Karşılaştırmalı Perspektifle Osmanlı Askeri ve Deniz Gücü: İnebahtı Öncesi ve Sonrası

Yıl 2022, Sayı: 76, 1 - 19, 16.03.2022

Gábor ágoston

https://doi.org/10.26650/iutd.202201

Öz

Osmanlı İmparatorluğu, geniş beşeri ve iktisadi kaynakları, askeri gücü ve deniz gücü sayesinde bir süper güçtü. Bu güce ancak İspanya, Venedik ve onların müttefiklerinin birleşik kuvvetleri meydan okuyabilirdi. 1571 yılındaki İnebahtı Deniz Savaşı bunun bir örneğiydi. Bu savaşta Osmanlı donanmasının yok edilmesinin ardından, geniş kaynaklar ve bu kaynakların verimli bir biçimde yönetilmesi Osmanlılar’ın donanmalarını yeniden inşa etmesini sağladı. Osmanlı İmparatorluğu’nun 1574 yılında Tunus’ta İspanyol güçlerine karşı aldığı galibiyet, Osmanlı deniz gücünün dirilişini göstermekteydi. 1580 yılındaki barıştan sonra deniz güçlerini etkileyen finansal krizlerden etkilenen taraflar, dikkatlerini diğer siyasi meselelere çevirdi.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs’ın Fethi, İnebahtı Deniz Savaşı, Osmanlı Askeri Gücü, Erken Modern Avrupa Askeri Tarihi, Karşılaştırmalı Askeri Tarih

Ottoman Military and Naval Power in Comparative Perspective: Before and After Lepanto

Öz

The Ottoman Empire was a superpower due to its vast human and economic resources and military and naval power. Only the joint military and naval might of Spain, Venice, and their allies could successfully challenge the Ottomans. This was the case at the Battle of Lepanto in 1571. Following the destruction of the Ottoman fleet at the battle, the abundance of Ottoman resources and efficient resource management enabled the Ottomans to rebuild their navy. The Ottoman victory against the Spanish forces in 1574 in Tunis demonstrated the Ottoman naval resurgence in the Mediterranean. After the peace of 1580, the parties which suffered from the financial difficulties that affected their naval power, turned their attention towards other political matters.

Anahtar Kelimeler

The Conquest of Cyprus, The Battle of Lepanto, Ottoman Military and Naval Power, Military History of Early Modern Europe, Comperative Military History

Kaynakça

• Âgoston, Gabor, “Ateşli Silahlar ve Askeri Uyarlama: Osmanlılar ve Askeri Devrim”, Osmanlı’da Ateşli Silahlar ve Askeri Devrim Çalışmaları, çev. ve yay. haz. Kahraman Şakul, İstanbul 2017, s. 45-84.
• ________, “Firearms and Military Adaptation: The Ottomans and the European Military Revolution, 14501800”, Journal of World History, 25 (2014), 99-108.
• ________, “Ottoman and Habsburg Military Affairs in the Age of Süleyman the Magnificent”, The Battle for Central Europe: The Siege of Szigetvar and the Death of Süleyman the Magnificent and Nicholas Znnyi (1566), ed. Pal Fodor, Leiden 2019, s. 288-89.
• ________, Barut, Top ve Tüfek: Osmanlı İmparatorlugu’nun Askeri Gücü ve Silah Sanayisi, çev. Tanju Akad, İstanbul 2006.
• ________, Gunsfor the Sultan: Military Power and the Weapons Industry in the Ottoman Empire, Cambridge 2005.
• ________, The Last Muslim Conquest: The Ottoman Empire and Its Wars in Europe, Princeton, NJ 2021.
• Barkan, Ömer Lütfi, “H 933 934 (M 1527-1528) Mali Yılına ait Bir Bütçe Örneği”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, XV/1-4 (1953-1954), 251-329.
• Bicheno, Hugh, Crescent and Cross: The Battle of Lepanto 1571, London 2003.
• Bostan, İdris, Kürekli ve Yelkenli Osmanlı Gemileri, İstanbul 2005.
• ________, Osmanlı Bahriye Teşkilâtı: XVII. Yüzyılda Tersâne-i Âmire, Ankara 1992.
• ________, Beylikten İmparatorluğa Osmanlı Denizciliği, İstanbul 2006.
• ________, Osmanlılar ve Deniz: Deniz Organizasyonu, Teşkilat, Gemiler, İstanbul 2007.
• Brummett, Palmira Johnson, Ottoman Seapower and Levantine Diplomacy in the Age of Discovery, Albany, NY 1994.
• Capponi, Niccolo, Victory of the West: The Story of the Battle of Lepanto, London 2006.
• Chamere, Ernest, Negociations de laFrance dans leLevant, c. I, Paris 1848.
• Çakır, Baki, “Geleneksel Dönem (Tanzimat Öncesi) Osmanlı Bütçe Gelirleri”, Osmanlı Maliyesi Kurumlar ve Bütçeler, haz. Mehmet Genç - Erol Özvar, c. I, İstanbul 2006, s. 167-95.
• Glete, Jan, Warfare at Sea, 1500-1650, London 2000.
• Gonzalez de Leon, Fernando, “Spanish Military Power and the Military Revolution”, Early Modern Military History, 1450-1815, ed. Geoff Mortimer, Basingstoke 2004, 25-42.
• Groot, Alexander De, “The Ottoman Mediterranean since Lepanto (October 7th, 1571). Naval Warfare during the Seventeenth and Eighteenth Centuries”, Anatolica, 20 (1994), 269-293.
• Guilmartin, John Francis, Gunpowder & Galleys: Changing Technology and Mediterranean Warfare at Sea in the 16th Century, Annapolis, MD 2003.
• Hess, Andrew C., “The Battle of Lepanto and Its Place in Mediterranean History”, Past and Present, 57 (1972), 53-73.
• ________, The Forgotten Frontier: A History ofthe Sixteenth-Century Ibero-African Frontier, Chicago 1978.
• Imber, Colin, The Ottoman Empire, 1300-1650: The Structure ofPower, Houndmills, UK 2009.
• Işıksel, Güneş, La diplomatie ottomane sous le regne de Selîm II: Parametres et perimetres de l’Empire ottoman dans le troisime quart duXVIe siecle, Paris 2016.
• Kaldy-Nagy, Gyula, “The First Centuries of the Ottoman Military Organization”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, 31 (1977), 147-162.
• Kâtib Çelebi, Tuhfetü’l-Kibâr fî Esfâri’l-Bihâr (Deniz Seferleri Hakkında Büyüklere Armağan), haz. İdris Bostan, İstanbul 2008.
• Lane, Frederic C., Venice: A Maritime Republic, Baltimore, MD 1973.
• ________, Venetian Ships and Shipbuilders of the Renaissance, Baltimore & London 1992 (İlk baskı 1934).
• Mallett, M. E. - J. R. Hale, The Military Organization of a Renaissance State: Venice c. 1400 to 1617, Cambridge 2006.
• Murphey, Rhoads, Ottoman Warfare, 1500-1700, New Brunswick, NJ. 1999.
• Omichius, Franciscus, A tekintetes UngnâdDâvid UrSonneck bâröja esBleiburgzâlogbirtokosakövetsegenek es utazâsânak leîrâsa Becsböl, Ausztriâböl Konstantinâpolyba 1572-ben . . . Anno 1582, çev. ve haz. Jozsef Laszlo Kovacs, UngnâdDâvidkonstantinâpolyi utazâsai, Budapest 1986.
• Osmanlı Maliyesi Kurumlar ve Bütçeler, haz. Mehmet Genç - Erol Özvar, I-II, İstanbul 2006.
• Özvar, Erol, “Osmanlı Devletinin Bütçe Harcamaları (1509-1788)”, Osmanlı Maliyesi Kurumlar ve Bütçeler, haz. Mehmet Genç - Erol Özvar, c. I, İstanbul 2006, s. 197-238.
• Panzac, Daniel, La marine ottomane: De l’apogee a la chute de l’Empire, 1572-1923, Paris 2009.
• Parker, Geoffrey, Imprudent King: A New Life of Philip II, New Haven & London 2014.
• Pryor, John H., Geography, Technology, and War: Studies in the Maritime History of the Mediterranean, 649-1571, Cambridge 1992.
• Setton, Kenneth M., The Papacy and the Levant, 1204-1571, I-IV, Philadelphia 1976-1984.
• Skilliter, S. A., “The Hispano-Ottoman Armistice of 1581”, Iran and Islam: In Memory of the Late Vladimir Minorsky, ed. C. E. Bosworth, Edinburgh 1971, 491-515.
• Strauss, Johann, “How Cyprus Came under Turkish Rule: A Conquest and the Historians”, Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes, 82, (1992), 325-334.
• Theunissen, Hans, “Ottoman-Venetian Diplomatics: The ‘Ahd-names. The Historical Background and the Development of a Category of Political-Commercial Instruments Together with an Annotated Edition of a Corpus of Relevant Documents”, Electronic Journal of Oriental Studies, I/2 (1998), 490-495.