Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Çalışma Hakkı

Yıl 2016, Sayı: 70, 55 - 80, 28.12.2017

Pir Ali Kaya İşın Ulaş Ertuğrul Yılmazer

Öz

Çalışma hakkı, herkesin arzu ettiği bir iş ve insan onurunu koruyacak bir gelir ile yaşamını sürdürmeyi güvence altına alan bir temel insan hakkıdır. Çalışma hakkı emeğiyle geçinmeye çalışan emekçi kesimin yaşama hakkıyla doğrudan bağlantılıdır. Dolayısıyla çalışma hakkı herkesin yaşamını sürdürmeye yetecek bir iş ve gelire, onurunu koruyacak ve kişiliğinin gelişimine olanak sağlayacak bir toplumsal düzen içinde yaşamasını ve özgürleşmesini esas alan bir hak arayışıdır. Bu bakış çevresinde bu çalışmada, çalışma hakkı uluslararası insan hakları hukuku kapsamında bir temel insan hakkı olarak ele alınmıştır. Dolayısıyla öncelikle insan hakları kavramı ve tarihsel gelişim süreci üzerinde durulmuştur. Daha sonra çalışma hakkının insan haklar içindeki yeri ve önemine dikkat çekilmiştir. Bu kapsamda istihdam edilmeyi isteme hakkı, özgürce iş seçme hakkı, feshe karşı korunma hakkı ve sendika özgürlüğü ve hakkı tartışılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çalışma hakkı, insan hakkı, istihdam edilmeyi isteme hakkı, serbestçe iş seçme hakkı, feshe karşı korunma hakkı, sendika özgürlüğü ve hakkı

Kaynakça

• Adalet Bakanlığı, Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme Eğitimi Ders Notları (İnsan Hakları), Ankara, 2011. ARAS, Talip, İş Güvencesinden Yararlanmanın Koşulları ve Emredicilik, TBB Dergisi, 2015(119), 2015, ss.429-456. CANDAN, Mehmet Ali, “İş Güvencesi Talebinin Kısa Tarihi”, BİANET, 2001, http://bianet.org/bianet/siyaset/3307-is-guvencesi-talebinin-kisa-tarihi ÇELİK, Nuri-CANİKLİOĞLU, Nurşen- CANBOLAT, Talat, İş Hukuku Dersleri, Beta Yayıncılık, 29. Baskı, İstanbul, 2016. ÇELİK, Nuri-CANİKLİOĞLU, Nurşen- CANBOLAT, Talat, İş Hukuku Dersleri, Beta Yayıncılık, 30. Baskı, İstanbul, 2017. ÇETİN, Evra, Çalışanların Özel ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı, Düşünce ve İfade Özgürlükleri, İş Hukukunda Güncel Sorunlar-5 (Editörler: Ali Güzel ve Diğerleri), Seçkin Yayınları, Ankara, 2015. ÇSGB, Avrupa Sosyal Şartı, Yayın No:06, Ankara, 2014. DEMİR, Fevzi, “Çalışma Hakkı Kavramı ve Hukuki Niteliği”, Sosyal İnsan Hakları Ulusal Sempozyumu VI. Bildiriler, Petrol-İş Yayını:119, İstanbul, 2014. DOĞRU, Osman-NALBANT Atilla, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi, Açıklama ve Önemli Kararlar, (İHAS, 2,3,4,5,6 ve 7. maddeler), 1. Cilt, Ankara, 2012. DOĞRU, Osman-NALBANT Atilla, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi, Açıklama ve Önemli Kararlar, (İHAS, 8,9,10,11,12,13,14,Ek Protokol 1-1, 1-2, 1-3 maddeler), 2. Cilt, Ankara, 2013. ECHR, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Tur), www.echr.coe.int ECHR, Case of Chasagnou and the others v. France;Appl. No:25088/94, 28331/95, 28 ECHR, Case Of Demir Baykara v. Turkey, Appl. No. 34503/97 ECHR, Case of Emel Boyraz v./Turkey Appl. No.61960/08) ECHR, Case of Lombardi Vallauri / Italy (Appl. No. 39128/05) ECHR, Case of National Union of Belgium Police v.,Belgium;Appl. No:4464/70 ECHR, Case of National Union of Belgium Police v.,Belgium;Appl. No:4464/70 ECHR, Case of Siliadin v./ France (Application no. 73316/01), JUDGMENT STRASBOURG 26 July 2005, FINAL 26/10/2005 ECHR, Case of Sorensen and Rasmussen v.,Danimark;Appl. No:52562/99 and 52620/99).443/95 ECHR, Press Release Issued by the Registres, 2016. ECSR, Press Release Issued by the Registres,2008 ECSR, Case of Özpınar v./ Turkey (Appl. No. 20999/04) ENGİN, Zeynep, İnsan Haklarının Evrimi ve Sınıflandırılması, SODEV, http://sodevaktuel.org/Okullar/SDO/ders_notlari/insan_Haklarinin_Evrimi.htm EREN, Baki, Anayasal Çerçevede Türkiye’de Çalışma Hakkı, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, 2013, ss.66-84. GÖREN, Zafer, “Avrupa Birliği Temel Haklar Şartının Ana İlkesi:Dokunulmaz İnsan Onuru”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:6, Sayı:12, Güz 2007/2, ss.21-37. GÜLMEZ, Mesut, “Çalışma Özgürlüğü ve Hakkı Açısından Emeğin Evrimi: Ulusal ve Ulusalüstü Hukuksal Boyutlar Üzerine Düşünceler”, Sosyal İnsan Hakları Ulusal Sempozyumu VI Bildirgeler, Petrol-İş Yayını:119, İstanbul, 2014. ILO, Termination of Employment Convention No.158, 1982. KABOĞLU, İbrahim, Anayasada Sosyal Haklar: Alanı ve Sınırları”, www.sosyalhaklar.net/2010/bildiri/Kaboglu.pdf KABOĞLU, İbrahim, Çağdaş Toplum Değerleri-İnsan Hakları, Çağdaş Yaşamı Destekleme Yayınları, 1997. KABOĞLU, İbrahim, Dayanışma Haklarının Hukuksal Değeri (Soyut Talepler mi, İnsan Hakları mı?), TODAİE, İnsan Hakları Yıllığı, Sayı: 13/1, Yıl:1991. KABOĞLU, İbrahim, İnsan Haklarının Gelişmeci Özelliği ve Anayasa Yargısı (İnsan Hakları Evrensel BildirgesindenGünümüze), http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/anyarg9/kaboglu.pdf KARAGÜLMEZ, Ali, “Anayasa Mahkemesi ve Avrupa Sosyal Şartı”, www.anayasa.gov.tr/files/insan...mahkemesi/...2/KaragulmezAYMve SosyalSart.doc KILIÇKAYA, Zeynep, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Anayasa Mahkemesi’nin Bireysel Başvuru İncelemelerinde Çalışma Hakkı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:18, Sayı:2, 2016, ss.127-165, (Basım Yılı Nisan 2017). KILIÇOĞLU, Mustafa, “Çalışma Hakkı Kapsamında İş Güvencesi”, http://www.anayasa.gov.tr/files/insan_haklari_mahkemesi/sunumlar/ym_4/KilicogluCalismaHakki.pdf KÖKSAL, Duygu, “AİHM’in Sosyal Haklara Bakışı ve Uyguladığı Yorum Metodu, İş Hukukunda Güncel Sorunlar-5, Editörler:Ali Güzel ve Diğerleri), Seçkin Yayınları, Ankara, 2015. KUTAL, Metin, “Sendika Hürriyeti”, Sosyal Siyaset Konferansları 13. Kitap, İstanbul Üniversitesi Yayın No:941, İstanbul, 1962. SUR, Melda, İş Hukuku Toplu İlişkiler, Turhan Yayınevi, 6. Bası, Ankara, 2017. SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, 12. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2016. SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, 9. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2013. ŞEN, Murat, “İnsan Hakları Bağlamında Çalışma Hakkı”, MÜHFD, Cilt:11, Sayı:2, 2013. ŞİRİN, Tolga, “Bir İhtimal Daha Var O da Ölmek mi Dersin?”(Sosyal İnsan Haklarının Anayasa Şikayeti Yoluyla Dava Edilebilirliği Lehine Tezler ve Öneriler), Sosyal İnsan Hakları Ulusal Sempozyumu VI Bildirgeler, Petrol-İş Yayını:119, İstanbul, 2014. TALAS, Cahit, “Çalışma Hakları ve Türkiye’deki Durum”, AÜSBFD, Cilt: 46, No:1-2, Ankara, 1991. TURHAN, Aydın, “İnsan Hakkı Kuşakları Arasındaki Tamamlayıcılık İlişkisi,”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:4, Sayı:2, Yıl:2013.