The shec r-e now (new poetry) movement, having started with Nīmā’s celebrated poem “Afsānah,” went against the strict use of meter and rhyme in classical Persian poetry. In later stages of shec r-e now, the shec r-e safīd (white poetry) poets, of which Ahmad-e Shāmlū was the leading figure, moved towards a new type of free verse-like poetry, totally disregarding the importance of poetic harmony overall. When we look at she c r-e now’s initial years of activity, we see that this movement is contemporaneous with Garip in Turkey; and similarly, shec r-e safīd was also active during the same years that the İkinci Yeni (second new) poets produced their first books. Yet being contemporaneous with Garip, the innovation that shec r-e now brought to poetry in Persian could be an equal of Tevfīk Fikret’s “serbest müstezāt” convention (a type of free verse popularized during the Tanzīmāt era). In a similar fashion, that of shec r-e safīd would be an equal of the innovation that Garip brought to twentieth-century poetry in Turkish by breaking all the classical rules of previous conventions. One of the main reasons for this is that even though Nīmā and Shāmlū broke away with meter and rhyme, they were not able to break away completely from what Garip poets directed their criticism at: the notions of şairānelik (poeticality), eda (concord or manner), and istiare (metaphor) in poetry. Shāmlū went against āhang, a Persian word denoting poetic harmony, but āhang was never negated completely. Though both shec r-e now and shec r-e safīd tried to use spoken Persian a lot in their poetry, they were never able to abandon the harmony of written Persian completely in comparison to their contemporaries writing in Turkish. These two contemporaneous developments seem to be independent from one another, but we can still say that certain sociopolitical changes during the nineteenth century as well as the European influence were important factors in the development of twentieth-century poetry in Persian and Turkish. I will further assess the historical developments of twentieth-centurypoetry in Persian with a specific focus on the works of Faraydūn-e Moshīrī, who found the middle ground between shec r-e now and shec r-e safīd in terms of both form and aesthetics.
Contemporary Iranian poetry and historiography meter-rhyme āhang vs. eda the question of Persian influence in Turkish poetry Faraydūn-e Moshīrī.
Nîmâ’nın “Efsâne” şiiriyle başlatılan şicr-i nev (yeni şiir), klasik Farsça şiirdeki vezin ve kafiyenin tahakkümüne karşı çıkmış ve gene şicr-i nev’in ikinci ve üçüncü devrelerinde Ahmed-i Şâmlû’nun başı çektiği şicr-i sefîd (Beyaz şiir) tarzıyla tam anlamıyla serbest, bî-âheng bir şiire yönelmiştir. Şicr-i nev’in çıkış yıllarına bakıldığında Garip’le, şicr-i sefîd’in de İkinci Yeni’yle dönemdaş olduklarını görüyoruz ama tek bir farkla: ilk devre şicr-i nev, Garip’le dönemdaş olduğu halde şiirde yaptığı yenilik bakımından Tevfīk Fikret’in “serbest müstezât”ıyla benzerlik gösterirken, erken dönem şicr-i sefîd şairleri, İkinci Yeni’yle dönemdaş oldukları halde, Farsça şiire yaptıkları etki bakımından ancak Garip’le kıyaslanabilirler. Bunun nedenlerinden biri, her ne kadar Nîmâ ve Şâmlû içerik, vezin ve kafiyeye bazı yenilikler getirmiş olsa da hiçbir zaman Garip’in tabiriyle “eda”, “şairânelik” ve “istiare”den, Şâmlû’nun tabiriyle de âheng’ten şiirlerini arındırmamışlardır. Yani çağdaş Farsçada şiir, şicr-i nev ve şicr-i sefîd’le şiir dilinden konuşma diline yönelmiş olsa da, hiçbir zaman “eda”yı şiirinden atmamıştır. Çağdaş Farsça ve Türkçe şiirdeki değişikliklerin birbirinden bağımsız olduğunu söyleyebiliriz, ama her iki şiirin çıkışında 19. yüzyıldaki toplumsal değişiklikler ve Avrupa kültürüyle olan yakın ilişkiler önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda, Divan şiirinin klasik Fars şiiri etkisindeki bir taklitten ibaret olduğu da tartışmalı bir konudur. Bu makale, Türkçe şiirdeki yenilikleri de göz ardı etmeden, şicr-i nev ve şicr-i sefîd’in tam ortasında duran Fereydûn-i Muşîrî’yi merkeze alarak çağdaş Farsçada şiirin gelişimini biçim ve estetik açısından inceleyecektir.
Çağdaş Farsçada şiir tarihi ve tarihyazımı vezin-kafiye âheng/eda Türkçe şiirde Farsça etkisi Fereydûn-i Muşîrî.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 24 Eylül 2014 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Sayı: 25 |