Sexuality Within the Context of Social Pressure and Hegemonic Discourse: The Case of Adalet Ağaoğlu’s Novel Ruh Üşümesi

Yıl 2023, Sayı: 27, 71 - 80, 29.11.2023

Merve Çopuroğlu

https://doi.org/10.26650/iukad.2023.1322562

Öz

This work aims to analyze the experience of sexuality, which is oppressed within the patriarchal social structure, by focusing on Adalet Ağaoğlu’s novel, Ruh Üşümesi (Numbness of the Soul). As a result of gender inequalities, sexuality is not an experience that can be practiced by everyone equally. For women in particular, sexuality is a social sphere with much societal pressure and control attached to it. In addition, social norms control and regulate the sphere to which sexuality belongs. Hence, experiencing sexuality depends on certain prerequisites. Ruh Üşümesi problematizes an imaginary sexual experience of a woman and a man and has the potential to transform the existing normative structure of society and to liberate oppressed sexuality. In this context, the article analyzes Ruh Üşümesi by focusing on women’s social experiences in a patriarchal society using the method of feminist literary criticism. Social pressures and conditions with regard to sexuality not only oppress women but also force them to develop strategies in order to deal with these social pressures while at the same time also oppressing the men. Uncovering the ways in which social pressure is experienced within literary texts and how characters resist this social pressure brings to sight the subjects’ experience of struggle within a patriarchal society by exposing this pressure.

Anahtar Kelimeler

sexuality, feminist literary criticism, sociology of body, performativity, Adalet Ağaoğlu

Toplumsal Baskıların ve Egemen Söylemlerin Odağındaki Cinsellik: Adalet Ağaoğlu’nun Ruh Üşümesi Romanı Örneği

Öz

Bu çalışma Adalet Ağaoğlu’nun Ruh Üşümesi romanını odağına alarak erkek egemen toplum yapısı içerisinde baskılanan cinsellik deneyimlerini incelemeyi hedefler. Toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin sonucu olarak cinsellik, herkesçe özgür şekilde yaşanan bir deneyim değildir. Özellikle kadınlar için birçok baskının ve denetim mekanizmasının olduğu toplumsal alanlardan bir tanesi cinselliktir. Buna ek olarak, toplumsal normlar cinselliğe ilişkin alanı denetler ve düzenler. Böylelikle cinselliğin deneyimlenebilmesi birtakım koşullara tabi olur. Bir kadın ile bir erkeğin düşsel sevişmesini konu edinen Ruh Üşümesi romanı var olan normatif yapıyı aşındırma ve baskılanan cinselliği özgürleştirme potansiyeli taşır. Bu kapsamda, Ruh Üşümesi romanı feminist edebiyat eleştirisi yöntemi ile kadınların erkek egemen toplum yapısındaki deneyimlerine odaklanarak incelenmiştir. Cinselliğin baskılanması ve koşullara tabi olması sadece kadınları değil, erkekleri de bu baskı ile mücadele edip yeni stratejiler geliştirmek zorunda bırakır. Edebî metinlerde toplumsal baskıların deneyimlenme biçimini açığa çıkartmak ve karakterlerin bu baskılar karşısında geliştirdikleri direniş yollarını gözler önüne sermek, erkek egemen toplum yapısının bireyler üzerinde kurduğu tahakkümü görünür kılarak bu baskıyla mücadele edenlerin deneyimini okuyuculara metin aracılığıyla aktarır.

Anahtar Kelimeler

cinsellik, beden sosyolojisi, feminist edebiyat eleştirisi, performativite, Adalet Ağaoğlu

Kaynakça

• Ağaoğlu, A. (1980). Yazsonu. İstanbul: Remzi Kitabevi. google scholar
• Ağaoğlu, A. (1993). Karşılaşmalar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. google scholar
• Ağaoğlu, A. (2017). Ruh Üşümesi. İstanbul: Everest Yayınları. google scholar
• Atça, M. (2019). Kadın ve benlik kurgusu: Ağaoğlu, Burak, Soysal ve Özlü (Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi google scholar
• Berktay, F. (2009). Feminist teorinin önemli bir alanı: cinsellik. Cogito, 58, 58-72. google scholar
• Bahtin, M. (2005). Rabelais ve Dünyası, çev. Çiçek Öztek, İstanbul: Ayrıntı. google scholar
• Butler, J. (2008). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Alt Üst Edilmesi, İstanbul: Metis. google scholar
• Çayırcıoğlu, D. (2022). Kadınca Bilmeyişlerin Sonu: 1960-1980 Döneminde Feminist Edebiyat. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Ergeç, Z. (2021). “Ruh Üşümesi” Romanında Karnavalesk Unsurlar Ve Grotesk Beden İmgesi. Edebi Eleştiri Dergisi, 5 (1) , 41-56. google scholar
• Demirtaş, M. (2016). “Yazarın Ölümü” ve “Geri Dönüşü”: Yazarın Rolü Üzerine Bir Değerlendirme. MSGSÜ Sosyal Bilimler, (13), 48-56. google scholar
• Foucault, M. (1993). Cinselligin Tarihi. Cev. Hulya Tufan. Istanbul: Afa Yayınları. google scholar
• Foucault, M. (2015). Buyuk Kapatılma, Secme Yazılar 3 (Cilt 4. Basım). (Cev. I. Erguden) Istanbul: Ayrıntı. google scholar
• Grosz, E. (2006). Art and Deleuze: A round table discussion with Elizabeth Grosz, Australian and New Zealand Journal of Art, 7(2). google scholar
• Hacımale, A. (2022). Ölmeye Yatmak’ın Feminist Dili. Birikim, (401), 91-103. google scholar
• Hardt, M. ve Negri, A. (2015). Imparatorluk. (Cev. A. Yılmaz) Istanbul: Ayrıntı. google scholar
• Irzık, S. (2003). Ölmeye Yatmak: Anlatı ve Otorite. Hayata Bakan Edebiyat: Adalet Ağaoğlu’nun Yapıtlarına Eleştirel Yaklaşımlar, (der.) Nüket Esen-Erol Köroğlu, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. google scholar
• Irzık, S. ve Parla, J. (2004). Kadınlar Dile Düşünce: Edebiyat ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• İlkkaracan, P. (2015). Giriş: Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. Pınar İlkaracan (der). Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. google scholar
• Kandiyoti, D. (1996). Cariyeler, Yurttaşlar, Bacılar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. İstanbul: Metis. google scholar
• Koğacıoğlu, D. (2007). Gelenek söylemleri ve iktidarın doğallaşması: namus cinayetleri örneği. Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, (3). google scholar
• Lemke, T. (2016). Politik Aklın Eleştirisi: Foucault’nun Yönetimsellik Çözumlemesi. (Ö. Karlık, Çev.) Ankara: Phoenix. google scholar
• Oranlı, İ. (2009). 19. yy Avrupası’nda Irkçılık ve Cinsiyetçilik. Cogito: Feminizm (58), 339, 349. google scholar
• Özdemir, M. (2020). Foucault Sosyolojisinde İktidarın Serüveni: Pastoral İktidar, Disiplinci İktidar, Biyo-İktidar. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 4(1), 109-133. google scholar
• Parla, J. (2001). Don Kişot’tan bugüne roman. İletişim Yayınları. google scholar
• Pateman, C. (1989). The disorder of women: Democracy, feminism, and political theory. Stanford University Press. google scholar
• Tiftik, S. (2017). Karşılaştırmalı queer okumalar: Kulin, Mungan ve Toptaş metinlerinde queer potansiyeller (Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi, Türkiye). google scholar
• Whitford, M. (1991). Luce Irigaray, Philosophy in the Feminine. New York: Routledge. google scholar