A Female Artist Overlooked in History: The First Turkish Female Opera Singer Nimet Vahid Hanim

Yıl 2022, Sayı: 25, 17 - 29, 08.12.2022

Muzaffer Karaaslan

https://doi.org/10.26650/iukad.2022.1108689

Öz

One of the major deficiencies in art history and historiography is its neglect and incomplete accounting of women’s history. Nimet Vahid Hanım is one of the important female artists who’ve yet been able to gain her rightful place in art historiography. She was the first female singing instructor of the conservatory. She was also the first female opera singer. Nimet Vahid Hanım was the granddaughter of Osman Hamdi Bey, and she studied music in various European countries at an early age. The artist gave concerts in many institutions in Europe in the last years of the Ottoman Empire and returned to Turkey after the declaration of the Republic, working as a singing instructor at the conservatory. In addition to her identity as an instructor, Nimet Vahid Hanım is also a prominent name in the performing arts. She played a leading role (i.e, the Great Mother) in the opera Özsoy, Turkey’s first opera. She also helped Western music become popular by giving various concerts both on stage and on the radio. Nimet Vahid Hanım was one of the first female representatives to pioneer the development of Western music in Turkey. However, although she was an artist of many firsts, she has not been able to take the place she deserves in historiography. This article will examine the life and career of Nimet Vahid Hanım in line with the available documents.

Anahtar Kelimeler

Female Artists, Opera, Western Music, Nimet Vahid Hanım

Tarih Yazımında Göz Ardı Edilmiş Bir Kadın Sanatçı: Ilk Türk Kadın Opera Sanatçısı Nimet Vahid Hanım

Öz

Tarih yazımındaki en büyük eksikliklerden biri kadın tarihinin görmezden gelinmesi ve eksik yazılmasıdır. Tarih yazımına girememiş önemli kadın sanatçılardan biri ise Nimet Vahid Hanım’dır. Sanatçı, konservatuvarın ilk kadın şan hocası ve ilk kadın opera sanatçısıdır. Osman Hamdi Bey’in torunu olan Nimet Vahid Hanım, küçük yaşlardan itibaren Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde müzik eğitimi alır. Sanatçı, Osmanlı Devleti’nin son yıllarında Avrupa’daki birçok organizasyonda konserler verir ve Cumhuriyet sonrası Türkiye’ye dönerek konservatuvarda şan hocası olarak görev alır. Nimet Vahid Hanım, eğitmen kimliğinin yanı sıra sahne sanatlarında da öne çıkan önemli isimlerden biridir. Sanatçı, Türkiye’nin ilk operası olan Özsoy Operası’nda “Ulu Anne” rolüyle başrollerden birini üstlenir. Ayrıca kendisi hem sahnelerde hem de radyoda çeşitli konserler vererek Batı müziğinin geniş kitlelerce tanınmasını sağlar. Nimet Vahid Hanım, Türkiye’de Batı müziğinin gelişiminde öncü olmuş ilk kadın temsilcilerinden biridir. Ancak sanatçı birçok ilke imza atmasına rağmen tarih yazımında hak ettiği yeri alamamıştır. Bu makalede belgeler doğrultusunda Nimet Vahid Hanım’ın hayatı ve kariyeri ele alınacaktır

Anahtar Kelimeler

Nimet Vahid Hanım, Kadın Sanatçılar, Opera, Batı Müziği

Kaynakça

• Alp, S. (1999). Türk Resminde Kadın Sorun/Salı (1908-1923), Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi. google scholar
• And, M. (2014). Başlangıcından 1983’e Türk Tiyatro Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Ankara Mektupları Özsoy Piyesi [haber]. (1934, 19 Haziran). Cumhuriyet, s. 3. google scholar
• Bengin, T. (21 Aralık 1990). Milyarlık Tablolar İkiz. Milliyet, s. 15. google scholar
• Berksoy, S. (2010). Ateş Kuşu Semiha Berksoy, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. google scholar
• Brahms’ın 100 üncü Yıldönümü [haber]. (1933, 22 Mayıs), Cumhuriyet, s. 2. google scholar
• Brahms’ın Yüzüncü Senesi [haber]. (1933, 18 Mayıs), Cumhuriyet, s. 5. google scholar
• Çakır, S. (2013). Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul: Metis. google scholar
• Eldem, E. (2010). Osman Hamdi Bey Sözlüğü, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. google scholar
• İlk Operamız [haber]. (1934, 23 Haziran), Hakimiyeti Milliye, s. 1 google scholar
• İlk Operamız Ankarada [haber]. (1934, 26 Haziran), Akşam, s. 7. google scholar
• İlk Türk Operası [haber]. (1934, 23 Haziran), Hakimiyeti Milliye, s. 5. google scholar
• Karaaslan, M. (2016). Türkiye’de Batı Müziğinin İlk Kadın Temsilcilerinden Nimet Vahit Hanım. google scholar
• D. Çakar, H. L. Kuterdem vd. (Ed.). I. Ulusal Müzik ve Sahne Sanatları Sempozyumu Bildiriler (s. 374-388). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı. google scholar
• Karmen de Oynanacak [haber]. (1934, 20 Kasım). Cumhuriyet, s. 1-6. google scholar
• Kolçak, O. (2005). A. Adnan Saygun, Kastaş Yayınevi. google scholar
• Konservatuarın 2 inci Konseri [ilan]. (1935, 18 Aralık), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Milli Operaya Doğru [haber]. (1934, 25 Haziran). Milliyet, s. 2. google scholar
• Münih’te Bir Konser [haber]. (1924 (1340), 1 Haziran), Darülelhan Mecmuası, 1, s. 135-136. google scholar
• Nimet Vahid Hanım [haber]. (1924 (1340), 27 Teşrinisani), Servet-i Fünun, s. 25. google scholar
• Nimet Vahit H. [haber]. (1934, 21 Nisan), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Nimet Vahit H. Şehir Tiyatrosunda [haber]. (1934, 15 Nisan), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Nimet Vahit Hanım Konseri [haber]. (1934, 11 Nisan), Cumhuriyet, s. 2. google scholar
• Özbilgen, F. (15 Ekim 1985). Nazım’ın Gözüyle Semiha’nın Sanat Gücü. Cumhuriyet, s. 11. google scholar
• Özcan, N. (1993). Darûlelhan. İslam Ansiklopedisi (c. 8, s. 518-520). İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. google scholar
• Özden, E. (2015). Osmanlı Maârifi’nde Mûsikî, Ankara: Türk Tarih Kurumu. google scholar
• Özer, S. (2013). Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı Verilmesinin Türk Kamuoyundaki Yankıları, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 29(85), 85-131. google scholar
• Radyo a [ilan]. (1932, 24 Nisan), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Radyo b [ilan]. (1932, 13 Eylül), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Radyo c [ilan]. (1932, 27 Eylül), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Radyo d [ilan]. (1932, 4 Ekim), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Radyo e [ilan]. (1932, 11 Ekim), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Radyo f [ilan]. (1932, 6 Aralık), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Radyo g [ilan]. (1933, 4 Nisan), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Radyo h [ilan]. (1933, 2 Mayıs), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Refiğ, G. (2012). Atatürk ve Adnan Saygun, İstanbul: Boyut. google scholar
• Şankaya, G. A. (2020). Atatürk Dönemi Türk Tiyatrosu: Afife Jale ve Kadın Tiyatrocular, Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi. google scholar
• Şehir Tiyatrosunda [ilan]. (1934, 19 Nisan), Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Toros, T. (1990). Osman Hamdi Bey ve Çevresi, Tarih ve Toplum, XIV, 24-28. google scholar
• Türk Hava Kurumu Menfaatine [ilan]. (1937, 8 Mayıs). Cumhuriyet, s. 4. google scholar
• Uluskan, S. B. (2010). Atatürk’ün Sosyal ve Kültürel Politikaları, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. google scholar