Yatan Hasta Yakınlarının Sağlık Çalışanlarıyla İletişimlerinin Toplumsal Cinsiyet Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2025, Sayı: 31, 13 - 29, 23.10.2025

Alper İşleyen , Elife Arslan

https://doi.org/10.26650/iukad.2025.1615231

Öz

Bu çalışma, hekim ve hemşirelere yönelik hasta refakatçilerinin bakış açısını toplumsal cinsiyet eşitsizliği bağlamında ele almayı amaçlamıştır.Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkek arasında hemen her alanda derin eşitsizlikler oluşturmaktadır.Bu eşitsizlik, aynı yerde çalışan, farklı mesleklerin, toplumun zihininde ataerkil inşa edilebildiğini göstermektedir. Nitel olarak hazırlanan bu araştırma, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Onkoloji Hastanesi’nde gerçekleştirilmiştir.En az 10 gün hastanede refakatçi olarak bulunan 18-65 yaş arası, iletişim engeli bulunmayan, rastgele seçilmiş 5 kadın ve 5 erkek ile yarı yapılmış derinlemesine mülakat yapılmıştır. Aynı kişilerden hemşire ve hekim figürleri çizmeleri istenmiştir. Mülakatlar yorumlayıcı içerik analiz yöntemi ile analiz edilmiş, resimler de resim analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, seçilen hasta refakatçilerinin, hemşire ve hekimler arasında hiyerarşik yapı olduğunu düşündükleri, hemşirelik mesleğini kadınlara atfettikleri, hekimleri kurtarıcı olarak algıladıkları, hemşireler ve hekimlerle farklı tarzda iletişim kurdukları, hekimleri erkek, hemşireleri kadınları olarak algıladıkları ortaya çıkmıştır. Araştırma sonunda bu algıların değişmesi ve kadın erkek arasındaki mesleksel eşitsizliklerin giderilmesi için medyanın bu mesleklere cinsiyetçi yaklaşmaması, aile içi hiyerarşinin yıkılması, toplumsal cinsiyet açısından toplumun bilinçlendirilmesi için eğitim sisteminin revize edilmesi tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik , Hekimlik , Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği , Resim Analizi

Investigation of Patients Relatives’ Communication with Healthcare Professionals in the Context of Gender

Öz

This study examines the perspective of patient companions towards physicians and nurses in the context of gender inequality. Gender creates deep disparities between men and women in almost every field. This inequality shows that different professions working in the same place can be constructed as masculine in the minds of society. This qualitative study was conducted at Ondokuz Mayıs University Faculty of Medicine Oncology Hospital. Semistructured in-depth interviews were conducted with five randomly selected women and five men aged 18-65, who had been companions for at least 10 days in the hospital and had no communication barriers. The same people were asked to draw the figures of nurses and physicians. Interviews were analysed using interpretive content analysis, and drawings were examined using the picture analysis technique. According to the study's conclusions, it was revealed that the patient chosen companions believed in a hierarchical structure between nurses and physicians, attributed the nursing profession to women, perceived physicians as saviours, communicated with nurses and physicians in different ways, and perceived men as physicians and women as nurses. At the end of the research, to change these perceptions and eliminate occupational inequalities between men and women, it was recommended that the media should not approach these professions in a sexist way, that the hierarchy within the family should be destroyed, and that the education system should be revised to raise awareness of the society in terms of gender.

Anahtar Kelimeler

Nursing , Medicine , Gender Inequality , Image Analysis

Kaynakça

• Davies K. (2003).The Body and Doing Gender: The ReLations Between Doctors and Nurses in work Sociology of health & illness, 25(7), 720-742. https://doi.Org/l0.1046/j.1467-9566.2003.00367.x google scholar
• Grant, Yasmin. (2020)."Sexism in Medical Communication." Gender Equity in the Medical Profession. Ed.Maria Irene Bellini and Cassilios E. Papalois. 75-93.Pennsylvania: Medical Information Science, doi: 10.4018/978-1-5225-9599-1. google scholar
• Kahraman, A. B., Ozansoy Tunçdemir, N., & Özcan, A. (2015).ToplumsalL Cinsiyet Bağlamında Hemşirelik Bölümünde Öğrenim Gören Erkek Öğrencilerin Mesleğe Yönelik Algıları.Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(2), 108-144. https://doi.org/10.18490/sad.58405 google scholar
• Dr.Kamran Asdar ALi. (2023).BeYond the Binary: ExpLoring the Spectrum of Gender and SexuaLity. Journal for Social Science Studies, 1(2), 132-143. google scholar
• Karabulut, R., Türksoy, E., Kasapoğlu, N., Kırat, H. (2020). Mülteci Öğrencilerin Çizdiği Resimler Yardımıyla Okula Uyum Durumlarının İncelenmesi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3(6), 38-50. https://doi.org/l0.3673l/cg.747930 google scholar
• Korkmaz A.,& Başer, M. (2019).Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Ataerkillik ve İktidar İlişkileri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 28(i): 71-76. google scholar
• Lennıng, E. (2016).Moving Beyond the Binary: Exploring the Dimensions of Gender Presentation and Orientation. International Journal of Social lnquiry, 2(2), 39-54. google scholar
• Orhan, B.& Reşat Yücel, Ö. (2017). Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Sunumuna Cinsiyet Açısından Bakış. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 1 (i), 53-59. DOI: 10.26695/mukatcad.2017.5. google scholar
• Sarı, N., & Yavuz Van Giersbergen, M., (2023). Avrupa Ülkelerinde Hemşirelikte Cinsiyet Dinamikleri . 14th International Medical and Health Sciences Research Congress (UTSAK) (pp.151-157). Ankara, Turkey. google scholar
• Schneider, D. (2015).lnformal Interactions, Gender, and Hierarchy: Barriers to Nurse-Physician Collaboration in a West Coast Hospital. google scholar
• UCLA: Institute for Research on Labor and Employment. Retrieved from https://escholarship.org/uc/item/52t8f41k. google scholar
• Sharma, P. B. (2013). Painting: A Tool of Non-Verbal Communication.Language in India, 13, 312-318. google scholar
• Smith SG, Sinkford JC.Gender equality in the 21st century: Overcoming barriers to women's leadership in global health. J Dent Educ. 2022; 86: 1144-1173. https://doi.org/10.1002/jdd.13059 google scholar
• Stein, L. (1967). The Doctor-Nurse Game. Archives of General Psychiatry, 16(6), 699-703. google scholar
• Tanrıverdi, E. Ç. (2021). Tıp eğitiminde iletişim becerilerinin yeri ve önemi, kanıta dayalı bulgular.Turkiye Klinikleri Medical Education-Special Topics, 6(i), 10-16. google scholar
• Ünal Toprak, F., & Turan, Z. (2021).Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Algılarının Değerlendirilmesi: Nitel Çalışma. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 9(3), 938-953. https://doi.org/10.33715/inonusaglik. 840472 google scholar
• Vargel Pehlivan, P. (2017).Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kuramsal Yaklaşımlar: Bir Literatür Taraması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(31), 81-105. google scholar
• Wear, D., & Keck-McNulty, C. (2004).Attitudes of female nurses and female residents toward each other: a qualitative study in one US teaching hospital. Academic Medicine, 79(4), 291-301. google scholar
• Yıldırım, S., & Kızılkaya, M. (2021).Erkek Refakatçilerin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Hakkındaki Düşünceleri. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(3): 254-259. google scholar
• Zelek B, Phillips SP.Gender and Power: Nurses and Doctors in Canada. International Journal for Equity Health, 2003; 2(l): 1-5. doi: 10.1186/1475-9276-2-1. google scholar
• Zeren, F., & Köşgeroğlu, N. (2020).Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Hemşirelik Mesleğine Yansımaları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(3), 293-299. https://doi.org/l0.37989/gumussagbil.734808 google scholar