idea of sculpture at the extreme point to go. Throughout his life he made sculptures and tried to exist.

Anahtar Kelimeler

Heykel, Malzeme, Plastik değerler, Sanat, Sanatçı, Soyut sanat, Sculpture, Material, Plastic values, Art, Artist, Abstract Art

Kaynakça

• Acar, B. (2008). Şadi Çalık "Soyutu Bulmak" Artist Dergisi. Eylül. İstanbul.
• Berk, N. & Turani, A. (1981). Başlangıcından Bugüne Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi, C: 2. İstanbul: Tiglat Yayınları.
• Berk, N. (1971). Ustalarla Konuşmalar. Ankara: Ankara Sanat Yay.: 4.
• Çalık, S. (2004). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları "Şadi Çalık" Kataloğu. İstanbul.
• Elibal, G. (1973). Atatürk ve Resim-Heykel. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Giray, K. (1999). İstanbul Resim ve Heykel Müzesi Kompozisyonundan Örneklerle Marmara. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Gürçağlar, A. (2008). İçsel Işığın Ustası Mübin Orhon. İstanbul: Antikdekor, 106.
• Kandinsky, W. (2015). Sanatta Ruhsallık Üzerine. Çevirmen: Gülin Ekici. İstanbul: Altıkırkbeş Basın Yayın. Önes, M. (1974). Milliyet Sanat Dergisi. Ocak.
• Yasa Yaman, Z. (2002). Cumhuriyet’in İdeolojik Anlatımı Olarak Anıt ve Heykel. Sanat Dünyamız. Kış. İstanbul.
• Yasa Yaman, Z. (2006). “Fahrünnissa Zeid: Küreselleşen Dünyanın İdeolojiler Dışı Gezgin Sanatçısı”, Fahrelnissa ile Nejad; Gökkuşağında İki Kuşak. İstanbul: İstanbul Modern Yay.
• Worringer,W. (1985). Soyutlama ve Özdeşleyim. Çev. İsmail Tunalı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• http://archiportal.blogspot.com.tr/2008/12/trk-ve-dnya-heykelinin-byk-ustas-adi.html(Erişim tarihi: 2016)
• http://www.hurriyet.com.tr/sadi-calik-i-tanir-misiniz-38681593(Erişim tarihi: 2016)
• http://www.istanbulmodern.org/tr/basin/basin-bultenleri/bellek-ve-olcek_442.html(Erişim tarihi: 2016)
• http://www.mimarlikmuzesi.org/Gallery/Photo_11_6_soylesi-esi-dergisi-1956.aspx(Erişim tarihi: 2016)
• http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=138677(Erişim tarihi: 2016)
• http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=145260(Erişim tarihi: 2016)
• http://www.tasarimgazetesi.com/haber/8831(Erişim tarihi: 2016)
• http://www.yapi.com.tr/etkinlikler/usta-heykeltras-sadi-calik-kibelede_22098.html(Erişim tarihi: 2016)