Engelli Ziyaretçilerin Korunan Alanlara Erişiminin Desteklenmesi; Küre Dağları Milli Parkı Örneği

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 15, 61 - 81, 30.07.2017

Nihan Yenilmez Arpa

https://doi.org/10.16950/inustd.284393

Öz

Accessibility is one of the
basic human rights. There should be no accessibility problems in order to have
access all kind of right and benefits for disabled people. However, they are
still live many problems in accessing basic needs and basic living spaces.   It is not possible to say that there is
enough work, knowledge and experience in the field of disabled access to the
natural areas. Disabled people are frequently forgotten target groups in the natural
areas studies.  But, there are actually
thousands of disabled people who want to get benefit from accessibility right,
learning and recognizing by living in nature according to their own choices.
The most authoritative parties who are providing accessibility to the nature
for disabled people are institutions who are related with these issues. General
Directorate of Nature Conservation and National Parks, which is one of the most
authorized institutions on nature conservation and protected areas in Turkey,
has been carrying out some applications specifically for protected areas since
2010 on access to disabled people. As well as institutional works, a project
which is called "Disabled Friendly National Park; Küre Mountains Project
"was presented by Küre Mountains Ecotourism Association in 2013 to the
"Grant Program for the Improvement of Social Integration of the
Disabled" with technical and financial support of the General Directorate.
The old school building in the Azdavay district within the national park has
restorated as a disabled visitor center and the path that is reaching to the
Çatak Canyon has arranged as a suitable route for the disabled accessibility. The
study is a first for national parks in Turkey and it is a guide for replication
to other protected areas.

İnsanların doğuştan sahip olduğu evrensel nitelikte olan tüm haklar cinsi-yet, fiziksel görünüş ve /veya engel durumları engel tanımaksızın herkes için temel haktır ve uluslar tarafından bu haklar yasal güvence altına alın-mıştır. İnsan hakları evrensel beyannamesinde tanımlanan tüm haklar gibi erişilebilirlik de temel insan haklarından birisidir (Anonim,1948). Türkiye’de pek çok alanda oluğu gibi doğal alanlarda da engelli erişimine ilişkin yeterli çalışma, bilgi ve deneyim oldukça kısıtlıdır. Doğal alanlardaki uygulamalar-da engelli kişiler sıklıkla unutulan hedef gruplar arasındadır. Bu çalışma ile Türkiye’de doğanın korunması ve korunan alanlar konusundaki en yetkili kurumlardan olan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen engelli erişimi ile ilgili uygulamanın süreç ve sonuçları paylaşıl-mıştır.  Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğün teknik ve finansal desteği ve Küre Dağları Ekoturizm Derneği’nin girişimleriyle 2013 yılında ‘Engellilerin Toplumsal Entegrasyonunun Geliştirilmesi’ hibe programına “Engelli Dostu Milli Park; Küre Dağları Projesi” sunulmuştur. Proje ile milli park içinde Azdavay ilçesindeki eski okul binasının engelli ziyaretçi merkezi ve Çatak Kanyonuna ulaşan güzergâhın engelli erişilebilirliğine uygun par-kur olarak düzenlenmesi çalışmaları yürütülmüştür. Engelli erişimine yöne-lik yapılan çalışmanın amacı; Küre Dağları Milli Parkı’nda alt ve üst yapı unsurlarının engelli erişebilirliğine uygun hale getirilmesi konusunda örnek uygulamaların hayata geçirilmesi; bilgi, beceri ve farkındalık düzeyinin artı-rılmasıdır. Engelli park yapılarının tasarım sürecinin başlangıcından itiba-ren evrensel tasarı ilkeleri uygulanmış, bu ilkeler doğrultusunda tüm engel grupları dikkate alınarak (fiziksel, görme, işitme, yaşlı, genç, vb.) projelen-dirme çalışmaları yürütülmüştür. Yapılan çalışma, Türkiye’deki milli parklar için bir ilk olup, diğer korunan alanlara da yaygınlaştırılabilmesi için rehber niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler

disabled accessibility, disabled people, disabled friendly park infrastructures, protected area, engelli erişilebilirliliği, engelli kişi, park yapıları, korunan alan, Küre Dağları Milli Parkı

Kaynakça

• Henni., S. And Wasserburger W.W. 2016. Natural areas for everyone – What infrastructure do people with disabilities require?