Ali Ufki (Wojciech Bobowski, Albertus Bobovius,
1610?–1675?), Osmanlı-Leh savaşında (1633-34) esir düşmüş bir Polonyalı
asilzadedir. Yirmi yıl boyunca Topkapı Sarayında müzisyen, müzik hocası ve
tercüman olarak görev yapmıştır. Türk klasik ve halk müziğine ait beste ve
güfteleri içeren Mecmua-i Saz ü Söz adlı bir eseri vardır. Bu eserinin
sayfa kenarlarına hastalıkların tedavisinde kullanılan reçeteler
kaydedilmiştir. Bu makalenin hedefi Mecmua-i Saz ü Söz’ün Londra’daki
yazma nüshasındaki (BL-Sloane 3114) ilaç reçetelerini incelemek ve içerdikleri
bitki ve farmasötik drogların kullanım ve etkilerini belirlemektir. Reçetelerin
kullanım amaçlarının, bilimsel çalışmalar ile
saptanmış etkiler ile desteklendiği belirlenmiştir. Reçetelerin bir kısmı
günümüz etnobotanik kullanımlar ile uyum içindedir. Reçeteler, bitlenme, baş
ağrısı, öksürük, bel ağrısı, ağız kokusu, ishal, yaralanma gibi
rahatsızlıkların tedavisiyle ilgilidir. Reçeteler hem dahilen hem de haricen kullanılmaya yöneliktir.
İlâçlar macun, dekoksiyon, merhem gibi farmasötik formları içerir.
Ali Ufki Bey Bobowski Mecmua-i Saz ü Söz ilaç reçeteleri Topkapı Sarayı eczacılık tarihi
Ali Ufki (aka
Wojciech Bobowski and Albertus Bobovius, 1610?–1675?) was a Polish nobleman who
has been taken captive during the Polish-Ottoman war of 1633-34. He lived for
about twenty years in the Topkapı Palace where he served as a musician, a music
teacher and a dragoman. He compiled an anthology of the Ottoman music entitled Mecmua-i Saz ü Söz (Collection of
Instrumental and Vocal Works) which contains pieces he both notated and composed.
This article aims to examine the pharmaceutical prescriptions written on the
marginalia of the London copy of Mecmua-i
Saz ü Söz (MS BL–Sloane 3114), and to explore the use and effects of the
plants and pharmaceutical drugs employed in these prescriptions. This study
determined that the effects of most of them were supported by present-day
scientific studies, and the uses of some prescriptions matched with current
ethnobotanical uses. Formulated for both internal and external use, these
remedies were prescribed for conditions such as pediculosis, headache, pertussis,
lumbago, halitosis, diarrhea, and wounds. Pastes, decoctions, and ointments
were among the pharmaceutical forms employed.
Ali Ufki Bey Bobowski Mecmua-i Saz ü Söz drug prescriptions Topkapı Palace history of pharmacy
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 19 Sayı: 2 |