URSULA LE GUIN'iN MÜLKSÜZLER'iNDE ÜTOPYANIN DEĞiŞEN YÜZÜ

Yıl 2004, Sayı: 16, 169 - 182, 16.08.2014

Kudret Yunusoğlu

Öz

Dtopya bir kavram olarak her ne kadar Thomas More ile birlikte kullan1ma girdi ise de, ad1 konmad1g1 halde insanlann ozlemlerini dile getiren ve bu kavramla ili~kilendirilebilecek eserler herhalde insanhk tarihinin yaz1h ilk yap1tlanna kadar uza111r. Homeros'un ya~ad1g1 donemde, "Yi.izi.i Ya111klar" diyan, yani "Aithopia" olarak bilinen huzur, mutluluk ve duraganhgm vata111, bir yeryi.izi.i cenneti aray1~1 ve anlay1~1 olarak gi.ini.imi.izde de yine benzer ozlemleri dile getirirken, yine de aradan ge9en yiizy1llarm getirdikleri ve insanhg111 gordiigi.i bunca ac1dan ve hayal kmkhg111dan sonra olduk9a degi~ik bi9imlere bi.iriindii. <;::ok farkh yakla~tmlar izledi yaztlan iitopyalar; bazen kusursuz hayaller diyan oldular, bazen insanlann sorunlar1111 toplumsal ele~tiri perspektifinden ele alan kusursuz bir diinya aray1~1. Zaman zaman Platon'un, Thomas More'un ya da Robert Owen'm ideal toplum diizeni anlay1~lan , 'miikemmel ' gibi goriinen diinyalanyla insanlan etkilediler. Zaman zaman da George Orwell'111 diinyasmda 'Biiyi.ik Birader'in gozetimi altmda, Vonnegut'un Otomatik Piyano'sundaki teknolojik kabusta, Zamyatin'in Biz'indeki 9arp1ttlm1~ di.i~ler diyarmda ve Bradbury'nin Fahrenheit 45J'indeki kitaplarm itfaiye tarafmdan yaktld1g1 diinyada bu 'miikemmelligin' tepe taklak olmu~ hali ile yiizle~mek zorunda kald1k. Tabii ki bu degi~im tarihsel bir boyutta hareket ediyordu, umutla ve gonen9le yiikseliyor, sava~lar ve yokluk ile 9okiiyordu. 

Anahtar Kelimeler

URSULA, GUIN'iN, MÜLKSÜZLER'iNDE

URSULA LE GUIN'iN MÜLKSÜZLER'iNDE ÜTOPYANIN DEĞiŞEN YÜZÜ

Öz

Dtopya bir kavram olarak her ne kadar Thomas More ile birlikte kullan1ma girdi ise de, ad1 konmad1g1 halde insanlann ozlemlerini dile getiren ve bu kavramla ili~kilendirilebilecek eserler herhalde insanhk tarihinin yaz1h ilk yap1tlanna kadar uza111r. Homeros'un ya~ad1g1 donemde, "Yi.izi.i Ya111klar" diyan, yani "Aithopia" olarak bilinen huzur, mutluluk ve duraganhgm vata111, bir yeryi.izi.i cenneti aray1~1 ve anlay1~1 olarak gi.ini.imi.izde de yine benzer ozlemleri dile getirirken, yine de aradan ge9en yiizy1llarm getirdikleri ve insanhg111 gordiigi.i bunca ac1dan ve hayal kmkhg111dan sonra olduk9a degi~ik bi9imlere bi.iriindii. <;::ok farkh yakla~tmlar izledi yaztlan iitopyalar; bazen kusursuz hayaller diyan oldular, bazen insanlann sorunlar1111 toplumsal ele~tiri perspektifinden ele alan kusursuz bir diinya aray1~1. Zaman zaman Platon'un, Thomas More'un ya da Robert Owen'm ideal toplum diizeni anlay1~lan , 'miikemmel ' gibi goriinen diinyalanyla insanlan etkilediler. Zaman zaman da George Orwell'111 diinyasmda 'Biiyi.ik Birader'in gozetimi altmda, Vonnegut'un Otomatik Piyano'sundaki teknolojik kabusta, Zamyatin'in Biz'indeki 9arp1ttlm1~ di.i~ler diyarmda ve Bradbury'nin Fahrenheit 45J'indeki kitaplarm itfaiye tarafmdan yaktld1g1 diinyada bu 'miikemmelligin' tepe taklak olmu~ hali ile yiizle~mek zorunda kald1k. Tabii ki bu degi~im tarihsel bir boyutta hareket ediyordu, umutla ve gonen9le yiikseliyor, sava~lar ve yokluk ile 9okiiyordu.

Anahtar Kelimeler

URSULA, GUIN'iN, MÜLKSÜZLER'iNDE

Kaynakça

• Akay, Ali ( 1995): Michel Fo11ca11/1: iktidar ve Direnme Odaklan, istanbul: 13aglam Yay111lan.
• Ferns. Chris (1999): Narrati11g Utopia, Liverpool : Liverpool University Press.
• Gokllirk, J\k~it ( 1997): Ada. istanbul: Yap1 Kredi Yay111lan.
• Le Guin, Ursula ( 1995): Gii/iin Giinliigii, <;ev. Omit Altug, istanbul, Aynnll Yay111lan. (1997): Miilksiizler. <;ev. Leven! Mollamustafaoglu. istanbul : Metis Yay111lan.
• ( 1999): Kadmlar. !Wyalar, Ejderhalar. Hazirlayanlar: Deniz Erksan. 13Ulent Somay. MUge Gllrsoy Sokmen. istanbul: Metis Yaymlan.
• Piercy. Marge (200 I): Wo111a11 on the Edge of Time. London: The Women's Press.
• Sargisson. Lucy (1996): Co111e111pora1y Fe111i11ist Utopia11is111. London: Routledge.
• Somay. Bi.ilent ( 1997): "Sonsoz". Miilksiizler ( 1997) i~inde. istanbul: Melis Yaymlan. 181
• Tzu. Lao (1998): Tao Te Chi11g, <;ev. Osman Vener. Istanbul: J\nahtar Kitaplar Yaymcvi.
• Wegner. Phillip E. (2002): Imaginary Communities: Utopia. the Natio11 a11d the Spatial Histories of Modernity. Berkeley: University of California Press.