REFLECTION OF REALPOLITIK TO TURKISH-GERMAN RELATIONS: RETURN OF GERMANS TO THEIR COUNTRY AND DISABLING THE REST IN TURKEY (1944-1945)

Yıl 2016, Sayı: 63, 89 - 126, 02.10.2016

Bülent Bakar

Öz

During World War II, Turkey maintained an equilibrium policy to stay out of the war.

Since the war had ended in favor of the Allies, some pressure was put on Turkey to participate

in it. In these conditions, Turkey stopped exporting chrome to Germany, and then eventually

cut off diplomatic relations with Germany. First the German ambassador, then some diplomats,

and finally German nationals left Turkey. At this time, some German citizens appealed to the

Turkish authorities to stay in Turkey. They were interned in some cities of Anatolia. After a

while, some German diplomats who could not have be interchanged with Turkish diplomats

joined this group. The internment period ended after circumstances changed at the end of the

War (December 1945), and the Germans were released to go wherever they wanted.

Anahtar Kelimeler

II. World War, Germany, Turkey, Germans, enterne

REEL POLİTİĞİN TÜRK-ALMAN İLİŞKİLERİNE YANSIMASI: ALMANLARIN ÜLKELERİNE DÖNMESİ VE TÜRKİYE’DE KALANLARIN ENTERNE EDİLMESİ (1944-1945)

Öz

İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye denge politikası sürdürerek savaşın dışında kalabilmek

için gayret göstermiştir. 1943 yılından itibaren savaşın Müttefi k Devletler lehine gelişmesiyle

Türkiye’nin bu ülkeler yanında savaşa katılması y.nünde baskı söz konusu olmuştur. Savaşın

aldığı durumu göz .nüne almak zorunda kalan Türkiye, 1944 yılından önce Almanya’ya krom

ihracını durdurmuş, ardından Almanya ile diplomatik ilişkisini kesmiştir. Alman Büyükel.isi

başta olmak üzere bazı diplomatlar ve Alman vatandaşları Türkiye’den ayrılmıştır. Bu günlerde

bazı Alman vatandaşların ise Almanya’ya dönmemek için Türk yetkililere müracaatı söz konusu

olmuş ve Almanlar Anadolu’nun bazı şehirlerinde enterne edilmişlerdir. Bu enterne grubuna bir

süre sonra Türk diplomatlarla mübadele edilememiş Alman diplomatlar da ilave olmuştur. Savaşın

bitmesinden sonra şartların değişmesiyle Aralık 1945’te enterne dönemi sona ermiş ve Almanlar

istedikleri yere gitmeleri hususunda serbest kalmışlardır.

Anahtar Kelimeler

İkinci Dünya Savaşı, Almanya, Türkiye, Almanlar, Enterne

Kaynakça

• Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi 1914-1980, Ankara 1988. Bakar, Bülent, “İkinci Dünya Savaşı’nda İstanbul ve Trakya’dan Anadolu’ya Göç ve Paniğe Karşı Propaganda”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, sayı 12 (2007), s. 1-35. Deringil, Selim, Denge Oyunu İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’nin Dış Politikası, İstanbul 1994. Glasneck, Johannes, Türkiye’de Faşist Alman Propagandası, çev. Arif Gelen, Ankara 1968. Goloğlu, Mahmut, Milli Şef Dönemi (1939-1945), Ankara 1974. Karakaş, Nuri, “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’nin Krom Satışı ve Müttefi k Politikaları”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXV/2 (Aralık 2010), s.447-482. Koçak, Cemil, Türk-Alman İlişkileri (1923-1939), Ankara 1991. _____________, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), I-II, İstanbul 2010. Neumark, Fritz, Boğaziçine Sığınanlar, çev. Şefi k Alp Bahadır, İstanbul 1982. Özgüldür, Yavuz, Türk-Alman İlişkileri (1923-1945), Ankara 1993. Sander, Oral, Siyasi Tarih 1918-1994, Ankara 2010. Seydi, Süleyman, 1939-1945 Zor Yıllar, Ankara 2006. Soysal, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, c. I, Ankara 1989. Tekeli, İlhan- Selim İlkin, İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi, c. I, İstanbul 2014. Weisband, Edward, 2. Dünya Savaşı ve Türkiye, çev. M. A. Kayabağ-Örgen Uğurlu, İstanbul 2002. Yalçın, Kemal, Haymatlos, İstanbul 2011.