Sosyal İntihar: Performans Öznesinin Sosyal Evrimi

Yıl 2024, Cilt: 44 Sayı: 2, 795 - 823, 31.12.2024

Gözde Aykut , Mehmet Karakaş

Öz

Bu çalışmada, Byung-Chul Han’ın performans kavramsallaştırması ile neyi kast ettiği ve performans kavramını ortaya çıkaran toplumsal durumların hangi olgu ve kavramların eksikliği ile ilişkili olduğu tartışılmıştır. Han’ın eserlerinde geniş bir toplumsal ilişkiler ağı içerisinde açıkladığı bu kavram; makalede “öteki”, “olumsuz” ve “eros” olmak üzere üç temel başlık altında tartışılarak metin anlaşılır kılınmaya çalışılmıştır. Bu üç temel durumun kaybı performans öznesini ortaya çıkaran olgular olarak değerlendirilirken, aynı zamanda çalışmanın problemlerinden birini de ortaya koymaktadır. Çalışmanın asıl problemi olan sosyal intihar ise hem performans öznesinin yitirmiş olduğu bu olgular üzerinden hem de bireyin yaşamının bir parçası haline getirmeye çalıştığı “mesafe” ve “olmak” gibi olgular üzerinden yeni bir tanımlama yapmayı hedefler. Sosyal intihar, Han’ın performans kavramsallaştırması ile açıklamaya çalıştığı günümüz öznesinin dışında kalan ve neoliberal sistemin performans yaptırımlarına karşı direnç gösteren bireyleri tanımlamak için kullanılmıştır. Makalenin temel argümanını belirleyen sosyal intihar kavramsallaştırmasına, günümüz bireylerinin tamamının performans öznesi olarak tanımlanamayacağı gerçeğinden hareketle ulaşılmış olup, kavramı ortaya çıkaran toplumsal olgu ve dinamikler, benzer çağrışımlar yapan; sosyal yalnızlık, sosyal izolasyon ve hikikomori gibi kavramlarla karşılaştırılarak açıklanmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak çalışma, hem Han’ın performans kavramsallaştırmasında eksik bıraktığı noktaları tamamlamak açısından hem de Han’ın tartışmalarına getirilmiş bir eleştiri taşıyor olması bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Performans, Sosyal İntihar, Sosyal Yalnızlık, Sosyal İzolasyon, Hikikomori

Social Suicide: The Social Evolution of the Performance Subject

Öz

This study discusses what Byung-Chul Han means by conceptualising performance and the social situations that reveal the concept of performance, which are related to the lack of facts and situations this concept, which Han describes within a wide network of social relations in their works, is discussed in the article under three main headings: “other”, “negative” and “eros” and the text is tried to be main understandable. While three basic situations are considered as the phenomena and the resulting situations in which the performance subject tries to make a part of their lifestyle reveal the main problem of the study, aims to make a new definition both through these phenomena that the performance subject has lost and through phenomena such as “distance” and “being” that the individual tries to make a part of their life. Social suicide has been used to describe individuals who are outside the present-day subject that Han tries to explain with their conceptualisation of performance and who resist the performance sanctions of the neoliberal system. The conceptualisation of social suicide emerged from the fact that not all of today’s subjects can be defined as performance subjects and the social phenomena and dynamics that give rise to concepts such as social loneliness, social isolation and hikikomori. As a result, the study is important in completing the missing points is Han’s conceptualisation of performance and providing a critique of Han’s discussions.

Anahtar Kelimeler

Performance, Social Suicide, Social Loneliness, Social Isolation, Hikikomori

Kaynakça

• Agamben, G. (2017). Çıplaklıklar (S. Kılıç çev.). İstanbul: Alef Yayınevi. google scholar
• Agamben, G. (2020). Çocukluk ve tarih, deneyimin yıkımı üzerine bir deneme (B. Parlak çev.). Alfa Yayınları. google scholar
• Arendt, H. (1994). İnsanlık durumu, Seçme eserler I (B. S. Şener çev.). İletişim Yayınları. google scholar
• Adorno, T. (2016). Negatif diyalektik (Ş. Öztürk çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Baudrillard, J. (1995). Kötülüğün şeffaflığı (E. Abora & I Ergüden çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Baudrillard, J. (1997). Tüketim toplumu (F. Keskin çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Bauman, Z. (2020). Akışkan hayat (A. E. Pilgir çev.). Ayrıntı Yayınları google scholar
• Bauman, Z. (2021). Kuşatılmış toplum (A. E. Pilgir çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Deleuze, G., & Guattari, F. (2014a). Anti ödipus, Kapitalizm ve şizofreni (F. Ege, H. Erdoğan, M. Yiğitalp çev.). Bilim ve Sosyalizm Yayınları. google scholar
• Foucault, M. (2017). Öznellik ve hakikat, College de france dersleri 1980-1981. (S. Yardımcı çev.). İstanbul Bigi Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Foucault, M. (2019). İktidarın gözü, Seçme yazılar 4 (I. Ergüden & O. Akınbay çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Foucault, M. (2019a). Öznenin yorumbilgisi, College de france dersleri 1981-1982 (F. Keskin çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Foucault, M. (2021). Özne ve iktidar, Seçme yazılar 2 (I. Ergüden & O. Akınbay çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Fromm, E. (2023). İnsan olmak üzerine: Modern dünyada yabancılaşmaya dair hümanist bir bakış (Ş. Alpagut çev.). Say Yayınları. google scholar
• Fromm, E. (2023a). Sahip olmak ya da olmak: İki varoluş biçimi üzerine bir inceleme (A. Arıtan çev.). Say Yayınları. google scholar
• Freud, S. (2016). Haz ilkesinin ötesinde ben ve id (A Babaoğlu çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Fischer, C. (2011). Still Connected : Family and Friends in America Since 1970. New York: Russell Sage Found. akt. Henson, W., Parigi, P. (2014). Social Isolation in America, Published by: Annual Reviews, 40, 153-171. google scholar
• Gale, C. R.,Westbury, L., & Cooper, C. (2018). Social isolation and loneliness as risk factors for the progression of frailty: The English Longitudinal Study of Ageing. Age and Ageing, 47(3), 392397. akt. Malthby, J., Hunt, S., Ohinata, A., Palmer, E., Conroy, S. (2020). Frailty and Social Isolation: Comparing the Relationship between Frailty and Unidimensional and Multifactorial Models of Social Isolation, 32(10), 1297-1308. google scholar
• Hari, J. (2023). Kaybolan bağlar, Depresyonun gerçek nedenleri ve beklenmedik nedenleri (B. E. Aksoy çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Han, B. C. (2017). Şeffaflık toplumu (H. Barışcan çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Han, B. C. (2018). Şiddetin topolojisi (D. Zaptçıoğlu çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Han, B. C. (2019). Yorgunluk toplumu (S. Yalçın çev.). Açılım Kitap. google scholar
• Han, B. C. (2019a). Psikopolitika: Neoliberalizm ve yeni iktidar teknikleri (H. Barışcan çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Han, B. C. (2019b). Eros’un ıstırabı (Ş. Öztürk çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Han, B. C. (2019c). Güzeli kurtarmak (K. Filiz çev.). İnsan Sanat Yayınları. google scholar
• Han, B. C. (2020). İktidar nedir? (M. Özdemir çev.). İnsan Yayınları. google scholar
• Han, B. C. (2021). Kapitalizm ve ölüm dürtüsü (Ç. Tanyeri çev.). İnka Kitap. google scholar
• Han, B. C. (2021a). Çakma, Çince yapıbozum (S. Atam çev.). Telemak Kitap. google scholar
• Han, B. C. (2022). Palyatif toplum: Günümüzde acı (H. Barışcan çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Han, B. C. (2022a). Ritüellerin yok oluşuna dair: Günümüzün bir topolojisi (Ç. Tanyeri çev.). İnka Kitap. google scholar
• Han, B. C. (2023). Ötekini kovmak: Günümüzde toplum, algı ve iletişim (M. Özdemir çev.). Ketebe Yayınları. google scholar
• Han, B. C. (2024). Sürünün içinde: Dijital dünyaya bakışlar (Z. Sarıkartal çev.). İnka Yayınları. google scholar
• Han, B. C. (2024a). Anlatının krizi (M. Erşen çev.). Ketebe Yayınları. google scholar
• Hardt, M., Negri, A. (2011). Çokluk: İmparatorluk çağında savaş ve demokrasi (B. Yıldırım çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Hardt, M., Negri, A. (2011a). Ortak zenginlik (E. B. Yıldırım çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Hardt, M., Negri, A. (2018). İmparatorluk (A Yılmaz çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Long, E. T. (2006). Suffering and transcendence. International Journal for Philosophy of Religion, Springer (60) 1/3, 139-148. https://link.springer.com/article/10.1007/s11153-006-9102-9. google scholar
• Lui, B., & Rook, K. (2013). Emotional and social loneliness in later life: Associations with positive versus negative social exchanges. Journal of Social and Personal Relationship, 30(6), 813-832. https://psycnet.apa.org/record/2013-30432-009 google scholar
• Lemieux, R., Lajoie, S. & Trainor, N. E. (2013). Affinity-Seeking, social loneliness, and social avoidance among facebook users. Psychological Reports: Mental & Physical Health, 112(2), 545-552. https://journals.sagepub.com/doi/10.2466/07.PR0.112.2.545-552?url_ver=Z39.88 google scholar
• Lee, K. (2009). Homo faber: the unity of the history and philosophy of technology. (J. Kyrre and B. Olsen Ed.) New Waves in Philosophy of Technology içinde (s. 13-39). London: Palgrave Macmillan. google scholar
• Marshall, G. (2020). Sosyoloji sözlüğü (O. Akınhay ve D. Kömürcü çev.). Bilim ve Sanat. google scholar
• Platt, L. (2009). Social Activity, Social Isolation and Ethnicity, Blackwell Publishing, 57(4), 670702. https://doi.org/10.1111/j.1467-954X.2009.01867.x google scholar
• Schmid, W. (2023). Kendiyle dost olmak, hayatı nasıl kolaylaştırır? (T. Bora çev.). İletişim Yayınları. google scholar
• Schmid, W. (2023a). Mutsuz olmak, bir yüreklendirme (T. Bora çev.). İletişim Yayınları. google scholar
• Sennett, R. (2017). Karakter aşınması, Yeni kapitalizmde işin kişilik üzerindeki etkileri (B. Yıldırım çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Saito, T. (1998). Shakaiteki hikikomori: owaranai shishunki (Social withdrawal: a neverending adolescence). Tokyo: PHP Shinsho akt, Teo, A. (2010). A new form of social withdrawal in Japan: A Review of Hikikomori, International Journal of Social Psychiatry, 56(2), 178-185. https:// journals.sagepub.com/doi/10.1177/0020764008100629 google scholar
• Suwa, M. & Suzuki, K. (2013). The phenomenon of “Hikikomori” (social withdrawal) and the socio-cultural situation in Japan today, Journal of Psychopathology, (19), 191-198. https://old. jpsychopathol.it/wp-content/uploads/2015/07/01b-Suwa1.pdf google scholar
• Sarchione, F., Santacroce, R., Acciavatti, T., Cinosi, E., Lupi, M. & And Giannantonio, M. (2014). Hikikomori: clinical and psychopathological ıssues, Research and Advances in Psychiatry, 30(1), 1-7. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0924933815310075?via%3Dihub google scholar
• Tekin, F. (2018). Bedenin Teşhiri: Dile Gelen Bedenden Duyuma Gelen Bedene, Sosyoloji Divanı, 11 (Ocak- Haziran), 133-146. google scholar
• Thomason, T. C. (2020). Nasıl mutlu olunur? Sigmund Freud ile sanal bir konuşma (T. Doğan & M. Akcanbaş çev.). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 185-194. https://dergipark. org.tr/tr/pub/uskudarsbd/issue/55725/657144 google scholar
• Urhan, V. (2013). Michel Foucault ve düşünce sistemleri tarihi; arkeoloji, soykütük, etik. Say Yayınları. google scholar
• Zeldin, T. (2021). Hayatın gizli hazları (A Çavdar çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar