The Lost City of the Middle Ages: Arradjan From the by Muslims Conquest Until the Beginning of the XIIth Century

Yıl 2022, Sayı: 78, 1 - 25, 22.11.2022

İsmet Burak Batır

https://doi.org/10.26650/iutd.1093940

Öz

Established in the Sasanids period, Arradjan is located on the border of Khuzistan and Fars regions. After the Muslim conquest, the first two centuries retained its importance. With the weakening of the authority of the Abbasid, its importance gradually decreased after the occupation of city by the local dynasties. Both the sultanate struggles in the Buyids period and the esoteric activities that emerged during the Saldjukids period laid the groundwork for the destruction of Arradjan. In addition to this, natural disasters such as epidemics, earthquakes and drought are among the reasons that accelerate the collapse of city. For this reason, the reasons for the disappearance of Arradjan were examined in two parts, political and human. In this study, the process from the conquest of city by Muslims to its destruction will be tried to be revealed by making use of the main sources and modern research works of the period.

Anahtar Kelimeler

Arradjan, Iran, Buyids, Saldjukids, Batinids

Orta Çağın Yitik Şehri: Müslümanlar Tarafından Fethinden XII. Yüzyıl Başlarına Kadar Errecân

Öz

Sâsânîler devrinde kurulan Errecân, Hûzistân ve Fars bölgelerinin sınırında yer almaktadır. Müslümanların fethinden sonra da ilk iki yüzyıl önemini korudu. Abbâsîlerin otoritesinin zayıflamasıyla birlikte şehrin mahallî hanedanlar tarafından işgal edilmesi sonrasında önemi giderek azaldı. Gerek Büveyhîler dönemindeki saltanat mücadeleleri gerek Selçuklular zamanında ortaya çıkan Bâtınî faaliyetler Errecân’ın yok olmasına zemin hazırlamıştır. Bunun yanında meydana gelen salgın hastalıklar, depremler ve kuraklık gibi doğal afetler de şehrin çöküşünü hızlandıran nedenlerin başında gelmektedir. Bu sebeple Errecân’ın yok olmasının sebepleri siyasî ve beşerî olmak üzere iki kısımda incelenmiştir. Bu çalışmada dönemin ana kaynaklarından ve modern araştırma eserlerinden istifade edilmek suretiyle şehrin Müslümanlar tarafından fethinden yıkılışına giden süreç ortaya konmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Errecân, İran, Büveyhîler, Selçuklular, Bâtınîler, Arradjan, Iran, Buyids, Saldjukids, Batinids

Kaynakça

• Ahmed b. Mahmûd, Selçuknâme, I, haz. Erdoğan Merçil, İstanbul 1977.
• Antâkî, Târîhu’l-antâkî, nşr. Ömer Abdüsselâm Tedmürî, Lübnan 1990.
• Belâzürî, Fütuhu’l-büldân, çev. Mustafa Fayda, Ankara 2002.
• Dîneverî, Ahbârü’t-tıvâl, çev. Zekeriya Akman, Hüseyin Siyabend Aytemür, Ankara 2017.
• Ebü’l-Fidâ, Ebü’l-Fidâ Coğrafyası, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul 2017.
• Gerdîzî, Zeynü’l-ahbâr, thk. Abdülhay Habîbî, Tahran 1363.
• Hamdullâh Müstevfî, Nüzhetü’l-kulûb, nşr. Muhammed Debir Siyâkî, Tahran 1336 hş.
• Hemedâni, Tekmiletü Târîhi’t-Taberî, nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrahim, (Taberî, Tarih içinde), XI, Beyrut t.y.
• Hudûdü’l-âlem, çev. Abdullah Duman, Murat Ağarı, İstanbul 2008.
• el-Hüseynî, Ahbârü’d-devleti’s-selcukiyye, çev. Necati Lugal, Ankara 1999.