Agricultural Water Footprint Status of Türkiye

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 38 - 48, 01.06.2025

Rukiye Yıldıran , Yusuf Aydın

Öz

Although the vast majority of the world is covered with water, there is limit for beneficial consumption of water. The drought brought about by the global climate crisis is increasing the stress on fresh water resources. 70% of the world's usable/fresh water is consumed in agricultural irrigation, 22% in industry, and 8% for vital activities. In Türkey, 77% of fresh water is used in irrigation. The water footprint indicates the total amount of water consumed and the type of water. At the same time, it is classified as blue, green and grey water footprint according to the type of water used. Agricultural water footprint varies depending on plant water consumption, climate characteristics, water resources and ecological conditions. The unequal distribution of rainfall within the country increases the pressure on water resources and makes mandatory the use of blue water in production in arid regions.

Anahtar Kelimeler

water resources , water footprint , agricultural water footprint

Türkiye’nin Tarımsal Su Ayak İzi Durumu

Öz

Dünyanın büyük çoğunluğu sularla kaplı olmasına rağmen suyun kullanımı sınırlı bir orana sahiptir. Küresel iklim krizinin beraberinde getirdiği kuraklık tatlı su kaynakları üzerindeki stresi arttırmaktadır. Dünya üzerinde suyun %70’i tarımsal sulamada, %22’si endüstri alanında, %8’i yaşamsal faaliyetler için kullanılmaktadır. Türkiye’de ise suyun %77’si sulamada kullanılmaktadır. Su ayak izi tüketilen toplam su miktarını ve suyun türünü belirtmektedir. Aynı zamanda kullanılan suyun türüne göre mavi, yeşil ve gri su ayak izi olarak sınıflandırılmaktadır. Tarımsal su ayak izi bitki su tüketimine, iklim özelliklerine, su kaynaklarına ve ekolojik şartlara bağlı olarak farklılık göstermektedir. Yağışların ülke içerisinde eşitsiz dağılımı su kaynakları üzerindeki baskıyı arttırmakta ve kurak bölgelerde üretimde mavi su kullanımını zorunlu hale getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

su kaynakları , su ayak izi , tarımsal su ayak izi

Kaynakça

• Anonim. (2024). Toprak Su Kaynakları.Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü: https://dsi.gov.tr/sayfa/detay/754 Erişim Tarihi: 28.12.2024.
• Avanoz, Z. (2020). Türkiye'de Tarımsal Üretimin Su Ayak İzinin Hesaplanması. Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Bulut, A. P., Canbaz, G. T. (2022). Sivas İlinde Buğday, Arpa, Şeker Pancarı ve Ayçiçeği Üretimi İçin Su Ayak İzinin Hesaplanması. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9(1), s. 249-255.
• Çakmak, B., Torun, E. (2023). Konya Kapalı Havzası Sulama Şebekelerinde Tarımsal Su Ayak İzinin Değerlendirilmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27(1), s. 239-252.
• Demirel, M. (2023). Ticaret Metası Olarak Su: Su Ayak İzi, Sanal Su ve Sanal Su Ticareti. Akademik İz Düşüm Dergisi, 8(2), s. 373-406.
• Ekinci, B. (2015). Su Kaynaklarının Verimli Kullanılmasına Yönelik Örnek Ülke Uygulamaları ve Ülkemizde Bu Çalışmaların Uygulanabilirliği. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Uzmanlık Tezi.
• Fader, M., Gerten, D., Thammer, M., Heinke, J., Lotze-Campen, H., Lucht, W., (2011). Internal and External Green-Blue Agricultural Water Footprints of Nations, and Related Water and Land Savings through Trade. Hydrology and Earth System Sciences, 15(5), s. 1641-1660.
• Ge, L., Xie, G., Zhang, C., Li, S., Qi, Y., Cao, S., (2011). An Evaluation of China's Water Footprint. Water Resour Manage, s. 2633-2647.
• Gültaşı, H. T. (2024). Water Footprınt Assesment of Agricultural Production ın Bilecik Province . Black Sea Journal of Agriculture, 7(5), s. 515-523.
• Hoekstra, A. (2015). The Water Footprint: The Relation Between Human Consumption and Water Use. Springer International Publishing Switzerland, s. 35-48.
• Hoekstra, Y.,Chapapain, K. (2007). Water Footprints of Nations: Water Use By People As a Function of Their Consumption Pattern. Water Resour Manage, s. 35-48.
• İraz, E. (2021). Fırat Havzasının Su Ayak İzinin Hesaplanması. Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Kalvani, R., Sharaa, A., Manaf, L.,Hamdian, A. (2019a). Evaluation of Water Footprint of Selected Crop Consumption in Tehran Province. Applied Ecology and Envıronmental Research, 17(5), s. 11033-11044.
• Kalvani, R., Shraai, A., Manaf, L.,Hamdian, A. (2019b). Assessing Ground and Surface Water Scarcity Indices Using Ground and Surface Water Footprints in The Tehran Province of Iran. Applied Ecology and Environmental Research, 17(2), s. 4985-4997.
• Kaplan, E. (2022). Türkiye Ekonomisinde Su Kaynakları Yönetimi ve Güvenliği. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bölgesel Kalkınma Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Kayaer, M., Çiftçi, S. (2018). 'Su Sorunu' ve Türkiye'nin Tatlı Su Potansiyeli Çerçevesinde Türkiye'nin Sınır Aşan Sularının Stratejik, Etik ve Hukuki Boyutlarının Değerlendirilmesi. Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(3), s. 386-404.
• Konar, M., Marston, L. (2020). The Water Footprint of The United States. Multidisciplinary Digital Publishing Institute, 12(11), s. 1-21.
• Muratoğlu, A. (2019a). Üretimin Su Ayak İzinin İncelenmesi: Diyarbakır İli İçin Bir Vaka Çalışması. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, s. 846-858.
• Muratoğlu, A. (2020). Assessment of Wheat's Water Footprint and Virtual Water Trade: a Case Study For Turkey. Ecological Processes, s. 1-16.
• Muratoğlu, A. (2024). Türkiye'de Pamuk Üretiminin Su Yönetimi Açısından İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Yayınları, 55(3), s. 158-174.
• Muratoğlu, A., Yüce, M. İ., Aytek, A. (2019b). Türkiye'nin Uluslararası Sanal Su Transferinin İncelenmesi: Buğday İçin Bir Vaka Çalışması. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi 10.Ulusal Hidroloji Kongresi.
• Ochqun, M. H. (2015). Türkiye'de Su Yönetimin Kurumsal Yapısına İlişkin Tespitler- Öneriler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı Kamu Yönetimi Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Pegram, G., Conyngham, S., Aksoy, A., Dıvrak, B. B.,Öztok, D. (2014). Türkiye'nin Su Ayak İzi Raporu Su, Üretim ve Uluslararası Ticaret İlişkisi. WWF.
• Razei Kalvani, S. M. (2019). Assessıng Ground and Surface Water Scarcıty Indıces Usıng Ground and Surface Water Footprınts in the Tehran of Iran.
• Sat, S. (2023). Sanal Su Ticareti: Tarım Ürünleri Üzerine Türkiye İçin Ampirik Bir Uygulama. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Uluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı.Doktora Tezi.
• Turan, E. S. (2017). Türkiye'nin Su Ayak İzi Değerlendirmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, s. 55-62.
• Turan, E., Bayraktar, E. (2020). Türkiye'nin Su Yönetim Politikaları: Ulusal Güvenlik Açısından Bir Değerlendirme. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, 6(2), s. 1-19.
• Usta, A. (2016). Türkiye'nin Su Potansiyelinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Küresel Mühendislik Çalışmaları Dergisi, 3(2), s. 1-19.
• Yerli, C., Şahin, Ü., Kızıloğlu, F. M., Tüfenkçi, Ş., Örs, S. (2019). Van İlinde Silajlık Mısır, Patates, Şeker Pancarı, ve Yoncanın Su Ayak İzi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 29(2), s. 195-203.
• Yıldırım, Y. E. (2013). Su Kaynaklarının Yönetimi Politikalar ve Sorunlar: Küreselden Yerele. Nevşehir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü, 1-15.
• Yıldız, D. (2007). Ulusal Su Politikası İhtiyacımız. Ankara: Ulusal Sanayici ve İş Adamları Derneği.
• Yılmaz, L., Peker, S. (2013). Su Kaynaklarının Türkiye Açısından Ekono-Politik Önemi Ekseninde Olası Bir Tehlike: Su Savaşları. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 3(2), s. 57-74.