Gnostisizm, Gül-Haç ve Teozofi* Işığında İki Kare Örneği: “Koyu Karanlıklar” (Robert Fludd) Ve “Siyah Kare” (Kazimir Maleviç)

Yıl 2019, Sayı: 28, 103 - 130, 30.06.2019

Okan Şahin

Öz

Sanat tarihi’nde ‘Nesnesiz Resim’ olarak tanımlanan Kazimir Maleviç’in
‘Siyah Kare’ isimli çalışması Modernizmin farklı bir boyutunu ortaya koyar.
Natüralizmin sonlanışıyla birlikte non-figüratif resim anlayışı aynı zamanda reel
dünyadan duyuüstü dünyaya geçişin de aracısı olmuştur. Bu eğilimin göstergesi
olarak resim soyutlaşma ya da geometrik formlarla yeni gerçekliğin aktarılması
şeklinde değişim göstermiştir. Bunun sonucu olarak Maleviç’in ‘Siyah Kare’
isimli çalışması, sanatçının kendi sanat diliyle aktardığı metafizik görüşün sunumu
olarak bilinir. Tarihsel süreklilik açısından bakıldığındaysa duyuüstü dünyanın bir
geometrik form olan ‘kare’ şekli aracılığıyla aktarımı aslında 20.yy.’dan çok daha
önce başka bir kıtada fakat oldukça benzer bir dünya görüşüyle ele alınmıştır.
İngiliz okültist, mistik, simyacı, bilim ve sanatla ilgilenen aynı zamanda hermetik
anlayışın ışığında kurulmuş Gül-Haç okuluna bağlı öğretilerle yetişmiş olan Robert Fludd, 1617 yılında illüstrasyon olarak gerçekleştirdiği “Koyu Karanlıklar” isimli
çalışmasında siyah bir kare örneğiyle kendi okült dünya görüşünü aktarmıştır.
Bu çalışmada farklı yüzyıl ve coğrafyada yaşamış; fakat aynı geometrik form ve
renk tercihiyle bahsedilen duyuüstü görüşü aktaran iki ismin, bu aktarımı neden
‘kare’ler aracılığıyla sundukları Gnostisizm, Gül-Haç ekolü ve teozofi ışığında aynı
zamanda sanat tarihsel açıdan Modernizm öncesi/Modernizm ayrımı çerçevesinde
aktarılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gnostisizm, Gül-Haç, Teozofi, Kare, Siyah

Two Squares Examples In the Light of Gnosticism, Rose-Cross and Theosophy: “Dark Darkness” (Robert Fludd) and “Black Square”(Kazimir Malevich)

Öz

The picture without the subject in Art History defined as Kazimir Malevich’s
“Black Square” is the discipline of work reveals a different dimension of Modernism. Non-figurative paintings understanding with the termination Naturalism
also has the world’s transition to the real world has been well supersense tool.
This trend indicators on abstract or geometric form as the picture has changed as
the transmission of new reality. As a result of this, Malevich’s ‘Black Square’ is
the work of artist’s known, as the presentation of the opinion that the transfer of
metaphysics with his own artistic language. And when viewed from the angle of
historical continuity world’s supersense geometric form as ‘square’ transmission
through the shape of the fact that much before the 20th Century is discussed on
another continent, but rather with a similar worldview. British occultist, mystic,
alchemist, science and art dealing at the same time hermetic established in the
understanding of light who grew up with the teachings depends on the Rose-Cross
school, Robert Fludd, which performs as an illustration in 1617 “Dark Darkness” is
a black square sample in the study was transferring his vision of the occult World.
In this study those two names who lived different centuries also different geography but the same geometrical form and the same color preference transmits the
view of supersense, because of that transfer offers through frames on Gnosticism,
Rose-Cross School and Theosophy terms also art history discipline in the light
will be described in the context Pre-Modernism and Modernism.

Anahtar Kelimeler

Gnosticism, Rose-Cross, Theosophy, Square, Black

Kaynakça

• ..