Öz
Türkiye’de, ağırlıklı olarak
mesleki müzik eğitimi verilen kurumlarda, klasik batı müziğini temel alan
müziksel işitme-okuma-yazma dersi önemli bir yer tutmaktadır. Bu dersin önemli
bir boyutu olan solfej; porte üzerinde bulunan notaları; frekansı, süresi ve
ritmik yapısına uyarak seslendirmektir. Türkiye’de müzik eğitimi verilen bu
kurumlardaki solfej eğitiminde çoksesli solfej, klasik batı müziğinin en önemli
unsuru olan çoksesliliği bünyesinde barındırıp öğrencilere çokseslilik
kültürünü aşılaması bakımından önemlidir. Buradan hareketle, özellikle teksesli
solfej eğitiminde yaygın bir biçimde kullanılan Albert Lavignac’ın Solfege Des
Solfeges 1a, 2a, 1b, 2b, 2c ve 3a gibi kitaplarının yanı sıra aynı serinin
çoksesli solfej eğitimi için yazılmış kitapları da mevcuttur. Bunlar; iki sesli,
üç sesli ve dört sesli yapılarda oluşturulmuştur. Bu kitaplar; iki sesli
solfejlerden oluşan 6a, 6b, 7a, 7b; üç sesli solfejlerden oluşan 8a, 8b ve dört
sesli solfejlerden oluşan 9a, 9b olmak üzere bir seriyi teşkil etmektedir. Buradan
hareketle araştırmanın temel problem durumu, Albert Lavignac tarafından
hazırlanan 6a, 6b, 7a, 7b, 8a, 8b, 9a, 9b Solfege Des Solfeges kitaplarında yer
alan iki sesli, üç sesli ve dört sesli solfej örneklerinin çeşitli parametrelere
göre incelenmesidir. Araştırmanın temel problem durumundan yola çıkılarak, araştırmanın
problem cümlesi; “Solfege Des Solfege serisinde yer alan çoksesli solfejlerin
içerik durumları nasıldır?” biçiminde oluşturulmuştur. Buna göre, çoksesli
solfejler; kitap adı, parti sayısı, majör-minör yapı, tonalite adı, anahtar
kullanımı, ölçü birimi, hız terimi, ritmik kalıplar, ses sınırları ve ifade-nüans
terimleri açısından analiz edilmiştir. Araştırmada, nitel araştırma
desenlerinden içerik analizi kullanılmıştır. Her solfej, yukarıda belirtilen
parametreler ölçüt alınarak içerik analizine tabi tutulmuştur. Elde edilen
bulgular, frekans (f) ve yüzde (%) değerleri verilerek ifade edilmiştir. Araştırma
sonuçlarına ilişkin frekans ve yüzde değerleri, tablolar ve grafikler ile
görselleştirilerek sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aydoğan, S. (1998). “Müzik Öğretmeni Yetiştiren Kurumlarda Müziksel İşitme Okuma Öğretimi”, Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Bağcı, H. (2009). “Eşlik desteğinin armoni ve solfej eğitimindeki başarı düzeyine etkisi”. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Baş, E. (2015). “Ezgi kalıpları kullanılarak başlangıç solfej ve dikte eğitimine yönelik bir model üzerine araştırma”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
- Çelebi, M. (2013). “Askeri bando okullarında Türk Halk müziği ezgilerinden oluşturulan solfej ve dikte uygulamalarının müziksel algılama ve işitmeye katkı durumu”, Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
- Dunbar, B. (2015). “Practical Music Theory: A Guide to Music as Art, Language, and Life: A Guide to Music as Art, Language, and Life”. Lulu. com.
- Gazimihal, M. R. (1961). “Musiki Sözlüğü”, İstanbul: İstanbul Milli Eğitim Yayınevi.
- Gürpınar, E. (2014). “İşbirlikli Öğrenme Yöntemine Dayalı Çoksesli Solfej Uygulamalarının Müziksel İşitme-Okuma-Yazma ve Koro Ders Başarılarına Etkisi”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
- Hasar, S. (2016), Müziksel işitme okuma ve yazma dersinde uygulanan Geleneksel Türk müziği solfej eğitiminin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
- İlkay, H. (2004). Türkiye'deki Eğitim Fakülteleri Güzel Sanatlar Eğitimi bölümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı Müzik Teorisi ve İşitme Eğitimi dersinde okutulan solfej kitaplarının müzik eğitimine uygunluğu açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kılıçarslan, A. (1995). “Geleneksel Türk Müziğinde Solfej Eğitimi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. Mimaroğlu, İ. (1999). “Müzik Tarihi”. İstanbul: Varlık Yayınları
- Özaltunoğlu, Ö. (2003). “Solfej öğretim yöntemleri”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Özaltunoğlu, Ö. (2016). “Kanonlarla Solfej-1”, Gece Kitaplığı, Ankara.
- Özçelik, S. (2010). “Müzikal dikte ve solfej”. Ankara: Başkent Matbaacılık ve Yayıncılık.
- Özgür, Ü., & Aydoğan, S. (2004). “Müziksel işitme okuma eğitimi ve kuram”. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Sağer, T. Gürpınar, E. & Zahal, O. (2015). “The Effect of Applications to Polyphonic Solfege Terms Based on Cooperative Learning Method”. Hacettepe Education Journal, 30(1), 195-212.
- Say, A. (2005). “Müzik Sözlüğü”, Ankara, Müzik Ansiklopedisi Yaynları.
- Sevgi, A. (1982). “G.Ö. Y.Y Müzik Bölümü Müziksel İşitme-Okuma-Yazma Eğitimi I,II. Yarıyıllarında Kullanılan Yöntem, Kaynak, Araç-Gereçler Üzerine Bir Araştırma”, Asistanlık Tezi, Gazi Yüksek Öğretmen Okulu Müzik Bölümü. Ankara.
- Sözer, V. (2012). “Müzik Terimleri Sözlüğü”. İSTANBUL: Remzi kitabevi.
- Sun, M. (1985). “Solfej birinci kitap”. İstanbul: Adam yayınları.
- Yazan, E.İ. (2007). “Konservatuvar şarkıcılık lisans programlarında solfej eğitiminde izlenen kaynak ve yöntemlerin analizi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Yuvacı, G. (2012), ”Müzik bölümlerinde okutulan solfej kitaplarının motif özellikleri açısından analizi (Cumhuriyet Üniversitesi Örneği)” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
Ayrıntılar
| Bölüm | Müzik ve Sahne Sanatları / Music and Performing Arts |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 18 Aralık 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 4 Eylül 2017 |
| Kabul Tarihi | 18 Aralık 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 7 Sayı: 16 |
