Ebeveynlik motivasyonu ile ahlaki hassasiyetin ilişkili olduğunu gösteren birçok çalışma mevcuttur. Mevcut çalışmalara göre yüksek ebeveynlik motivasyonu, yüksek ahlaki hassasiyet ile ilişkilidir, bunun arka planında bireylerin değerleri koruyan ve sürdüren bir topluma çocuk getirmeyi istemesi yatmaktadır. Alan yazındaki çalışmaları temel alan bu çalışmanın amacı ise Tepe ve Aydınlı-Karakulak’ın (2019) önerdiği meta-ilişkisel tehdit kavramının (bireylerin ahlaki durumları bireysel düzeyde değil, toplumsal düzeyde düşünmeleri), bir kişilik özelliği olarak bu ilişkide aracı rol oynayıp oynamadığını incelemektir. Özellikle aile üyeleri ya da iç grup üyeleriyle kurulan sosyal ilişkiyi bozan (birlik motivasyonu ihlali, örneğin, annenin çocuğu ile ilgilenmemesi ya da iki kardeş arasındaki ensest ilişki) durumlara yönelik ahlaki yargının ebeveynlik motivasyonu yüksek bireylerde, toplumsal düzeyde yüksek meta-ilişkisel tehdit hassasiyeti ile ilişkili olacağı ve bunun da olumsuz ahlaki yargıyı yordayacağı beklenmektedir. Çalışmanın verileri (N =127), İstanbul’da bir vakıf üniversitesindeki öğrencilerden toplanmıştır. Analiz sonuçlarına göre, birlik motivasyonu ihlaline yönelik ahlaki yargı ve ebeveynlik motivasyonu arasında toplumsal düzeyde meta-ilişkisel tehdit yatkınlığının aracı rolü olduğu tespit edilmiş, fakat bu aracılığın sınırda anlamlılık gösterdiği bulunmuştur. Bu çalışma, meta-ilişkisel tehdit algısı kavramını bireysel bir ölçüm olarak ahlak psikolojisi alan yazınına kazandırmanın yanı sıra, ebeveynlik motivasyonunun ahlaki yargıyı, toplumsal düzeyde meta-ilişkisel tehdit eğilimi vasıtasıyla yordayabileceğini önermektedir. Dolayısıyla ebeveyn olma halinin (olunmasa dahi) toplumsal düzeyde ahlak mekanizmasının sürmesindeki rolünü göstererek ahlak ve ebeveynlik ilişkisine yönelik farklı bir bakış açısı kazandırmaktadır. Kısaca kişilerin yüksek ebeveynlik motivasyonuna sahip olmaları, onların ahlaki ihlallerde toplumsal düzeyde meta-ilişkisel tehdit algılamaları ile ilişkilenmekte ve bu durum da katı ahlaki yargı ile ilişkilenmektedir. Bu çalışmanın bulguları, ilişki düzenleme kuramı, ilişki motivasyonları, sosyal muhafazakarlık ve yaşam tarihi stratejisi üzerinden ele alınmış ve tartışılmıştır.
Ebeveynlik motivasyonu ahlaki yargı meta-ilişkisel tehdit ilişki düzenleme kuramı
Araştırmanın yazarları, şimdi mezun öğrencimiz olan Taha Yücel’e lisans öğrencisi iken araştırmanın ilk aşamasında, data toplama ve veri toplama araçlarını oluşturma sürecinde, verdiği destek için teşekkürlerini iletir.
Research shows that parental motivation is associated with moral sensitivity. Previous research also concurs that high levels of parental motivation are associated with high levels of moral sensitivity. This is grounded in the fact that individuals’ needs allow them to bring a child in a society where moral values are preserved and maintained. By extending previous research, the current study aims to examine the mediative role of meta-relational threat sensitivity introduced by Tepe and Aydinli-Karakulak (2019) (evaluating immoral behaviors at the society level) as an individual predisposition on this link. More specifically, individuals’ high levels of parental motivation will be associated with moral wrongness judgments about a violation of social relationships between in-group members such as family or friends (unity violation, e.g., a mother who does not care about her child or an incest relationship between two siblings), through their high levels of community-based meta-relational threat sensitivity. Data (N= 127) were collected from university undergraduates in Turkey. Results showed that there are indirect effects of community-based meta-relational threat sensitivity on the link between parental motivation and moral wrongness judgments of unity violation despite their marginal significance. In addition to contributing meta-relational threat sensitivity as a measure of individual predisposition to the field of moral psychology, the current study not only suggests a mediative role of meta-relational threat sensitivity on the link between parental motivation and moral wrongness judgments but also emphasizes the role of parental motivation (even among nonparents) on the maintenance of the moral systems at the society level. This highlighted further a different perspective on the link between parenting and morality. In simpler terms, high levels of parental motivation are associated with high levels of community-based meta-relational threat sensitivity, which in turn leads to harsher moral wrongness judgments. Moreover, the current study focuses on relationship regulation theory, relational motivations, social conservatism, and life-history strategy to discuss the findings.
Meta-relational threat moral judgments parental motivation relationship regulation theory
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 29 Nisan 2022 |
Gönderilme Tarihi | 2 Ocak 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 42 Sayı: 1 |
Psikoloji Çalışmaları / Studies In Psychology / ISSN- 1304-4680