Employment in the Shadow of Neoliberalism: A Humanitarian Overview of Global Work Environments

Yıl 2021, Sayı: 80, 321 - 363, 09.07.2021

Mehmet Öçal , Özal Çı̇çek

Öz

The discipline of social policy was created to eradicate the adverse aspects of capitalism and make it a livable system. In contemporary terms, it is a humanity-focused political quest to eliminate social risks confronted by all social classes. The right and freedom to work are predominant elements of human life that directly affect wellbeing. They have found significance in the discipline of social policy in the conception of employment and in the struggle to make occupations more humane. The free movement of capital and neoliberal policies has transformed spatial distributions and conditions of employment worldwide, increasing inequalities among employees. Thus, diverse international organizations and trade union organizations are compelled to seek alternatives.This study evaluated the damage caused by neoliberalism to the humanitarian aspects of employment and the working conditions of the global workforce. It takes a humanitarian perspective and includes a discussion on humanitarian work conditions. The assessment incorporated the principal indicators of the labor market, including data on wages, working times, healthy and safe working conditions, social security, and union organization levels. The results revealed the existence of severe inequalities in employment conditions around the world. Further, it was apprehended that the low standards of work environments in undeveloped countries resulting from neoliberalism and globalization further intensified inequities.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalism, Globalization, Right to work, Decent work, Humanitarian working conditions

Neo-Liberalizmin Gölgesinde İstihdam: Dünyada İstihdamın Durumuna İnsani Bir Bakış

Öz

Sosyal politika disiplini; kapitalizmin olumsuzluklarını gidermek ve onu yaşanılabilir bir sistem haline getirmek amacıyla ortaya çıkarılmış ve bugünkü anlamıyla; insanlığın, tüm sosyal sınıfların karşılaştıkları sosyal risklerin ortadan kaldırılabilmesi adına çaba sarf eden; insanın daha iyiye ulaşmasına odaklanmış politik bir arayış haline gelmiştir. İnsanın iyilik halini doğrudan etkileyen temel unsurlardan biri olan çalışma hak ve özgürlüğü; sosyal politika disiplini içerisindeki anlamını, istihdam olgusu ve istihdamın daha insani koşullara kavuşturulabilmesi mücadelesi içerisinde bulmuştur. Neo-liberal politikalarla birlikte; sermayenin serbest dolaşımı, dünya genelinde istihdamın mekânsal dağılımını ve koşullarını değiştirmiş, çalışanlar arasında eşitsizlikleri arttırmış ve emek eksenli çeşitli uluslararası kuruluşların ve sendikal örgütlerin bu duruma karşı alternatif arayışlar içerisine girmesine yol açmıştır.Bu çalışmayla; neo-liberalizmin, istihdamın insani koşulları üzerinde yaratmış olduğu tahribat ve dünya genelinde işgücünün çalışma koşulları, insani bir perspektifle değerlendirilmiş ve insani istihdam koşulları tartışması ortaya atılmıştır. Söz konusu değerlendirme kapsamında; işgücü piyasasının temel göstergeleri olan ücretler, çalışma süreleri, sağlıklı ve güvenli çalışma koşulları, sosyal güvenliğin kapsamı ve sendikal örgütlenme düzeyine yönelik veriler esas alınmıştır. Çalışma sonucunda; dünya genelinde istihdam koşulları açısından ciddi eşitsizlikler olduğu görülmüş; neo-liberalizm ve küreselleşmenin, gelişmemiş ülkelerde yol açtığı standarttan uzak şartlardan istifade ederek söz konusu eşitsizliği daha da derinleştirdiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Neo-Liberalizm, Küreselleşme, Çalışma hakkı, İnsani istihdam, İnsan onuruna yakışır iş

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2000). Monetarizm ve Rasyonel Beklentiler Teorisi. İzmir: Anadolu Matbaacılık. google scholar
• Alper, Y. (2016). Türkiye’de Sosyal Güvenlik: Ders Notları. Bursa: Uludağ Üniversitesi. google scholar
• Alper, Y. (2018). Küreselleşme ve Küreselleşmenin Sosyal Sorunları (Ed. Aysen Tokol ve Yusuf Alper). Bursa: Dora Yayıncılık. google scholar
• Anker, R., Chernyshev, I., Egger, P., Mehran, F., and Ritter, J. A. (2003). Measuring Decent Work With Statistical Indicators. International Labour Review, 142(2), 147-178. google scholar
• Ardıç, K. ve Aydın, Y. (2001). İktisat Okulları ve Emek Piyasası. İstanbul: Derin Yayınevi. google scholar
• Bedir, E. (2002). Yirmi Birinci Yüzyılda İstihdamın Artan Önemi ve Eğitim İstihdam İlişkisi. Kamu-İş Dergisi, 7(1), 1-12. google scholar
• Bescond, D., Chataignier, A. and Mehran F. (2003). Seven Indicators to Measure Decent Work: An International Comparison. International Labour Review, 142(2), 179-212. google scholar
• Biçerli, K. M. (2016). Çalışma Ekonomisi. İstanbul: BETA Basım. google scholar
• BM Türkiye (2020). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, http://www.unicankara.org.tr/ doc_pdf/h_rigths_turkce.pdf, (E.T.: 24.04.2020). google scholar
• BM. (1966). Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi google scholar
• Bonacich, E. ve Gapasin, F. (2003). Örgütlenmeyenleri Örgütlemek (Küreselleşme ve Sendikal Örgütlenme). Ankara: Petrol-İş Yayınları. google scholar
• Bulutay, T. (1995). Employment, Unemployment and Wage in Turkey. Ankara: ILO Yayınları. google scholar
• Bülbül, O. G. (2016). Küresel Endüstri İlişkileri: İki Bin Sonrası Yeni Durum/Yeni Yaklaşımlar (Ed. Erdinç Yazıcı). Ankara: Karaağaç Yayıncılık. google scholar
• Çelik, A. (2006). “Yeni Sorun Alanları, Eğilimler ve Arayışlar: Sendikaların Yeni Dünyası”, Türkiye’de Sendikal Kriz ve Sendikal Arayışlar, Der. Fikret Sazak, Epos Yayınları, Ankara, ss.17-74. google scholar
• Davies, R. B. ve Vadlamannati, K. C. (2011). A Race to the Bottom in Labour Standards? An Empirical Investigation. Journal of Development Economics, 103(1), 1-14. google scholar
• Davis, C. J. (2019). Taş Devrinden Bu Güne Tarihimiz: İnsanın Hikâyesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar Egger, P., & Sengenberger, W. (2001). Decent Work Issues and Policies, ILO-Decent Work Pilot Programme, Geneva. google scholar
• Ekin, N. (1971), z. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 1625, google scholar
• Ekin, N. (1999). Küreselleşme ve Gümrük Birliği (Çalışma Yaşamında Dönüşüm: Çelişkiler ve Fırsatlar), İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 1999-47, İstanbul. google scholar
• Ellison, N. (2011). Neo-Liberalizm (Ed. Pete Alcock, Margaret May ve Karen Rowlingson), Ankara: Siyasal Kitapevi. google scholar
• Erdoğdu, S. (2015). Çok Uluslu Şirketler, Sendikalar ve Sosyal Politika (Ed. Ahmet Makal ve Seda Tekeli). Ankara: Anadolu Üniversitesi Yayınlar. google scholar
• Erdut, Z. (2003). Küreselleşme Bağlamında Uluslararası Sosyal Politika ve Türkiye, Dokuz Eylül Yayınları, 2. Basım, İzmir. google scholar
• EUROSTAT. Number Of Non-Fatal and Fatal Accidents At Work, https://ec.europa.eu/ eurostat/statistics., (E.T.: 20.04.2020). google scholar
• Ghai, D. (2003). Decent Work: Concept and Indicators. International Labour Review, 142(2), 113-145. google scholar
• Gökbayrak, Ş. (2003). Belediyeler, Özelleştirme ve Çalışma İlişkileri, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, No:28, Ankara. google scholar
• Gürsel, S. ve Ulusoy, V. (1999). Türkiye’de İşsizlik ve İstihdam, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. google scholar
• Hamalainen, P., Takala, J. ve Kiat, T. B. (2017). Global Estimates Of Occupational Accidents And Work-Related Illnesses 2017, Singapore: Workplace Safety and Health Institute Publishing. google scholar
• ILO (1999). Decent Work, International Labour Conference, 87th Session, Report of The Director General, Geneva. google scholar
• ILO (2000). Decent Work and Poverty Reduction in The Global Economy, Geneva. google scholar
• ILO (2001). Reducing the Decent Work Deficit: A Global Challenge, International Labour Conference, 89th Session, Report of the Director-General, Geneva, https://www.ilo. org/public/english/standards/relm/ilc/ilc89/rep-i-a.htm (E.T.: 26.04.2020). google scholar
• ILO (2002). Decent Work and the Informal Economy, Report VI, International Labour Conference, 90th Session, International Labour Office, Geneva. google scholar
• ILO (2011). Work-Life Balance, Policy Development Section Employment and Social Protection Segment, Geneva: ILO Publishing. google scholar
• ILO (2014). Safety and Health at Work: A Vision For Sustainable Prevention, Geneva: ILO Publishing. google scholar
• ILO (2017). Social Protection Report: 2017-2019, Geneva: ILO Publishing. google scholar
• ILO Türkiye Ofisi (2015). Çalışma Yaşamında Temel İlkeler ve Haklar Bildirgesi, https:// www.ilo.org/ankara/about-us/WCMS_412372/lang--tr/index.htm, (E.T.: 25.04.2020). google scholar
• ILO Türkiye Ofisi (2020). İnsana Yakışır İş, https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/ dw/lang--tr/index.htm, (E.T.: 23.04.2020). google scholar
• ILO. 102 Sayılı Sosyal Güvenliğin Asgari Standartları Sözleşmesi. google scholar
• ILO. Social Protection Report Data, https://www.social-protection.org/gimi., (E.T.: 21.04.2020). google scholar
• ILO. Social Security Report Data, https://www.usp2030.org/gimi., (E.T.: 21.04.2020). google scholar
• ILOSTAT, Case Of Fatal/Non-Fatal Occupational Injuries by Economic Activity, https:// www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 20.03.2020). google scholar
• ILOSTAT. Mean Nominal Monthly Earnings of Employees by Sex and Economic Activity, https://www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 14.01.2020). google scholar
• ILOSTAT, Mean Weekly Hours Actually Worked Per Employee By Sex And Economic Activity, https://www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 14.01.2020). google scholar
• ILOSTAT, Number of Strikes and Lockout by Economic Activity, https://www.ilo.org/ shinyapps., (E.T.: 21.04.2020). google scholar
• ILOSTAT, Social Health Protection Coverage as a Percent of Total Population, https:// www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 21.04.2020). google scholar
• ILOSTAT, Trade Union Density Rate, https://www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 21.04.2020). google scholar
• ILOSTAT, Working Poverty Rate, https://www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 14.01.2020). google scholar
• ILOSTAT, World Employment and Social Outlook, https://www.ilo.org/wesodata/., (E.T: 15.01.2020). google scholar
• ILO-WHO Komitesi (1950) ve 12. Oturum (1995). google scholar
• Işığıçok, Ö. (2005). 21. Yüzyılda İstihdam ve İnsana Yakışır İş. Bursa: Ezgi Kitabevi, google scholar
• Işığıçok, Ö. (2018a). İstihdam ve İşsizlik. Bursa: Dora Yayınları, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 4. Basım. google scholar
• Işığıçok, Ö. (2018b). Temel Sosyal Politika Sorunlar: Ücret, (Ed. Aysen Tokol ve Yusuf Alper). Bursa: Dora Yayınları. google scholar
• Işıklı, A. (1993), “Dünyada ve Türkiye’de Kriz Üzerine Görüş ve Öneriler”, Petrol İş 92 Yıllığı, Petrol İş Yayınları, ss.750-755. google scholar
• Işıklı, A. (2008), İşsizlik ve Çalışma Hakkı. Yol-İş Dergisi, 93. google scholar
• Kapar, R. (2004). “Uygun İş Bağlamında Çalışan Yoksullar”, Sosyal Siyaset Konferansları, 48. Kitap, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 4531, İstanbul, ss. 185-204. google scholar
• Kapar, R. (2007). “Uygun İş Açığı: İnsana Yaraşmayan İşler”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Sayı:29, ss. 2-10. google scholar
• Kayhan, N. (2007). AB Sürecinde Türkiye’de Sosyal Diyalog Alanındaki Gelişmeler. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 20(6), 61-79. google scholar
• Kellerson, H. (1998). The ILO Declaration of 1998 on Fundamental Principles and Rights: A Challenge for the Future. International Labour Review, 137(2), 223-227. google scholar
• Korkmaz, O. ve Erdoğan, E. (2014). İş-Yaşam Dengesinin Örgütsel Bağlılık ve Çalışan Memnuniyetine Etkisi. Ege Akademik Bakış, 14(4), 541-557. google scholar
• Lewis, S. ve Beauregard, T. A. (2018). The Meanings Of Work-Life Balance: A Cultural Perspective (Ed. R. Johnson, W. Shen ve K. M. Shockley), London: Cambridge University Press. google scholar
• Mahiroğulları, A. ve Korkmaz, A. (2018). İşsizlikle Mücadelede Emek Piyasası Politikaları: Türkiye ve AB Ülkeleri, Bursa: Ekin Yayınevi. google scholar
• Öçal, M. ve Korkmaz, A. (2019). Bir Sosyal Politika Analizi: Türkiye’de Asgari Ücret Uygulaması. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 76, 181-212. google scholar
• Ölmezoğulları, N. (2003). Ekonomik Sistemler ve Küreselleşen Kapitalizm, Ezgi Kitabevi Yayınları. google scholar
• Önsal, N. (1993). İstihdam (Ders Notları), Kamu-İş, Ankara. google scholar
• Ören, K. (2014). Sosyal Politika, İstanbul: Nobel Yayınları. google scholar
• Özdemir, S., Ersöz, H. Y. ve Sarıoğlu, H. İ. (2006). İşsizlik Sorununun Çözümünde Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Desteklenmesi, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2006-45, İstanbul. google scholar
• Pamuk, Ş. (2019). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
• Roser, M. (2020). Working Hours, https://ourworldindata.org/working-hours., (E.T.: 23.04.2020). google scholar
• Sallan Gül, S. (2004). Sosyal Devlet Bitti, Yaşasın Piyasa. İstanbul: Etik Yayınları. google scholar
• Sarı, D. B, Şahin, İ ve Gülmez, M. (2019). Küreselleşmenin Ekonomik ve Sosyolojik Etkileri: 1997’den Günümüze Bibliyografi Tabanlı Sistematik Derleme Çalışması. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 241-259. google scholar
• Saybaşılı, K. (1994). Mali Bunalım, İktisat Siyasası ve Özelleştirme”, Özelleştirme Tartışmaları, Der. Aykut Polatoğlu, Bağlam Yayınları, İstanbul, ss. 57-76. google scholar
• Selamoğlu, A. (1998). Küreselleşme Sürecinde İnsan Kaynağı, Ankara: Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası Yayınları. google scholar
• Selamoğlu, A. (2000). “Yoğunlaşan Sosyal Sorunları İle Küreselleşme”, Küreselleşmenin İnsani Yüzü, Der. Veysel BOZKURT, Alfa Yayınevi, İstanbul, ss. 33-69. google scholar
• SGK (2018). İstatistik Yıllıkları, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/ istatistik., (E.T.: 20.03.2020). google scholar
• Söylemez, S. (2009). Küreselleşen Dünyada Yoksulluk Sorununun İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
• Stewart, M. (1993). “Keynesçi İktisat Öğretisi”, Liberalizm, Refah Devleti, Eleştiriler, Çev. Şule Kut, Der. Kemali Saybaşılı, Bağlam Yayınları, İstanbul, ss.53-87. google scholar
• Sykes, R. (2011). Küreselleşme ve Sosyal Politika, (Ed. Pete Alcock, Margaret May ve Karen Rowlingson). Ankara: Siyasal Kitapevi. google scholar
• Şaylan, G. (2003). Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İkinci Baskı, İmge Kitabevi, Ankara. google scholar
• Şenkal, A. (2011). Küreselleşme Sürecinde Sosyal Politika, İstanbul: Alfa Basım Yayım. google scholar
• Talas, C. (1997). Toplumsal Ekonomi, İmge Kitabevi, Ankara. google scholar
• Tokol, A. (2000). Sosyal Politika, Bursa: Vipaş Yayınları. google scholar
• Tokol, A. (2011). Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler, Bursa: Dora Yayınları. google scholar
• Topalhan, T. (2013). Ücret Teorileri ve Ücret Politikaları, Ankara: Merdiven Yayın. google scholar
• Topateş, H. (2018). Çalışma Sosyolojisinde Dönüşümler: Sanayi Toplumu ve Sanayi Sonrası Toplum, Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
• Trebilcock, A. (2005). “Decent Work and the Informal Economy”, UNU-WIDER Discussion Paper, Paper No: 2005/04, pp. 1-37. google scholar
• Tuna, O. ve Yalçıntaş, N. (1999). Sosyal Siyaset. İstanbul: Filiz Kitapevi. google scholar
• Wallerstein, I. (2004). “Küreselleşme Mi, Geçiş Çağı Mı?”, 21. Yüzyılda Siyaset, Çev. Taylan Doğan- Ender Abadoğlu, Aram Yayıncılık, İstanbul, ss.123-146. google scholar
• World Inequality Database, World View, https://wid.world/world/#sptinc_p99p100_z/ US;FR;DE;CN;ZA;GB;WO/last/eu/k/p/yearly/s/false/5.11/30/curve/false/country, (E.T: 02.05.2020). google scholar
• Yaman, B. (1977). Kalkınmakta Olan Ülkelerde İstihdam Sorunu ve Çözüm Yolları, Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, Yayın No: 27, Bursa. google scholar
• Zaim, S. (1990). Çalışma Ekonomisi İstanbul: Filiz Kitabevi. google scholar