Evaluation of the International Labor Organization’s Reports on Turkey in Terms of ILO’s Audit Activity

Yıl 2021, Sayı: 81, 285 - 323, 31.12.2021

Abdullah Önal İzzettin As

https://doi.org/10.26650/jspc.2021.81.996496

Öz

One major objective of the International Labor Organization (ILO) is to establish social balance through the establishment of improved working conditions, to influence the economic process which is the subject of international competition, and to eliminate the drawbacks of this process. In fulfilling this objective, the ILO uses its audit function as an important tool. The audit function enables the ILO to consider whether its established norms are implemented by its member states. It also allows the ILO to monitor the implementation of the social provisions contained in the ILO Conventions. Audit, which constitutes an important dimension of the ILO’s rulemaking activity, is carried out in two ways: regular auditing and complaint-based auditing. Since 1932, when Turkey became a member of the ILO, Turkey has been an addressee of this audit activity. Turkey has been frequently placed on the ILO’s agenda in the sessions held within the scope of regular auditing as well as complaint-based auditing. In the meetings where Turkey has been discussed and in the reports prepared on Turkey, the harmonization of national legislation and ILO norms and the problems affecting implementation have been the main issues for evaluation. The regular and complaint-based audit conducted by the ILO have been very effective in Turkey as they have helped in improving the country’s effort to make legislative arrangements to improve working conditions for their residents. Against this background, this study will consider Turkey’s implementation of ILO norms and analyze how Turkey is handled within the scope of the ILO’s audit activities. A brief discussion on the changes that have occured in Turkey as a result of the indirect or direct effects of the ILO’s audit activities will also be presented. Within this framework, the relationship between the ILO and Turkey and the effects of this relationship on Turkish labor legislation will be considered.

Anahtar Kelimeler

ILO, Audit Reports, Complaints

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Denetim Faaliyeti Bağlamında Türkiye’ye İlişkin Raporlarının Değerlendirilmesi

Öz

Uluslararası Çalışma Örgütü (UÇÖ), çalışma hayatı üzerinde belirli standartların oluşturulması ile uluslararası rekabetin konu olduğu ekonomik işleyişe etki edebilme ve bu işleyişin ortaya çıkardığı olumsuzlukların giderilmesine çalışma amacı ile sosyal politikada önemli bir rol üstlenmektedir. UÇÖ’nün bir sosyal denge tesisi amacı da taşıyan bu işlevini yerine getirirken başvurduğu denetim fonksiyonu ise önemli bir araç olarak öne çıkmaktadır. Zira oluşturulan normların bu kuruluşa üye olan devletlerce uygulanıp uygulanmadığının denetimi, UÇÖ’nün faaliyetlerini sürdürebilmesine, sözleşmelere ilişkin sürecin takip edilebilmesine ve ortaya konan sosyal hükümlerin uygulanabilmesine olanak sağlamaktadır. UÇÖ’nün kural koyma faaliyetinin önemli bir boyutunu teşkil eden denetim, düzenli ve şikayete bağlı olmak üzere iki şekilde yerine getirilmektedir. Türkiye de UÇÖ üyeliğinin başladığı 1932 yılından beri bu denetim faaliyetinin muhatabı bir ülke konumundadır. Özellikle de düzenli denetim kapsamında gerçekleştirilen oturumlarda sık sık gündeme getirilen bir ülke olan Türkiye, benzer şekilde şikayete dayalı denetim kapsamında da gündem olmaktadır. Türkiye’nin ele alındığı toplantılarda ve Türkiye’ye ilişkin hazırlanan raporlarda ağırlıklı olarak ulusal mevzuatın UÇÖ normları ile uyumu değerlendirilmiş ve karşılaşılan sorunlara yer verilmiştir. Nihai olarak gerek düzenli ve gerekse şikayete dayalı denetim faaliyetlerinin önemli bir sonucunun ise ülkedeki çalışma hayatına yönelik mevzuat düzenlemelerinin yapılmaya çalışılması olduğu görülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın iki temel amacının olduğunu söyleyebiliriz. Öncelikle Türkiye’nin bu denetim faaliyetleri kapsamında nasıl ele alındığına değinerek ülkenin UÇÖ normları bağlamındaki görünümü ortaya konulmaya çalışılacaktır. İkinci olarak da denetim faaliyetlerinin dolaylı veya doğrudan etkisi neticesinde ortaya çıkan değişimlere veya düzenlemelere kısaca değinilmeye çalışılacaktır. Bu amaçlar çerçevesinde UÇÖ denetim raporlarının incelenmesi suretiyle ele alınan bu çalışma, özellikle çalışma hayatının önemli bir uluslararası aktörü olan UÇÖ’nün Türkiye ile ilişkisine ve ayrıca Türkiye çalışma mevzuatı üzerindeki etkilerine farklı bir perspektifle bakma imkanı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Çalışma Örgütü, UÇÖ, Denetim, Raporlar, Şikayetler

Kaynakça

• Altekin, Necla (2013) Uluslararası Çalışma Örgütü ve Türkiye’ye İlişkin Kararları, (Uzmanlık Tezi), ÇSGB, İstanbul, s. 68-89.
• Aydın, Ufuk, Özlem Keskin (2015), “2821 Sayılı Kanundan 6356 Sayılı Kanuna: Türkiye’de Sendikalar Hukukunun Dönüşümü”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, s. 1-41.
• Dereli, Toker (2004), “Uluslararası Çalışma Normları, Sendika Özgürlükleri ve Türkiye: ILO Eleştirirleri Açısından Yeni Yasa Taslağı’nın Değerlendirilmesi”, AB-Türkiye ve Endüstri İlişkileri, (Ed.: Alpay Hekimler) İstanbul, BETA, s. 167-190.
• Dereli, Toker (2019). Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO’nun) Türkiye’de Endüstri İlişkilerinin Gelişmesine Etkileri (Uluslararası Sendika Özgürlüğü Normları Açısından Eleştirel Bir Yaklaşım)”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 77, s. 21-58.
• DİSK-AR (2016), “Türkiye’nin Uluslararası Çalışma Örgütü Karnesi, İstanbul.
• Erdut, Zeki (2001), Uluslararası Sosyal Politika ve Türkiye, Dokuz Eylül Yayınları, İzmir.
• Gülmez, Mesut (1988), Sendikal Hakların Uluslararası Kuralları ve Türkiye, Cilt: 1, TODAİE Yayınları, No: 223, Ankara
• Gülmez, Mesut (2019), 1919-2019 ILO-Türkiye İlişkilerinin Yüzyılı, ILO Yayınları, Ankara.
• ILO (2018), Türkiye’nin Sosyal Diyalog Alanındaki ILO Sözleşmelerine Uyumuna İlişkin ILO Denetim Organlarının Yorum ve Kararlarının Analizi, Çalışma Hayatında Sosyal Diyaloğun Geliştirilmesi Projesi, Ankara.
• ILO, CAS (2007-2021), Conference Committee on The Application of Standards, International Labour Conference, 96th Session - 109th Session; 2007-2021
• ILO, Freedom of Association Cases (1951), Case No 50 (Turkey) - Complaint date: 01.12.1951
• ILO, Freedom of Association Cases (1970), Case No 631 (Turkey) - Complaint date: 07.07.1970
• ILO, Freedom of Association Cases (1974), Case No 798 & 799 (Turkey) - Complaint date: 21.08.1974
• ILO, Freedom of Association Cases (2011), Case No 2892 (Turkey), Complaint date: 04.08.2011
• ILO, Freedom of Association Cases (2012), Case No 2976 (Turkey), Complaint date: 15.08.2012
• ILO, Freedom of Association Cases (2013-A), Case No 3011 (Turkey) - Complaint date: 04.03.2013
• ILO, Freedom of Association Cases (2013-B), Case No 3021 (Turkey) - Complaint date: 09.04.2013
• ILO, Freedom of Association Cases (2014), Case No 3098 (Turkey) - Complaint date: 07.08.2014
• ILO, Normlex, Country Profile, Turkey, https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=1000:11110:0::NO:11110:P11110_COUNTRY_ID:102893
• ILO, Ratifications for Turkey, https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=1000:11200:0::NO:11200:P11200_COUNTRY_ID:102893, e.t.: 30.07.2021.
• ILO, CEACR (2007 - 2020), Report of the Committee of Experts on the Application of Conventions and Recommendations (Report III (Part 1A)), International Labour Conference, 96th Session - 109th Session; 2007 - 2020
• Işıklı, Alpaslan (2007), “Sosyal Devlet ve Prof. Dr. Cahit Talas,” Çalışma ve Toplum, Sayı 12, 2007, s. 19-21.
• IUF, IUF Files ILO Complaint Against the Government of Turkey over Failures to Protect Workers’ Freedom of Association, https://www.iuf.org/news/iuf-files-ilo-complaint-against-the-government-of-turkey-over-failures-to-protect-workers-freedom-of-association/ , e.t.: 30.07.2021.
• Kaya, Pir Ali (2014), Uluslararası Sosyal Politika, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2014
• Kaya, Pir Ali (2001), 2000’li Yıllarda Türkiye’nin İLO Serüvenine Bir Bakış, ÇMİS (Çimento İşveren Dergisi), Temmuz 2001, Cilt: 15, Sayı: 4, ss. 14-21.
• Koç, Yıldırım (2010), “30. Yıldönümünde 12 Eylül Darbesi ve İşçi Sınıfı”, Mülkiye Dergisi, Cilt: 34, Sayı: 268, 2010, s. 43-74.
• Kutal, Metin (2019), “ILO Sendika Özgürlüğü Komitesi’nin Grev Hakkına İlişkin Önemli Bazı Kararları”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 77, s. 1-19.
• Makal, Ahmet (2003), “Cumhuriyetin 80. Yılında Türkiye’de Çalışma İlişkileri”, Ankara Üniversitesi, SBE Tartışma Metinleri, No: 62, Eylül 2003, s. 123-172
• Resmi Gazete (RG) (1970), “274 Sayılı Sendikalar Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve 31inci Maddesine Bir Bend ile Bu Kanuna 3 Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun”, Tarih: 29.07.1970, Sayı: 1317.
• Sayın, Ali Kemal (2013), “ILO Normlarının ve Örgütün Denetim Mekanizmasının Türk İş Hukukuna Etkisi”, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, Temmuz-Eylül 2013, s. 11-34.
• Selvi, Mehmet (2014), Uluslararası Kuruluşların Türkiye’deki Sosyal Güvenlik Mevzuatının Oluşmasındaki Etkileri (Uzmanlık Tezi), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara.
• Soykut Sarıca, Pınar (2013), “Uluslararası Çalışma Örgütü ve 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu: Genel Değerlendirme”, İşgüç Dergisi, Temmuz 2013, Cilt: 15, Sayı: 3, s.1-19.
• Sur, Melda (2013), “6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun Uluslararası Normlar Açısından Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Toplum, 2013/4, ss.314-356
• TBMM (1999), “Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu Tasarısı ve Gerekçeleri”, TBMM 21. Dönem, Esas No: 1/418, Tarihi: 24.06.1999
• TBMM (2003), “İş Kanunu Tasarısı ve Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Raporu”, Esas No: 1/534, TBMM, 22 Dönem, 1. Yasama Yılı, S. Sayısı:73, Tarih: 07.03.2003.
• TBMM (2006), “Sendikalar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Raporu”, TMBB 22. Dönem, Esas No: 1/1230, Tarihi: 07.07.2006
• TBMM (2012), “Toplu İlişkiler Kanunu Tasarısı ve Gerekçeleri”, TBMM 24. Dönem, Esas No: 1 / 567, Tarihi: 31.01.2012.
• Türk İş Dergisi (2008), Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu Yayın Organı, Mayıs - Ağustos 2008, Sayı: 380.