Halide Edib in Hampstead: Representations of the English as Occupier and the Host

Yıl 2019, Cilt: 59 Sayı: 1, 67 - 88, 29.06.2019

Nagihan Haliloğlu

https://doi.org/10.26650/TUDED2019-0004

Öz

This article traces Halide Edib’s interactions with England and the English and the ways in which she represented them in writing. I argue her representations were governed by conceptions of host, guest and occupier- a triumvirate of relations that is informed by Haswell and Haswell’s understanding of hospitality and authoring. I examine how Halide Edib’s understanding of occupier and host, nationalism and internationalism were shaped as she witnessed the British occupation of Istanbul, as she set about writing columns for the independence of Turkey, maintaining her cosmopolitan approach. Halide Edib expressed her views of the English in fiction, memoir, and newspaper article format, dealing with different aspects of a nation in different contexts. The first impressions of England she had in 1909 remained with Halide Edib for a long time, as evidenced in the newspaper articles she wrote in 1939.  Both during her earlier visit and years in exile, England introduced her to an international world of letters which she embraced for the rest of her life, and which led her to lecture in places such as the US and India. This article investigates the various methods she uses in describing the English throughout her career, in a way that both consolidates her initial impressions and recognizes the changing context.

Anahtar Kelimeler

Halide Edib, England, hospitality, exile, occupation

Halide Edib Hampstead’de: İngilizlerin İşgalci ve Ev Sahibi Olarak Temsili

Öz

Bu makale Halide Edib [Adıvar]’ın (1884-1964) İngiltere ile olan ilişkisini yazılarındaki ev sahibi, misafir ve işgalci kavramları üzerinden inceleyecektir. Halide Edib’in İngiltere ile olan ilişkisinde bu kavramların hem tarihi hem de söylemsel karşılıkları vardır. Bu kavramların söylemsel manalarına Haswell ve Haswell’in geliştirdiği misafirperverlik ve yazarlık çerçevesinden bakılacaktır. Haswell ve Haswell bu çerçeveyi sömürge ilişkileri üzerinden inşa etmiş olsa da, tespitlerini sömürge ilişkisi olmayan durumlarda da gözlemlemek mümkündür. İngiliz ordusunun İstanbul işgaline tanıklık etmiş, yazılarında Hindistan’a dair örnekler veren Halide Edib’in eserlerindeki İngiliz figürü genel edebiyat tarihinden tanıdığımız sömürgeci figürüyle örtüşmektedir. Yazarın en sevimsiz İngiliz karakteri olan Ateşten Gömlek’teki gazeteci Mr. Cook sömürgeci zihniyetini temsil eder. Halide Edib’in kahramanı Ayşe de okuyucuya bu sömürgeci söyleme nasıl karşılık verilmesi gerektiğini gösterir. Halide Edib böylelikle bir çeşit “metin ile karşılık verme” formülü geliştirmiş olur. Yazarın bu formülü elbette kendi ev sahibi, misafir, işgalci anlayışı ve yine kendi enternasyonalizm ve milliyetçilik anlayışı etrafında gelişir. Kariyerinin bir döneminde İngiltere’de sürgün hayatı geçirmek zorunda Halide Edib’in hayatındaki işgalci figürüne misafir olması bu kategorileri tekrar tekrar gözden geçirmesine sebep olur. İngiltere’deyken işgal anılarını İngilizce kaleme alan Halide Edib Türkiye’ye döndüğünde bu sefer İngilizleri Türklere anlatma görevini üstlenir. Bir İngiliz Edebiyatı okuyucusu ve Türk Edebiyatı yazarı olarak Halide Edib Haswell ve Haswell’in geliştirdiği ev sahibi-yazar ve misafir-okuyucu kategorilerini ters yüz eder.

Anahtar Kelimeler

Halide Edib, İngiltere, misafirperverlik, sürgün, işgal

Kaynakça

• Adıvar, H. E. (1997 [1922]). Ateşten gömlek. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Halide Edib. (1937). Inside India. London: George Allen and Unwin Ltd. Halide Edib. (tarihsiz) The Turkish ordeal. Erişim adresi: http://louisville.edu/a-s/history/turks/ Turkish%20Ordeal.pdf Halide Edib. (1939, 24 Ağustos). Köy ve komşular. Akşam, s. 7
• Halide Edib. (1939, 10 Haziran). Manş denizini geçerken. Akşam, s. 7
• Halide Edib. (1939, 26 Temmuz). Parlamentolar anası. Akşam, s. 7 Halide Edib. (1939, 27 Haziran). İnsan ve zihniyet portresi. Akşam, s. 7
• Halide Edib. (1939, 7 Temmuz). Oxford. Akşam. s. 7 Halide Edib. (1939, 20 Temmuz). Bir alim ve bazı cereyanlar. s. 7
• Çalışlar, İ. (2010). Halide Edib: Biyografisine sığmayan kadın. Istanbul: Everest.
• Durakbaşa, A. (2000) Halide Edib: Türk modernleşmesi ve feminizm. Istanbul: İletişim.
• Enginün, İ. (1978). Halide Edib Adıvar’ın eserlerinde doğu ve batı meselesi. İstanbul: Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Forbes, R. (1926, 7 Şubat). Two women contend for a new eden in the East. The New York Times, s. SM4
• Haswell J. and R. Haswell (2010). Hospitality and authoring. Colorado: University Press Colorado. Price, C. (1928, 29 Temmuz). A woman speaks for the New Turkey. The New York Times, s. SM4
• Saydun, Z. B. (2008) Construction of nationalism and gender in Halide Edib’s autobiographical writings. Trier: Wissenschaftlicher Verlag Trier.
• Streit, C. K. (1928, 14 Ekim). Halide Hanum recites the epic of Turkey’s revival: her second volume. New York Times, s. A9
• Toynbee, A. (1967). Acquaintances. London: Oxford UP.