Aydınlanma Çağı Filozoflarına Göre Kadın: Schopenhauer, Kant ve Rousseau Örneği

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 18, 1 - 12, 17.05.2019

Zeynep Baktemur

Öz

Aydınlanma ya da 18. yüzyıl felsefesinin en
karakteristik özellikleri, insan aklına beslenen sarsılmaz bir güven ile
insanın geleceğinin bilim yoluyla inşa edileceğine dair koşulsuz bir inançtır.
Aydınlanma filozofları irrasyonel olana karşı savaş açmışlar; batıl inanç,
eşitsizlik, bağnazlık, hoşgörüsüzlük, sansür kavramlarıyla mücadele edip
düşünce özgürlüğünü öne çıkarmışlardır. Tarih boyunca Aydınlanma Çağı
filozofları üzerine birçok çalışma yapılmış olmakla birlikte onların, kadının
“aydınlanan” dünyadaki yerinin ne olduğu sorusuna verdikleri farklı cevapları
bir araya getiren herhangi bir çalışmaya rastlanmamaktadır. Söz konusu boşluğu
doldurmayı hedefleyen bu çalışmanın amacı, Aydınlanma Çağı atmosferini soluyan
üç önemli filozof olan Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant ve Arthur
Schopenhauer’ın; eleştiri, adalet, hoşgörü, özgürlük ve eşitlik gibi
kavramların damgasını vurduğu bu dönemde geliştirdikleri felsefi sistemlerine
kadını ne kadar ve nasıl dahil ettiklerini göstermek, yüzyıllardır tartışılan
“kadının erkeğe göre konumu ile toplumdaki yerinin ne olduğu” sorusuna
verdikleri cevapları hem Aydınlanma Çağı’nın atmosferi hem de kendi felsefi
sistemleri içinde irdelemek, böylece Aydınlanma’nın aslında “erkeklerin
aydınlanması” olduğunu ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Aydınlanma Çağı, Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant, Arthur Schopenhauer

Kaynakça

• Cevizci, A. (2012). Felsefenin kısa tarihi. İstanbul: Say Yayınları. Durant, W. (2010). Felsefenin öyküsü, (Çev. Ender Gürol). İstanbul: İz Yayıncılık. Genç, H. N. (2015). Jean-Jacques Rousseau’nun Emile’inde kadın eğitimi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, VII-I, s. 25-34. Göçmen, D. (2012). Immanuel Kant’ın güzellik ve yücelik duygusu üzerine gözlemleri. Felsefi Düşün: Akademik Felsefe Dergisi, 42, s. 95-136. Hasipek, S. (2009). Schopenhauer’da güzelliğin temellendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Kant, I. (2010). Güzellik ve yücelik duyguları üzerine gözlemler. (Çev. Ahmet Fethi). İstanbul: Hil Yayın. ---------. (2004). Yaşamın anlamı. Wolfgang Kraus (Ed.). (Çev. Gürsel Uyanık ve Ahmet Sarı). İstanbul: Birey Yayıncılık. Kenny, A. (2017). Modern dünyada felsefe. (Çev. Burcu Doğan). İstanbul: Küre Yayınları. Lloyd, G. (2015). Erkek akıl. (Çev. Muttalip Özcan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Rousseau, J. J. (2005). Ekonomi-Politik. (Çev. İsmet Birkan). Ankara: İmge Kitabevi. ----------------. (1966). Emil. (Çev. Hilmi Ziya Ülken, Ali Rıza Ülgener, Salahattin Güzey). İstanbul: Türkiye Yayınevi. ----------------. (2008). Siyasal fragmanlar-Ekonomi politik üzerine söylev. İstanbul: Say Yayınları. Sarıipek, D. B. (2010). Rousseau’nun vatandaşlık fikirlerinin yirminci yüzyıl vatandaşlık algısıyla karşılaştırılması. Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, 1, s. 93-103. Schopenhauer, A. (2014). Aşkın metafiziği. (Çev. Veysel Atayman). İstanbul: Bordo-Siyah Yayınları. ---------------------. (2013). Güzelin metafiziği. (Çev. Ahmet Aydoğan). İstanbul: Say Yayınları. ---------------------. (2016). Hiçliğin mutlu sessizliği. (Çev. Nuran Gündüz). İstanbul: Aylak Adam Yayınları. ---------------------. (2017). İsteme ve tasarım olarak dünya. (Çev. Levent Özşar). İstanbul: Biblos Kitabevi Yayınları. Skirbekk, G. ve Gilje, N. (2013). Antik Yunan’dan modern döneme felsefe tarihi. (Çev. Emrah Akbaş ve Şule Mutlu). İstanbul: Kesit Yayınları. Tanyol, C. (1998). Schopenhauer’da ahlak felsefesi. İstanbul: Gendaş Yayınları. Taşçı, Ö. (2009). Kadı Abdülcebbar ve Kant’ta estetik anlayışı. Kelam Araştırmaları Dergisi, 2, s. 73-80. West, D. (2016). Kıta Avrupası felsefesine giriş. İstanbul: Paradigma Yayıncılık. Zeitlin, I. M. (2002). Aydınlanma: felsefi temeller. (Çev. Mustafa Tekin). Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13, s. 229-135.